Đại biểu Quốc hội hiến kế quản được dịch vụ đòi nợ mà không cần cấm

Đại biểu Quốc hội Mai Hồng Hải.

Chiều 26/5, thảo luận một số nội dung còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) về việc cấm hay không cấm hoạt động kinh doanh dịch vụ đòi nợ, Đại biểu Mai Hồng Hải cho rằng: Trong hoạt động dân sự, kinh doanh sẽ phát sinh nợ nần, thậm chí rủi ro, nợ quá hạn, khó đòi, không đòi được là bình thường, nếu không muốn nói là tất yếu trong xã hội.

Vấn đề là cách thức xử lý. Bởi bên cạnh dịch vụ đòi nợ, pháp luật còn quy định nhiều cách thức xử lý nợ khác như trọng tài, xét xử tại tòa, hòa giải, đối thoại tại tòa, lập dự phòng, mua bán nợ, xóa nợ.

Nhưng thực tế, thủ tục qua trọng tài, xét xử tại tòa mất nhiều thời gian, nhiều thủ tục hành chính mà hiệu quả không cao, chỉ thu nợ được 36% số vụ đã xử, nếu tính trên tổng số vụ việc thì còn hơn thấp, kể cả khi bản án có hiệu lực thì việc thi hành án cũng rất khó khăn.

Đối với doanh nghiệp thì có trích nợ dự phòng, xử lý nợ khó đòi theo Thông tư 228/2009/TT-BTC. Tuy nhiên, điều kiện để xóa nợ bằng nguồn dự phòng rất phức tạp. Ông Hải ví dụ, đối với doanh nghiệp phải chờ doanh nghiệp giải thể, phá sản, không còn tài sản; còn cá nhân chết, mất tích thì phải chứng minh không còn tài sản thừa kế.

Vì tính chất của ngành nghề này cũng như tính nhạy cảm, phức tạp, Đại biểu Mai Hồng Hải đề nghị, nên đổi tên ngành nghề này thành ngành nghề kinh doanh, thu hồi nợ.

Trong khi đó, việc không xử lý được nợ không chỉ ảnh hưởng đến quyền tài sản của chủ nợ mà đôi khi mang đến hệ lụy pháp lý rất phức tạp. Ông Hải dẫn chứng, theo Luật Doanh nghiệp, khi giải thể doanh nghiệp thì kể từ ngày có nghị quyết của đại hội đồng cổ đông, nghị quyết của hội đồng thành viên, nghị quyết của hội đồng quản trị thông qua việc giải thể/chủ trương giải thể thì trong vòng 180 ngày phải giải quyết các trách nhiệm tài chính để nộp hồ sơ chính thức giải thể đến Sở Kế hoạch và Đầu tư địa phương, nhưng do phải xử lý một khoản nợ không đòi được phải ra tòa kéo dài nhiều năm dẫn đến quá thời hạn 180 ngày mà chưa nộp được hồ sơ giải thể thì không biết phải xử lý tiếp theo như thế nào.

Vì vậy, nhiều cá nhân, doanh nghiệp phải tìm đến dịch nợ đòi nợ, do tính tiện dụng, hiệu quả. Chính phủ đã quy định về kinh doanh dịch vụ đòi nợ rất sớm, rất chặt chẽ tại Nghị định 104/2007. Nếu hoạt động theo đúng quy định của Nghị định này thì sẽ không có hệ lụy phức tạp dẫn đến phải đặt ra vấn đề cấm. Có điều, thực tế cho thấy hoạt động kinh doanh đòi nợ bị lạm dụng, biến tướng, ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội, thậm chí mang màu sắc xã hội đen.

Từ đó, theo Đại biểu Hồng Hải, không nên cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ mà cần quan tâm 2 nhóm giải pháp.

Thứ nhất, rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định để phát huy hiệu lực của các biện pháp xử lý nợ khác. Cụ thể, cần có quy trình xét xử rút gọn tương tự như quy trình xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng theo Nghị quyết 42/2017 của Quốc hội, tăng cường hiệu lực tổ chức thi hành án, sửa đổi, bổ sung Thông tư 228/2009 về điều kiện xử lý nợ khó đòi. Sớm hướng dẫn thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án khi được Quốc hội thông qua.

Thứ hai, khác tăng cường và đảm bảo hiệu lực quản lý đối với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đòi nợ bằng việc sửa đổi Nghị định 104, trong đó cần bổ sung điều kiện khoản nợ được thuê đòi phải quá hạn một thời gian nhất định hoặc đã áp dụng một số biện pháp nào đó như hòa giải, đối thoại mà không thành; đặc biệt phải phù hợp với quy định pháp luật về trách nhiệm của con nợ là vô hạn hay hữu hạn; trình tự giải quyết nợ khi con nợ phá sản, giải thể, ngừng hoạt động, chết, mất tích (nghĩa là theo trình tự giải quyết nợ mà đến thứ tự khoản nợ đó không còn tài sản để trả theo luật phải phá sản, giải thể, thừa kế thì không được thuê đòi nợ)

Đồng thời có cơ chế giám sát, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh đòi nợ.

Song Thu