Đại biểu Quốc hội: Rác thải nhựa 'áp đảo' cảnh quan biển đẹp

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị)

Sáng 28/10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát chuyên đề "việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Thảo luận về nội dung này, Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị) đề cập đến vấn nạn nạn rác thải nhựa "áp đảo" cảnh quan biển đẹp. Đại biểu cho hay, hiện nay, lượng rác thải nhựa đổ ra biển nước ta được ước tính khoảng 0,28 - 0,73 triệu tấn/năm. Rác nhựa từ ngành khai thác thủy sản (lưới, dây câu, dây thừng) chiếm trung bình 51,7% về số lượng và 73,3% về khối lượng rác nhựa tồn đọng.

Đại biểu thẳng thắn chỉ ra, báo cáo kết quả giám sát chưa xác lập ràng buộc trách nhiệm. "Chúng ta chưa rõ ai chịu trách nhiệm cuối cùng khi không đạt chỉ tiêu, là Bộ chủ trì, UBND tỉnh, sở, hay ngành nào? cơ chế chế tài xử lý ra sao, quy trình kiểm tra, công khai, xử lý thế nào?", đại biểu đặt câu hỏi.

Cũng theo đại biểu, báo cáo và dự thảo Nghị quyết đã đề cập tương đối kỹ về thực trạng và bộ công cụ nhưng chưa nêu rõ các cam kết năm 2025 và chưa gắn trách nhiệm, chế tài để bảo đảm thi hành đúng hạn, tránh tình trạng "ban hành nghị quyết rồi để đó".

Từ đó, nữ đại biểu đề nghị đoàn giám sát nghiên cứu, bổ sung cơ chế ràng buộc trách nhiệm để rõ người, rõ việc. Đề nghị Chính phủ phân công Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm bổ sung báo cáo kết quả 2025.

Bộ Công Thương và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có lộ trình ra sao để hiện thực hóa việc gắn tiêu chí xếp hạng cơ sở du lịch với không sử dụng nhựa dùng một lần.

"Nghị quyết giám sát lần này phải là Nghị quyết thực thi rõ người, rõ việc, rõ thời hạn, rõ kết quả; đi kèm thưởng, phạt ngân sách; có chế tài đủ mạnh với hành vi "không làm"; và có cơ chế công khai dữ liệu (hình ảnh vi phạm) để toàn xã hội cùng giám sát", nữ đại biểu đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (đoàn Gia Lai) thảo luận

Diện tích rừng tự nhiên vẫn tiếp tục bị thu hẹp

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho rằng lũ lụt và sạt lở đất ngày càng xảy ra thường xuyên, nghiêm trọng ở nhiều nơi. Dù giá trị của rừng đã được khẳng định trong các văn kiện của Đảng và Nhà nước nhưng diện tích rừng tự nhiên vẫn tiếp tục bị thu hẹp và chưa có dấu hiệu dừng lại.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, trong công tác bảo vệ rừng, số liệu chưa được thống kê cụ thể. "Đoàn giám sát nói đến việc phải phủ xanh những vùng rừng đã bị chặt, nhưng theo tôi, việc cần nhất hiện nay là phải cố gắng giữ được diện tích rừng tự nhiên vẫn còn. Những cây lâu năm chính là lá phổi, cũng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn ở khắp mọi vùng đất nước", ông Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh.

Ông cho biết, nhiều địa phương vẫn triển khai kế hoạch chuyển đổi rừng để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, dự báo diện tích rừng chuyển đổi sẽ còn tăng.

"Cần có khảo sát về tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm bàn ghế, tủ giường. Chúng ta phải có số liệu cụ thể để chứng minh nỗ lực bảo vệ rừng có thực sự mang lại kết quả hay không", ông nói.

Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, bảo vệ rừng phải bắt đầu từ hai vấn đề: Chống phá rừng để lấy gỗ làm vật dụng và kiểm soát việc lấy đất rừng cho các dự án phát triển.

Đại biểu tỉnh Gia Lai đề nghị báo cáo giám sát cần đề cập cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên, trong đó nêu rõ bao nhiêu diện tích rừng sẽ được sử dụng trong tương lai, kế hoạch trồng lại như thế nào, trồng cây gì. Cùng với đó, theo ông, kế hoạch trồng rừng để sản xuất cũng rất cần phải có quy hoạch cụ thể.

Dẫn chứng bài học từ các nước, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y cho rằng nhiều quốc gia đã tập trung bảo vệ rừng bằng các điều luật. Ví dụ, Na Uy có hẳn điều luật chống phá rừng, Trung Quốc cũng đã có rất nhiều cải tiến trong việc trồng rừng và bảo vệ rừng.

Cho biết Việt Nam là một quốc gia trong top chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh phải đặc biệt lưu tâm các giải pháp để bảo vệ rừng.

Hải Yến