Đại biểu Quốc hội: Tội phạm chứng khoán lách luật và nhờn luật

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) phát biểu tại hội trường.

Một số hành vi, thủ đoạn thao túng, lũng đoạn thị trường chứng khoán đã xảy ra nhiều lần, nhưng không bị phát hiện hoặc đã từng có lần bị phát hiện, nhưng chỉ bị xử lý hành chính, tạo nên tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội, theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa (Nam Định).

Tham gia thảo luận về công tác phòng chống tội phạm tại Quốc hội chiều 8/11, đại biểu Hoa nhìn nhận, thời gian qua, đã có các vụ án gây rúng động thị trường chứng khoán Việt Nam. Qua những vụ án này, cơ quan điều tra đã phát hiện các hành vi, thủ đoạn như mua/bán cổ phiếu không báo cáo, không công bố thông tin trước khi thực hiện hành vi giao dịch của cổ đông lớn, người nội bộ, người có liên quan.

Các hành vi được bà Hoa kể tiếp như thao túng với thủ đoạn trực tiếp mượn, thuê người mở nhiều tài khoản chứng khoán nhằm liên tục mua/bán cổ phiếu giữa các tài khoản với nhau nhằm tạo cung - cầu giả, đẩy giá cổ phiếu, thu hút nhà đầu tư trên thị trường, sau đó bán thu lợi bất chính. Làm giả hồ sơ, tài liệu tăng vốn khống thông qua tăng cổ phiếu và làm thủ tục phát hành để trục lợi tung tin giả trên mạng xã hội, lôi kéo các nhóm tư vấn mua bán cổ phiếu để thao túng, trục lợi.

"Các hành vi với những thủ đoạn nêu trên đã gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho nhiều nhà đầu tư; làm thị trường chứng khoán có những giai đoạn chao đảo, giảm điểm mạnh; làm ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vốn; làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán. Hệ quả là, đã làm cho thị trường chứng khoán Việt Nam năm qua có nhiều biến động và tiềm ẩn rủi ro như đánh giá của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội", đại biểu Hoa nhận định.

Theo vị đại biểu Nam Định, để xảy ra tình trạng trên có một số nguyên nhân chính.

Đầu tiên là sự sơ hở, bất cập của hệ thống pháp luật về thị trường chứng khoán và về quản lý doanh nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng phạm tội lợi dụng để “lách” quy định của luật. Như việc nâng khống vốn điều lệ của doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường được các đối tượng thực hiện rất dễ dàng thông qua một loạt “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng. Chọn cách này, doanh nghiệp không phải nộp tiền vào tài khoản phong tỏa, không phải công khai, minh bạch như doanh nghiệp đã lên sàn.

Nguyên nhân thứ hai là sự tinh vi, liều lĩnh, bất chấp mọi thủ đoạn của kẻ phạm tội. Thậm chí đưa cả người nhà, người thân tín để cùng thực hiện hành vi phạm tội.

Tình trạng trên, theo đại biểu, cũng có nguyên nhân từ sự buông lỏng của một số cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong những giai đoạn nhất định.

"Điều đáng lưu ý là, có những hành vi, thủ đoạn như đã nêu ở trên đã xảy ra nhiều lần nhưng không bị phát hiện hoặc đã từng có lần bị phát hiện, nhưng chỉ bị xử lý hành chính. Điều này tạo nên tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội", bà Hoa nhấn mạnh.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhìn nhận, gần đây, số lượng người bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì tội thao túng chứng khoán tăng lên. Việc làm này của các cơ quan chức năng không những có tác dụng răn đe đối với các đối tượng có ý định thao túng thị trường chứng khoán, mà còn giúp cho nhà đầu tư rút ra các bài học cần thiết và là tín hiệu cho thấy sự nỗ lực của cơ quan điều tra và các cơ quan chức năng khác giúp làm thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh hơn.

Đại biểu Hoa cũng bày tỏ nhất trí với quan điểm của Bộ trưởng Bộ Công an và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, đó là: không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế; xử lý nghiêm đối với hành vi cố ý và có yếu tố vụ lợi; tạo điều kiện cho người phạm tội khắc phục vi phạm.

Từ phân tích trên, vị đại biểu Nam Định kiến nghị sửa đổi quy định của pháp luật có liên quan về thị trường chứng khoán và quản lý doanh nghiệp để khắc phục những sơ hở nêu trên. Xử lý nghiêm những cá nhân, thậm chí pháp nhân thương mại trực tiếp có liên quan, nếu có đầy đủ dấu hiệu.

Cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát doanh nghiệp; nâng cao chất lượng kiểm toán của các tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm toán.

"Các cơ quan tư pháp cần kịp thời thông tin tới các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về phương thức, thủ đoạn phạm tội để tăng cường tính cảnh báo, phòng ngừa", bà Hoa đề nghị.

Nguyễn Lê