Đại sứ Bùi Văn Nghị: Đánh dấu 35 năm quan hệ Việt Nam-Brazil bằng những hợp tác thực chất và hiệu quả hơn nữa

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng thư ký và các thành viên của Hội hữu nghị Brazil-Việt Nam do ông Pedro de Olivera làm trưởng đoàn vào tháng 9/2023, tại Brasilia, Brazil. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Nhân dịp kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Brazil (8/5/1989 - 8/5/2024), Đại sứ Việt Nam tại Brazil Bùi Văn Nghị đã chia sẻ với Báo Thế giới & Việt Nam những điểm nhấn trên hành trình 35 năm đã qua và kỳ vọng về tương lai quan hệ song phương của hai quốc gia tuy cách xa về địa lý nhưng luôn nỗ lực không ngừng thúc đẩy hợp tác.

Thưa Đại sứ, trong chặng đường 35 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, hợp tác Việt Nam-Brazil có những điểm gì đáng chú ý? Nếu được chọn một cụm từ để đánh giá về mối quan hệ này, Đại sứ sẽ chọn cụm từ gì, vì sao?

Đối tác toàn diện “thực chất, hiệu quả” là cụm từ phản ánh đúng mối quan hệ Việt Nam-Brazil trong 35 năm qua. Quan hệ này đã và đang phát triển tích cực trên tất cả các lĩnh vực, hợp tác chính trị ngày càng gắn bó, tin cậy, trong khi quan hệ kinh tế thương mại ngày càng gia tăng.

Về chính trị - ngoại giao, 2024 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Tuyên bố chung giữa lãnh đạo hai nước nhân chuyến thăm chính thức Brazil của Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính (9/2023). Đây là chuyến thăm Brazil đầu tiên sau 17 năm của Lãnh đạo cấp cao Việt Nam kể từ chuyến thăm của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh năm 2007.

Đại sứ Việt Nam tại Brazil Bùi Văn Nghị. (Nguồn: ĐSQ VN tại Brazil)

Từ tháng 9/2023 đến nay, phía Brazil đã thực hiện hai chuyến thăm cấp Bộ trưởng đến Việt Nam, trong đó có chuyến thăm, làm việc của Bộ trưởng Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Luciana Santos (11/2023) nhằm tăng cường hợp tác khoa học trong các lĩnh vực then chốt và chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Ngoại giao Mauro Vieira (4/2024) để tăng cường hơn nữa đối thoại chính trị, hợp tác kinh tế, thúc đẩy trao đổi văn hóa và thương mại, cùng nhiều lĩnh vực khác, đồng thời chuyển thư mời của Tổng thống Brazil tới Thủ tướng Chính phủ tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Rio de Janeiro.

Về kinh tế - thương mại, Brazil là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại Mỹ Latinh và đứng thứ hai khu vực châu Mỹ (sau Mỹ), trong khi Việt Nam là đối tác hàng đầu của Brazil trong khu vực ASEAN. Điều này được chứng minh qua kim ngạch thương mại giữa hai nước tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, phản ánh mối quan hệ đối tác thương mại sâu rộng và đa dạng.

Tính đến hết tháng 12/2023, tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam-Brazil đạt khoảng 7,11 tỷ USD, trong đó, Việt Nam nhập khẩu 4,7 tỷ USD và xuất khẩu khoảng 2,4 tỷ USD trị giá mặt hàng.

Đặc biệt, năm 2024 đánh dấu việc quyết tâm đưa quan hệ giữa hai nước lên một tầm cao mới. Điều này được thể hiện bằng các chuyến thăm cấp cao, đối thoại hiệu quả và tăng cường hợp tác trên các kênh đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nghị viện và đối ngoại nhân dân.

Các lĩnh vực nông nghiệp, khoa học - công nghệ, văn hóa, công nghệ hàng không vũ trụ cũng được hai nước quan tâm thúc đẩy, đặc biệt, thể thao, du lịch và giao lưu nhân dân được tăng cường. Đây cũng là năm các bộ, ngành cần chủ động đề xuất các sáng kiến và triển khai những cam kết đã ký một cách thực chất và hiệu quả hơn.

Như trên ông đề cập, Brazil hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh, điều này cho thấy sự quan tâm rất lớn của doanh nghiệp hai nước tới thị trường của nhau. Đại sứ có lời khuyên nào dành cho các doanh nghiệp Việt Nam đang quan tâm tới thị trường Brazil?

Tính đến hết tháng 3/2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và Brazil đạt 2,2 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu đạt 676 triệu USD, tăng 5,5% và nhập khẩu từ Brazil đạt 1,5 tỷ USD, tăng 38%.

Do đó, việc củng cố quan hệ hợp tác với Brazil nói riêng và các quốc gia tại khu vực nói chung, nhất là các quốc gia trong khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng để thúc đẩy khởi động đàm phán một hiệp định tự do thương mại giữa Việt Nam và khối.

Đại sứ Bùi Văn Nghị làm việc với Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp bang Rio de Janeiro Eduardo Eugenio. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Brazil)

Để hiện thực hóa điều này, đòi hỏi sự tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa thị trường Việt Nam và Brazil, đặc biệt là doanh nghiệp hai bên. Năm 2024 thể hiện sự quan tâm ngày càng mạnh mẽ, cũng như cơ hội để thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại giữa hai quốc gia.

Đơn cử vào tháng 3 năm nay, hội thảo Thương mại Việt Nam-Brazil đã diễn ra tại Hà Nội với sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Chăn nuôi Brazil Roberto Serroni Perosa và 70 doanh nghiệp Brazil. Dự kiến vào tháng 6 tới, đoàn 60 doanh nghiệp, dẫn đầu bởi Phó Thống đốc Bang Rio Grande do Sul sẽ thăm Việt Nam nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư giữa bang Rio Grande do Sul và Việt Nam.

Ưu tiên hàng đầu của tôi với tư cách là Đại sứ là nâng cao mức độ hoạt động, hỗ trợ cho các công ty, doanh nghiệp Việt Nam và Brazil nhìn thấy cơ hội thương mại, sản xuất của nhau, đặc biệt là trong lĩnh vực nông lâm thủy sản, công nghiệp chế biến, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Hiện nay, trong nông nghiệp, Brazil là nơi cung cấp nguyên liệu, trong đó liên quan đến các sản phẩm Halal. Ngoài ra, phía Brazil cũng rất quan tâm đến việc nhập khẩu các thiết bị sản xuất nông nghiệp, chế biến hạt điều, hợp tác về sản xuất xe điện. Tôi cho rằng đây là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam khai thác tại thị trường Brazil, tăng cường xây dựng hợp tác liên doanh với các doanh nghiệp nước này.

Tôi tin rằng các doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường đối thoại giữa khu vực tư nhân hai nước trong thương mại, đầu tư, du lịch và mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam nhìn nhận Brazil là thị trường vẫn còn nhiều dư địa để khai thác.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần có tầm nhìn dài hạn, mạnh dạn, quyết tâm hơn và thể hiện vai trò tiên phong trong việc tìm hiểu thị trường và các cơ hội hợp tác với Brazil; tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm về sản phẩm là thế mạnh của Brazil; tổ chức/tham dự các hội thảo trao đổi về thương mại, kinh tế, đầu tư giữa hai nước bằng hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp.

Đồng thời, chính phủ hai nước cần xây dựng các chính sách và ký kết văn bản hợp tác nhằm tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích doanh nghiệp tăng cường hiểu biết lẫn nhau. Đại sứ quán Việt Nam và bộ phận Thương vụ luôn sẵn sàng làm cầu nối giữa doanh nghiệp Việt Nam với chính phủ, chính quyền địa phương, phòng thương mại, công nghiệp và du lịch, liên đoàn công nghiệp và doanh nghiệp Brazil.

"Tôi tin rằng các doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc tăng cường đối thoại giữa khu vực tư nhân hai nước trong thương mại, đầu tư, du lịch và mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam nhìn nhận Brazil là thị trường vẫn còn nhiều dư địa để khai thác", Đại sứ Bùi Văn Nghị.

Đại sứ Bùi Văn Nghị làm việc với Thứ trưởng điều hành Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo Brazil Luis Fernandes. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Brazil)

Nhìn về tương lai, Việt Nam và Brazil cần chú trọng hợp tác trong những lĩnh vực nào để tận dụng tối đa tiềm năng và cơ hội hai nước đang có?

Chuyến thăm chính thức Brazil của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vào tháng 9/2023 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quan hệ song phương thông qua việc ký kết 4 hiệp định hợp tác về giáo dục, quốc phòng, nông nghiệp và ngoại giao.

Trong năm 2024, tôi kỳ vọng hai bên sẽ tiếp tục thực hiện trao đổi đoàn cấp cao và các cấp, thúc đẩy hợp tác giữa các bộ, ngành, địa phương và tăng cường các hoạt động giao lưu nhân dân.

Tôi hy vọng các hoạt động này sẽ có sự đồng hành và ủng hộ của các doanh nghiệp hai nước liên quan đến các lĩnh vực khoa học - công nghệ, nông nghiệp, chế biến nông sản (hạt điều, trái cây), thể thao, du lịch, y tế, giáo dục.

Bên cạnh đó, đây cũng là năm tăng cường hơn nữa những lĩnh vực tiềm năng hợp tác như khoa học và công nghệ, thể thao, văn hóa và du lịch, cụ thể:

Về khoa học và công nghệ, tôi cho rằng, hợp tác trong lĩnh vực này vẫn còn rất nhiều tiềm năng chưa được khai thác. Việc tăng cường hơn nữa hợp tác song phương trong nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo là rất quan trọng, là cơ sở thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao đời sống người dân mỗi nước.

Về thúc đẩy hợp tác, giao lưu thể thao, hai nước dự kiến cử huấn luyện viên, đội tuyển bóng đá sang Việt Nam giao lưu và nhận đội tuyển bóng đá Việt Nam sang Brazil huấn luyện, tập huấn, tổ chức các giải đấu và đấu giao hữu nhân kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Brazil.

Việc tăng cường văn hóa và du lịch cũng là một trong những trọng tâm hoạt động năm 2024, đặc biệt là ôn lại hành trình của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố Rio de Janeiro năm 1912. Phía chính quyền thành phố khẳng định sự quan tâm đối với hành trình của một vị lãnh tụ dân tộc tại Rio de Janeiro và đề xuất các hình thức lưu niệm/tưởng niệm hành trình của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại khu vực Quảng trường Lapa (Arcos da Lapa) - quảng trường nổi tiếng tại thành phố Rio de Janeiro; đặt tên con đường Việt Nam; vẽ tranh tường về hành trình của Bác tại Rio de Janeiro.

Cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil tìm hiểu khu vực làm việc và sinh sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1912. (Nguồn: ĐSQ VN tại Brazil)

Cộng đồng người Việt Nam tại Brazil luôn là sợi dây gắn kết tình hữu nghị bền chặt giữa hai nước. Đại sứ có thể điểm lại những hoạt động, sự kiện nổi bật nhất mà Đại sứ quán và cộng đồng người Việt Nam tại Brazil triển khai gần đây?

Cộng đồng người Việt Nam tại Brazil có khoảng 300 người, 2/3 tập trung sinh sống chủ yếu tại thành phố São Paulo. Hiện nay đa phần bà con kinh doanh hộ gia đình, mở nhà hàng, buôn bán tại các khu chợ.

Bà con tại đây luôn một lòng hướng về quê hương, luôn có niềm tin về sự phát triển, tương lai tươi sáng của đất nước. Họ đều mong muốn góp phần vào sự phát triển trong quan hệ Việt Nam và Brazil.

Tại chương trình Xuân Quê hương năm 2024, tôi cũng điểm qua các hoạt động của Đại sứ quán trong năm 2024 về quan hệ hai nước. Trong đó có kỷ niệm 35 năm quan hệ ngoại giao (8/5/1989-8/5/2024), những hoạt động lớn nhân dịp tổ chức Ngày Việt Nam tại Brazil và trao đổi các chuyến thăm giữa lãnh đạo bộ, ngành, mở Văn phòng thương mại, du lịch tại Brazil và mong bà con tiếp tục tham gia, hỗ trợ, đóng góp vào công tác của Đại sứ quán.

Bà con cũng gửi lời cảm ơn chân thành đến Đại sứ quán đã luôn lắng nghe tâm tư của bà con để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, đồng thời kêu gọi cộng đồng người Việt phát huy tinh thần đoàn kết hỗ trợ lẫn nhau, tuân thủ pháp luật sở tại và tiếp tục đóng góp cho quê hương đất nước cũng như mối quan hệ Việt Nam-Brazil.

Tuy cộng đồng người Việt tại Brazil không lớn nhưng bà con luôn hỗ trợ Đại sứ quán hết mình trong nguồn lực sẵn có, trong đó có việc làm đầu mối thúc đẩy buôn bán các sản phẩm của Việt Nam như quần áo, giày dép, túi xách, các sản phẩm nông nghiệp; hỗ trợ phiên dịch cho Đại sứ trong các chuyến công tác...

Tôi tin rằng khi các doanh nghiệp mở văn phòng đại diện tại đây, cộng đồng người Việt tại Brazil sẽ là cầu nối, nguồn lực vô cùng quan trọng để hỗ trợ tăng độ nhận diện các sản phẩm của Việt Nam tại thị trường Brazil.

Xin cảm ơn Đại sứ!

Đại diện cộng đồng người Việt Nam tại Brazil tham gia chương trình Xuân Quê hương 2024 do Đại sứ quán tổ chức. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại Brazil)

Thu Trang