Đại biểu Quốc hội: Báo động tình trạng lừa đảo, bắt cóc online

Sáng 29/10, Quốc hội bắt đầu thảo luận tại hội trường, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch năm 2026, kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021-2025 phát triển kinh tế - xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế.

"Bắt cóc online" trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình

Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long), tình trạng "bắt cóc online" không còn là hiện tượng hiếm hoi và đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình. Tội phạm công nghệ cao lợi dụng tin nhắn, email hoặc là các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí là tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi dẫn chứng các vụ việc gần đây ở Hà Nội, TP. HCM, cho thấy nạn nhân thường là học sinh, sinh viên... Hậu quả không chỉ thiệt hại tài chính mà còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, xã hội.

Theo đại biểu, có nhiều nguyên nhân của tình trạng này, trong đó công nghệ ngày càng tinh vi, trí tuệ nhân tạo, giọng nói, hình ảnh giả tạo giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục. Các nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm, nhận thức cộng đồng còn hạn chế.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) phát biểu ý kiến

Trước thực trạng đáng báo động này, đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long đề nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp vào cuộc một cách quyết liệt để có những giải pháp phòng ngừa cũng như là kịp thời điều tra, xử lý các hành vi vi phạm.

Cụ thể đề nghị các ngành chức năng cần chỉ đạo tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục, đẩy mạnh chiến dịch an toàn mạng qua truyền thông, trường học. Tổ chức các cái buổi sinh hoạt chuyên đề tại trường học, cộng đồng về nhận diện bắt cóc online, cách bảo vệ thông tin cá nhân và phản ứng khi mà gặp dấu hiệu lừa đảo.

Sử dụng các cái kênh truyền thông đại chúng, mạng xã hội để phát hành những cái video ngắn gọn, dễ hiểu, hướng đến đối tượng là thanh niên, học sinh và phụ huynh.

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị cần xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, hoàn thiện Luật An ninh mạng, Luật Tội phạm công nghệ cao, Bộ luật Hình sự nhằm quy định rộng hình phạt cho hành vi bắt cóc online với chế tài thật sự mạnh mẽ.

Tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin

Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, các nền tảng xuyên biên giới cần ký cam kết báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm và công khai số liệu xử lý với các mức phạt tài chính hoặc là tạm ngưng quảng cáo nếu những nền tảng này không thực hiện đúng quy định.

Đồng thời, cần tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin, phối hợp điều tra với các quốc gia, tổ chức quốc tế để phá dỡ mạng lưới tội phạm xuyên biên giới, đồng thời hỗ trợ hồi hương và tái hòa nhập cho nạn nhân.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề xuất, bên cạnh những giải pháp phòng ngừa thì cũng cần phải nâng cao hơn nữa năng lực điều tra, truy bắt cho lực lượng chức năng.

Trang bị cho lực lượng công an, cảnh sát công nghệ cao và các công cụ phân tích dữ liệu, giám sát mạng và đào tạo chuyên môn sâu về tội phạm công nghệ cao. Đẩy mạnh thu thập, lưu trữ, phân tích chứng cứ số để hỗ trợ xét xử một cách nhanh chóng và nghiêm minh.

Ngoài ra cũng cần hỗ trợ tâm lý, kể cả pháp lý cho nạn nhân và gia đình, cung cấp dịch vụ tư vấn, đảm bảo quyền lợi trong bồi thường, hỗ trợ tái hòa nhập xã hội, tránh để nạn nhân rơi vào các cái bẫy mới.

Nêu ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An) cũng nhìn nhận, với sự ra đời của các công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo (AI), đã đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý.

Theo Đại biểu tỉnh Nghệ An, với sự phát triển của công nghệ hiện nay, vấn đề đạo đức sẽ được quản lý như thế nào khi sử dụng AI, vấn đề pháp lý sẽ ra sao khi người sử dụng AI gây ra hậu quả.

Do đó, ông đề nghị Chính phủ cần sớm nghiên cứu, có những giải pháp để đầu tư, phát triển ngành khoa học xã hội để phù hợp với bối cảnh mới.

Mai Đỉnh