Đại sứ Mỹ: Một năm ngoạn mục cho quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong lễ đón Tổng thống Mỹ Joe Biden tháng 9.2023. Ảnh: AP

Khuôn khổ mới mở ra cơ hội về tương lai

- Ông đánh giá thế nào về triển vọng quan hệ và hợp tác Việt - Mỹ, đặc biệt sau khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện?

- Đây là một năm ngoạn mục đối với mối quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam. Bắt đầu từ đầu năm, chúng tôi rất mong chờ dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập Quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước, tất nhiên với hy vọng rằng chúng ta có thể nâng cấp mối quan hệ giữa hai nước lên một tầm cao mới sau suốt những năm tháng hợp tác đã qua. Chúng ta đã đón rất nhiều vị khách quý đến từ Washington, với 1/4 quan chức nội các Hoa Kỳ, bao gồm Ngoại trưởng Antony Blinken, Bộ trưởng Nông nghiệp Tom Vilsack và Tổng giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) Samatha Power. Ngoài ra, chúng ta đã đón tiếp một số phái đoàn cấp cao của Quốc hội Mỹ và tàu sân bay Ronald Reagan trong mùa hè. Tôi nghĩ tất cả những chuyến thăm này đều có ý nghĩa quan trọng, thực sự phản ánh tầm quan trọng mà Washington nhìn nhận Việt Nam cũng như tầm quan trọng mà Washington đánh giá về mối quan hệ Mỹ - Việt.

Nhưng tất nhiên, tin tức lớn trong năm là chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden và sau đó là tuyên bố nâng cấp vượt cấp mối quan hệ song phương từ Đối tác Toàn diện lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Điều này thực sự quan trọng, tôi nghĩ vì hai lý do. Thứ nhất, khuôn khổ hợp tác mới phản ánh vị thế của Hoa Kỳ và Việt Nam. Thẳng thắn mà nói, như chúng ta đã biết, mối quan hệ đối tác của chúng ta vốn đã mang tính toàn diện và chiến lược. Khi nhìn vào các hoạt động và nỗ lực mà Hoa Kỳ và Việt Nam cùng thực hiện trong nhiều lĩnh vực khác nhau, cho dù đó là hợp tác y tế, hợp tác năng lượng hay hợp tác an ninh, đây đều là những vấn đề chiến lược cơ bản mà Việt Nam và Hoa Kỳ cùng nhau lên kế hoạch, cùng nhau làm việc và hợp tác. Vì vậy, việc nâng cấp, tôi nghĩ thực sự có ý nghĩa quan trọng ở chỗ đó là sự thừa nhận công khai về mối quan hệ của chúng ta đã tiến xa đến mức nào trong 28 năm bình thường hóa; đồng thời còn có ý nghĩa ở chỗ khuôn khổ mới này mở ra những hy vọng của chúng ta về tương lai.

Chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden là một lời tuyên bố công khai và vang dội về niềm hy vọng của Hoa Kỳ và Việt Nam về việc chúng ta mong muốn mối quan hệ này sẽ đi đến đâu. Đó là một tuyên bố rất công khai rằng tương lai của hai nước chúng ta hiện gắn bó chặt chẽ với thực tế rằng thành công của Hoa Kỳ là thành công của Việt Nam, và thành công của Việt Nam sẽ là thành công của Hoa Kỳ, cho dù đó là về mặt thúc đẩy thịnh vượng, thúc đẩy an ninh, nâng cao sức khỏe của nhân dân hai nước.

Hiện nay, Hoa Kỳ và Việt Nam là những đối tác có chung một con đường hợp tác và con đường tương lai được chia sẻ giữa hai dân tộc, hai quốc gia của chúng ta. Những cam kết mà Hoa Kỳ đưa ra để hợp tác với Việt Nam về chất bán dẫn và giúp tạo ra một nền kinh tế công nghệ cao, dẫn đầu về đổi mới là vô cùng quan trọng vì tất cả đều nhằm thúc đẩy đầu tư công nghệ cao của Hoa Kỳ. Đó cũng là vấn đề phát triển lực lượng lao động và đào tạo, giáo dục để giúp Việt Nam có được các kỹ sư, nhà khoa học máy tính và công nhân CNTT trình độ cao. Đất nước này cần tới 80.000 lao động trình độ trong vài năm tới và Mỹ sẽ là một phần trong câu chuyện này. Chúng tôi muốn trở thành một phần trong nỗ lực chung với Việt Nam.

Nững gì chúng ta đang thấy hiện nay về chất bán dẫn chỉ là bước khởi đầu. Tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy nhiều điều hơn nữa về sự hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ trong các ngành công nghệ cao trong tương lai. Hãy nhìn xem chúng ta đã đi được bao nhiêu và bao xa chỉ trong bốn tháng, chúng ta đã làm được để đạt được vị trí hiện tại, điều đó không xảy ra chỉ sau một đêm. Phải mất nhiều năm làm việc chăm chỉ, cống hiến và cam kết của những người bạn ở cả Việt Nam và Hoa Kỳ cho mối quan hệ này. Tôi rất vui mừng về những gì chúng tôi mong đợi trong năm tới.

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper. Ảnh: Twitter

Thúc đẩy kết nối con người với con người

- Có vẻ như thương mại, kinh tế và giáo dục là những yếu tố then chốt trong quan hệ song phương. Tuy nhiên, giao lưu văn hóa, du lịch chưa được khai thác tối đa. Vậy ông có đề xuất gì để tăng cường hợp tác hơn nữa trong các lĩnh vực này? Xin ông chia sẻ kế hoạch thúc đẩy hợp tác nói chung trong năm 2024?

- Tôi nghĩ giáo dục là một ví dụ tuyệt vời rồi. Mối quan hệ giáo dục của chúng ta rất mạnh mẽ. Chúng ta có 30.000 sinh viên Việt Nam theo học tại Mỹ, điều này khiến Việt Nam trở thành quốc gia có nguồn sinh viên nước ngoài lớn thứ 5 tại Mỹ. Đó là điều chúng tôi rất tự hào. Và chúng tôi hy vọng có thể nâng con số đó lên vị trí thứ 4. Nhưng nó thực sự có ý nghĩa nếu bạn nhìn vào những quốc gia đứng thứ nhất, thứ hai, thứ ba và thứ tư. Đó là Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada và sau đó là Việt Nam. Và tôi nghĩ điều đó phản ánh rất lớn niềm tin mà học sinh, sinh viên Việt Nam và các gia đình Việt Nam dành cho nền giáo dục Mỹ. Nhưng mặc dù chúng ta có 30.000 sinh viên Việt Nam hiện đang có mặt tại Mỹ, nếu tính các khóa học trực tuyến, trại hè hoặc các chương trình trao đổi ngắn hạn… con số thực tế đã tăng lên 300.000 người Việt Nam mỗi năm. 300.000 người Việt Nam mỗi năm có tiếp xúc với các chương trình giáo dục của Hoa Kỳ. Đó chỉ là một bằng chứng đáng kinh ngạc, như tôi đã nói, không chỉ về sức mạnh của mối quan hệ giữa hai nước mà còn hứa hẹn những điều tuyệt vời cho tương lai.

Một điều tôi muốn thấy là ngày càng có nhiều người trẻ Mỹ đến Việt Nam để học và dạy tiếng Anh. Tôi nghĩ nếu chúng ta có thể thu hút thêm nhiều người Mỹ đến đây, chúng ta có thể tiếp tục mạnh mẽ hơn nữa quá trình xây dựng cầu nối nhằm thúc đẩy sự hiểu biết giữa hai nước. Chúng tôi đã có chương trình Peace Corps, hỗ trợ người Mỹ đến dạy tiếng Anh ở Hà Nội, chúng tôi cũng sẽ có một chương trình tương tự, sẽ sớm được bắt đầu ở Thành phố Hồ Chí Minh. Chúng ta có Đại học Fulbright Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi đã trở thành một trung tâm học tập thực sự với nền giáo dục kiểu Mỹ và chúng tôi hy vọng rằng trường Đại học này sẽ tiếp tục phát triển nhờ sự hỗ trợ của chính phủ Việt Nam cũng như của Chính quyền thành phố. Chúng tôi mong muốn các tổ chức khác của Mỹ hợp tác với các đối tác tại Việt Nam, cho dù đó là với các đối tác khác hay với VinUni, vốn hoạt động rất tích cực, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao. Và vì vậy tôi hoàn toàn kỳ vọng rằng khi nước Mỹ tiếp tục tăng cường nỗ lực hợp tác với Việt Nam nhằm xây dựng một nền kinh tế đổi mới, công nghệ cao, chúng ta sẽ thấy thêm nhiều trường đại học, tổ chức nghiên cứu của Mỹ đến Việt Nam, hoặc là thành lập loại cơ sở độc lập của riêng họ hoặc hợp tác với một cơ sở hiện có ở đây. Vì vậy, đó sẽ là một câu chuyện rất thú vị trong năm tới và trong những năm sắp tới.

“Có một điều không đổi là sự nồng hậu và hiếu khách…”

- Ông có thể chia sẻ ấn tượng của mình về Việt Nam? Năm mới đang đến gần, ông có thông điệp gì muốn gửi tới người dân Việt Nam?

- Đây là lần thứ ba tôi đón Tết Nguyên Đán ở Việt Nam, năm thứ ba của tôi ở đây và đó là một hành trình đáng kinh ngạc. Như bạn có thể đã biết, tôi đã phục vụ ở Sứ quán Mỹ tại Hà Nội từ năm 2004 đến năm 2007 và những phát triển từ khi tôi rời đi vào năm 2007 cho đến khi tôi trở lại vào năm 2022 thật đáng kinh ngạc. Nhưng tôi luôn nói có một điều không thay đổi đó là sự nồng hậu và hiếu khách của người dân Việt Nam. Tôi nghĩ tình bạn với Hoa Kỳ đã trở nên sâu sắc hơn nhiều sau 15 năm kể từ khi tôi rời đi. Và tất nhiên, số lượng và quy mô của các hoạt động hợp tác song phương mà chúng ta thực hiện thật đáng kinh ngạc, so với những gì tôi đã có mặt ở đây vào năm 2007. Vì vậy, thông điệp tôi muốn gửi đến người dân Việt Nam đó là lời cảm ơn chân thành vì tất cả sự ấm áp, hiếu khách và cam kết trong mối quan hệ với Mỹ. Tại Washington và trên toàn nước Mỹ, chúng tôi cũng có cam kết mạnh mẽ tương tự đối với Việt Nam và với mối quan hệ Mỹ-Việt. Chúng tôi muốn Việt Nam thành công. Và chúng tôi mong muốn được hợp tác với Việt Nam, cho dù đó là thương mại, đầu tư, y tế, an ninh và giáo dục. Chúng tôi mong muốn là đối tác của Việt Nam.

Quỳnh Vũ

(Lược dịch từ bản tiếng Anh của VNA)