Đại biểu kiến nghị giảm áp lực thi lớp 10, mở rộng cánh cửa THPT

Phiên họp Quốc hội sáng 4-12. Ảnh: QUANG PHÚC

Sáng 4-12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; dự thảo báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Phiên thảo luận được phát thanh, truyền hình trực tiếp cho cử tri, nhân dân cả nước theo dõi.

Cần hoàn thiện cơ chế bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung

Thảo luận về báo cáo nhiệm kỳ của Chính phủ, các ĐB cơ bản tán thành với các nội dung tổng kết trong báo cáo của Chính phủ và thấy rằng, nhiệm kỳ 2021 - 2026 diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường; đại dịch Covid-19 bùng phát trên phạm vi rộng, để lại hậu quả nặng nề... nhưng trong bối cảnh đó Chính phủ đã quyết tâm, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành; chủ động, linh hoạt, phát huy tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra tại các nghị quyết của Đảng, của Quốc hội.

Các đại biểu dự phiên họp Quốc hội sáng 4-12. Ảnh: QUANG PHÚC

Góp ý cụ thể, ĐB Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) cho rằng, hoàn cảnh đặc biệt phải có cơ chế đặc biệt, cần đổi mới tư duy trong xây dựng thể chế, pháp luật, để đáp ứng mong mỏi lớn nhất của các doanh nghiệp: đó là chỉ mong có hàng lang pháp lý ổn định để yên tâm làm ăn, đầu tư.

ĐB Nguyễn Thị Thủy kiến nghị luật chỉ quy định các vấn đề khung, nguyên tắc; do đó đề nghị Chính phủ với những vấn đề có tác động sâu rộng thì cần lấy ý kiến trước khi ban hành nghị định. Cùng với đó các cơ quan liên quan cần giám sát chặt chẽ việc ban hành các nghị định, thông tư để bảo đảm các chính sách đi vào cuộc sống thực chất nhất.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên). Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, hiện nay thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực như đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường… vẫn còn bất cập; vướng mắc, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn chồng chéo nhiệm vụ chức năng do các văn bản quy phạm pháp luật chưa được sửa đổi, bổ sung đầy đủ, nên có tình trạng cán bộ không dám nghĩ, không dám làm, sợ trách nhiệm, có làm có sai, không làm không sai.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp). Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Nguyễn Tâm Hùng (TPHCM) cũng cho rằng, vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức còn tâm lý an toàn, e ngại trách nhiệm, sợ sai. Vì vậy, ĐB đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hơn nữa cơ chế bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

ĐBQH bức xúc vì kiểu phân luồng cưỡng bức

ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Trị) đánh giá cao việc nhiệm kỳ 2021 - 2025 đánh dấu những bước tiến quan trọng của tư duy chiến lược về giáo dục. Những quyết sách mạnh mẽ này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng giáo dục lên tầm quốc sách hàng đầu và quyết định tương lai của dân tộc.

Tuy nhiên, ĐB dành thời gian phát biểu về nỗi trăn trở lớn, cũng là tâm nguyện của đông đảo cử tri, đó là gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau THCS còn bất cập trong nhận thức, quan điểm và thực thi.

ĐB dẫn Đề án “giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025” của Chính phủ đặt mục tiêu đến 2025, ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp. Tuy nhiên, theo ĐB, phân luồng đang hiểu sai, thực hiện sai trong thực tế: ai thi trượt vào THPT thì đi học nghề, phân luồng bị gắn với thất bại, không phải lựa chọn. “Kiểu phân luồng cưỡng bức, thay vì ai có sở trường, định hướng nghề nghiệp rõ ràng thì chọn con đường phù hợp”, ĐB nhận xét.

ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Trị). Ảnh: QUANG PHÚC

Theo ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga, thi vào lớp 10 đang trở thành một “kỳ thi quốc gia thu nhỏ”, với áp lực nặng nề. Trong khi đó, THPT là bậc học phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học. Việc tỷ lệ học sinh vào THPT còn thấp tại một số địa phương cho thấy: thời gian qua chúng ta chưa bảo đảm đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm.

“Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 15 tuổi; đọc những bức thư đầy tuyệt vọng các trẻ em khi không vượt nỗi kỳ thi vào THPT mà thấy nhói lòng”, ĐB nêu.

Cũng theo ĐB, một nghịch lý đáng lo ngại: thi công lập quá căng, nhiều em dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh, kết quả là học sinh gia đình khó khăn phải buộc vào trường tư, với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình. Điều này đang khiến công bằng trong giáo dục không được đảm bảo.

Qua phân tích, ĐB mong muốn Chính phủ phải có hành động trong vấn đề này ngay, tương tự như việc miễn học phí cho học sinh phổ thông. “Ngay trong năm học 2026 - 2027, hãy mở rộng cánh cửa THPT, đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học. Cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, nhiều cơ hội hơn cho học sinh. Phân luồng phải dựa trên tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9. Xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập; bảo đảm đủ chỗ học THPT công lập cho học sinh nghèo”, ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga đề nghị.

Cùng quan tâm đến các vấn đề xã hội, ĐB Trần Thị Thu Phước (Quảng Ngãi) đề cập đến làn sóng thanh niên rời bỏ quê hương, vừa tạo áp lực cho đô thị, vừa tạo ra những bản, làng rỗng, có thể tạo điều kiện cho tội phạm lộng hành, ảnh hưởng an ninh, chủ quyền ở những vùng biên giới. ĐB cho rằng, Chính phủ cần có giải pháp để đưa nhà máy về nông thôn, về miền núi với các giải pháp ưu đãi. Chỉ khi có nhà máy chế biến ở nông thôn thì người dân mới bán được nông sản, giúp người dân không ly hương.

PHAN THẢO