Đại biểu băn khoăn thiệt hại trong vụ án Vũ 'nhôm', Trần Văn Minh, Chánh án TAND tối cao nói gì?

Sáng 20/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Theo Báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, thông qua các cuộc tiếp xúc cử tri của các vị đại biểu Quốc hội, đã có 2.765 kiến nghị được tổng hợp, chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tham dự phiên họp.

Đến nay, 2.751 kiến nghị cử tri đã được giải quyết, trả lời, đạt 99,5%. Trong đó, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đã trả lời 69/69 kiến nghị. Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, đã giải quyết và trả lời 2.591/2.605 kiến nghị. Tòa án nhân dân (TAND) tối cao, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao đã giải quyết, trả lời 61/61 kiến nghị.

Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) đề cập băn khoăn về 2 vụ án của người dân liên quan đất đai xảy ra tại TP Đà Nẵng là vụ án liên quan Vũ "nhôm" và vụ án Trần Văn Minh.

Về vụ Phan Văn Anh Vũ và các bị cáo phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, được TAND TP Hà Nội xử sơ thẩm Bản án số 48 ngày 30/1/2019 và TAND cấp cao xử phúc thẩm ngày 13/6/2019 xác định thiệt hại của vụ án là 7 tài sản của Nhà nước mua, thuê trái phép, trị giá thiệt hại của tài sản được xác định tại thời điểm các bị cáo thực hiện hiện nghi phạm tội là năm 2010 và 2011.

ĐBQH Nguyễn Thị Kim Thúy phát biểu.

"Viện trưởng VKSND tối cao đã kháng nghị bản án nói trên và đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao sửa bản án theo cách xác định trị giá thiệt hại tại thời điểm khởi tố", bà thông tin.

Vụ thứ hai là vụ Trần Văn Minh và các bị cáo phạm tội vi phạm quy định về sử dụng, quản lý tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và vi phạm các quy định về quản lý đất đai. Đại biểu nhận thấy, trong vụ án này, cả Bản án sơ thẩm của TAND TP Hà Nội số 20 ngày 13/1/2020 và Bản án phúc thẩm của TAND cấp cao tại Hà Nội số 158 ngày 12/5/2020 lại xác định trị giá tài sản thiệt hại tại thời điểm khởi tố vụ án, tức là thời điểm năm 2018.

"Tóm lại, hai vụ án đều được TAND TP Hà Nội và TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử đều liên quan tới 3 tài sản Nhà nước tại TP Đà Nẵng: nhà đất số 319 đường Lê Duẩn; dự án Việt ven biển, đường Trường Sa; đất công viên An Đồn cũ, nhưng lại không thống nhất trong cách xác định trị giá thiệt hại của tài sản", ĐBQH Nguyễn Thị Kim Thúy nêu.

Bà đề nghị Chánh án TAND tối cao trả lời cho ĐBQH và cử tri được biết vì sao Tòa án lại áp dụng không thống nhất việc xác định trị giá tài sản thiệt hại đối với 3 tài sản Nhà nước ở hai vụ án nói trên? Bản án phúc thẩm số 158 có sự sai về quy định của pháp luật về việc xác định trị giá tài sản thiệt hại hay không? Đồng thời cũng đề nghị, Hội đồng thẩm phán TAND cần làm gì để bảo đảm sự thống nhất, công bằng, khách quan trong việc xét xử hai vụ án nêu trên, tạo niềm tin cho cử tri về sự công minh của pháp luật.

Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình giải trình ý kiến đại biểu nêu.

Giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu tại hội trường, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, phải xác định hậu quả của một hành vi phạm tội tại thời điểm phạm tội bởi các lý do sau: Thứ nhất, tất cả yếu tố cấu thành phạm tội đều phải được xác định ở một thời điểm, đó là thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra. "Không thể có việc hành vi, động cơ, mục đích, thủ đoạn xác định ở thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra, còn riêng hậu quả thì để vài, ba năm sau khi khởi tố mới xác định, điều đó là không công bằng", ông nhấn mạnh.

Thứ hai, hậu quả của hành vi phạm tội gây ra cho xã hội phải do chính hành vi đó gây ra, chứ không phải do các yếu tố bên ngoài. "Việc lô đất tăng giá, ví dụ năm nay 100 tỷ, năm sau lên 200 tỷ, năm sau nữa lên 300 tỷ đồng là do thị trường, không phải do hành vi đó gây ra", ông dẫn chứng. Nếu chúng ta xác định đất như thế thì trong thực tế sẽ có những bất cập khác, ví dụ những vụ buôn lậu, hối lộ, trộm cắp, tham ô... Chẳng hạn tham ô máy tính. Đất thì tăng theo thời gian, còn máy tính thì giảm theo thời gian, tính như vậy thì một số loại tội sẽ tăng, một số loại tội sẽ giảm.

Về hành lang pháp lý, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã có một nghị quyết theo yêu cầu của Quốc hội để hướng dẫn, tất cả các vụ án sẽ phải xử vào thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra, chứ không phải ở thời điểm phát hiện, vì có thể có vụ án nhiều năm sau chúng ta mới phát hiện ra.

"Những vụ án mà xảy ra trước thời điểm có nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán, trái với quy định thì sẽ phải xem xét lại. Và trình tự xem xét lại một vụ án thì phải theo trình tự của luật định" - Chánh án TAND tối cao cho hay.

Quỳnh Vinh