Đại sứ Đặng Minh Khôi: Chuyến thăm kế thừa lịch sử và hướng tới tương lai cho quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga

Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, tháng 6/2024. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Nhân dịp Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sắp thăm chính thức Liên bang Nga và dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi đã trả lời phỏng vấn Báo Thế giới và Việt Nam nêu bật ý nghĩa chuyến thăm và những điểm nổi bật của quan hệ song phương với bề dày lịch sử.

Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại LB Nga)

Đại sứ đánh giá thế nào về ý nghĩa chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của Tổng Bí thư Tô Lâm?

Đây là chuyến thăm chính thức Liên bang Nga đầu tiên của Tổng Bí thư Tô Lâm trên cương vị lãnh đạo cao nhất của Đảng, diễn ra vào thời điểm hai nước vừa kỷ niệm 75 năm ngày thiết lập ngoại giao (30/1/1950-30/1/2025), cũng như đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên thăm chính thức Liên Xô (7/1955-7/2025).

Đây cũng là dịp Việt Nam vừa kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025). Nhân dân Liên Xô trước đây và Liên bang Nga ngày nay kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng (9/5/1945-9/5/2025).

Có thể nói, chuyến thăm diễn ra vào thời điểm lịch sử, mang tính biểu tượng và có nhiều ý nghĩa hết sức quan trọng. Chuyến thăm khẳng định tính kế thừa lịch sử, thực trạng quan hệ song phương và hướng tới tương lai mới.

Đại sứ có thể chia sẻ về những điểm nổi bật trong của tình hữu nghị truyền thống vượt qua nhiều thử thách lịch sử giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong 3/4 thế kỷ qua?

Nhìn lại suốt chiều dài lịch sử, tuy Việt Nam và Liên Xô trước đây, Liên bang Nga ngày nay trải qua 75 năm thiết lập ngoại giao, nhưng thực tế hơn 100 năm trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên đã đặt chân đến nước Nga và từ đây Người tìm ra con đường cứu nước.

Nhân dân hai nước đã chia sẻ nhiều giá trị lịch sử gắn bó với nhau. Đây là nền độc lập tự do, niềm hạnh phúc của người dân. Dưới ánh sáng Cách mạng Tháng Mười, cũng như ảnh hưởng thắng lợi của Liên Xô trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai, Cách mạng Tháng Tám ở Việt Nam thành công, đất nước Việt Nam giành được độc lập. Sau đó, nhân dân ta giành thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống chủ nghĩa thực dân năm 1954, Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975.

Năm 1941, dưới sự chỉ đạo của Bác Hồ, 7 chiến sĩ tình nguyện Việt Nam tham gia Hồng quân bảo vệ Moscow và 3 người trong số đó đã dũng cảm hy sinh. Tháng 10/2024, Liên bang Nga đã khánh thành tượng đài tưởng niệm 3 chiến sĩ Việt Nam hy sinh lúc đó, ghi nhận đóng góp của nhân dân Việt Nam đối với cuộc đấu tranh chung của nhân dân Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc.

Ở chiều ngược lại, nhìn lại lịch sử suốt cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, hàng chục nghìn cố vấn quân sự Liên Xô đã sang giúp đỡ Việt Nam và nhiều người trong số đó đã hy sinh.

Sau chiến tranh, hàng chục nghìn chuyên gia cố vấn Liên Xô đã giúp Việt Nam xây dựng nhiều công trình tiêu biểu, giúp Việt Nam xây dựng đất nước trong những ngày đầu tiên. Có thể nói, lịch sử hai nước gắn bó hết sức chặt chẽ, thực sự chân thành, ghi nhận sự giúp đỡ chí tình, chí nghĩa.

Sau khi Liên Xô sụp đổ, có thời kỳ quan hệ hai nước chững lại, nhưng hơn 20 năm qua, quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga từng bước phục hồi và phát triển mạnh mẽ. Năm 2024 vừa qua, Việt Nam và Nga kỷ niệm 30 năm ký kết Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị và 12 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Đặc biệt, trong năm 2024 và đầu năm 2025, quan hệ hai nước phát triển mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực. Dấu ấn rõ nét nhất là các cuộc tiếp xúc cấp cao diễn ra thường xuyên: tháng 6/2024, Tổng thống Putin thăm chính thức Việt Nam; tháng 1/2025, Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin thăm Việt Nam; tháng 10/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị BRICS mở rộng tại Kazan; tháng 9/2024, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Liên bang Nga; Bên cạnh đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm hết sức quan trọng với Tổng thống Nga Putin.

Có thể nói, các cuộc điện đàm, tiếp xúc cấp cao đã định hình sự phát triển quan hệ hai nước và các lĩnh vực hợp tác về chính trị, kinh tế, thương mại, giao lưu nhân dân cũng có sự phát triển hết sức mạnh mẽ.

Trong chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư Tô Lâm, lãnh đạo cấp cao nhất hai nước dự kiến sẽ trao đổi những định hướng lớn phát triển quan hệ song phương không chỉ cho 5-10 năm tới mà có thể dài hơn nữa.

Việt Nam và Nga đều sẵn sàng và mong muốn làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước, xây dựng quan hệ chính trị tin cậy cao hơn, quan hệ kinh tế thương mại thực chất hơn, hiệu quả hơn, giao lưu nhân dân chặt chẽ hơn.

Lễ Kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Liên bang Nga do Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga tổ chức tại thủ đô Moscow, tháng 2/2025. (Nguồn: ĐSQ Việt Nam tại LB Nga)

Theo Đại sứ, với nền tảng vững chắc và sự quyết tâm của Lãnh đạo hai nước, triển vọng phát triển quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga trong kỷ nguyên mới nằm ở những lĩnh vực nào?

Bên cạnh những lĩnh vực hợp tác về an ninh, quốc phòng, dầu khí - những trụ cột chính trong hợp tác song phương, hai nước kỳ vọng sẽ mở ra những lĩnh vực hợp tác mới, tìm kiếm những động lực mới để thúc đẩy quan hệ, trước hết trong lĩnh vực hợp tác khoa học-công nghệ.

Liên Xô trước đây và Liên bang Nga ngày nay là cường quốc về khoa học-công nghệ. Nghiên cứu cơ bản của Nga rất tốt và gần đây phát triển mạnh từ nghiên cứu cơ bản sang nghiên cứu ứng dụng. Mặc dù thời gian qua, Liên bang Nga gặp rất nhiều khó khăn, nhưng nước này vẫn đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong các lĩnh vực hạt nhân, lượng tử, trí tuệ nhân tạo, khoa học công nghệ mới, năng lượng xanh… Điều này rất cần thiết cho Việt Nam học hỏi, tranh thủ kinh nghiệm, kỹ thuật, nguồn vốn của Liên bang Nga để phát triển đất nước.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã khởi động trở lại dự án điện hạt nhân. Hợp tác về hạt nhân cũng là lĩnh vực hợp tác ưu tiên giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Nga nói rằng, không chỉ đơn giản hợp tác trong việc xây dựng 1 đến 2 nhà máy điện hạt nhân, mà còn giúp Việt Nam phát triển ngành công nghiệp hạt nhân. Đây có thể nói là ngành công nghệ then chốt giúp Việt Nam vững bước, tiến vào thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Ngoài ra, giữa hai nước cũng còn nhiều lĩnh vực khác để hợp tác như về giao thông-vận tải, logistics… Triển vọng hợp tác giữa hai nước hết sức to lớn. Điều quan trọng, các bộ, ngành, địa phương hai nước hiện nay cần tận dụng thời cơ, thực hiện tốt các thỏa thuận cấp cao để thúc đẩy hợp tác lĩnh vực khoa học-công nghệ.

Thời gian tới, hai nước cần quan tâm nhiều hơn nữa trong lĩnh vực hợp tác giáo dục và đào tạo. Việt Nam cần tận dụng tốt học bổng Nga cấp hằng năm, đào tạo các nguồn nhân lực chất lượng cao giúp phát triển đất nước, trong đó ưu tiên các lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, chế tạo, công nghệ, kể cả lĩnh vực đào tạo nghệ thuật mang tính hàn lâm.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

(thực hiện)

Thu Trang