Đại sứ Na Uy Hilde Solbakken: Phụ nữ Việt Nam mạnh mẽ và duyên dáng

4 giờ trước Gốc

PV: Xin chúc mừng Đại sứ nhân Ngày Quốc tế phụ nữ (8/3). Trong ngày này, người Na Uy thường có những hoạt động gì để tôn vinh phụ nữ?

Đại sứ Hilde Solbakken: Khi làm việc ở Việt Nam, tôi nhận thấy ngày 8/3 là dịp để mọi người quan tâm và bày tỏ sự trân trọng đối với người phụ nữ trong gia đình. Tại Na Uy, tất nhiên ngày 8/3 vẫn là một ngày quan trọng nhưng mang tính chính trị nhiều hơn chứ không phải là ngày lễ của gia đình. Người Na Uy chúng tôi không có thói quen tặng quà và hoa cho phụ nữ nhân ngày này, mà điều này thường diễn ra vào Ngày của Mẹ.

Ngày 8/3 là dịp để mọi người tập trung nhiều hơn tới các vấn đề liên quan tới bình đẳng giới, ví dụ trả lương giống nhau cho nam và nữ khi họ làm các công việc như nhau hoặc giải quyết vấn đề bạo lực gia đình hoặc bạo lực giới... Tại các thành phố, trong những ngày này, nhiều phụ nữ Na Uy sẽ xuống đường diễu hành, phát biểu trước công chúng; tổ chức sự kiện liên quan tới chủ đề Ngày Quốc tế phụ nữ và bình đẳng giới... Có thể nói, ngày 8/3 ở Na Uy là ngày tôn vinh quyền phụ nữ.

PV: Na Uy được biết đến là một trong những quốc gia đi đầu thúc đẩy bình đẳng giới. Đại sứ có thể chia sẻ về những chính sách, kinh nghiệm mà Na Uy đã thực hiện để đạt được bình đẳng giới?

Đại sứ Hilde Solbakken:Nói từ góc độ lịch sử, các phong trào của phụ nữ có ý nghĩa rất quan trọng. Ở Na Uy, trong những năm 1960-1970, các phong trào này rất rầm rộ và nhờ đó chúng tôi đã có Luật Bình đẳng giới đầu tiên vào năm 1978. Tiếp đó là sự góp mặt của nhân vật có tầm ảnh hưởng rất lớn ở Na Uy như bà Gro Harlem Brundtland, nữ thủ tướng đầu tiên của chúng tôi. Bà Gro Harlem Brundtland là người đã cho ra đời các chính sách và luật để thúc đẩy quyền của phụ nữ. Điều quan trọng nữa là khi bà làm thủ tướng, tỷ lệ nam - nữ trong nội các của bà gần như đạt mức 50/50.

Nói về các nguyên tắc chung, tôi muốn nhấn mạnh tới tầm quan trọng của các quy định pháp luật, trong đó có quy định về chỉ tiêu bổ nhiệm hoặc tuyển dụng như: yêu cầu về việc phải tuyển dụng ít nhất 40% mỗi giới trong các ủy ban nhà nước hoặc các cơ quan của chính phủ phải có ít nhất 40% thành viên cho mỗi giới. Chỉ tiêu này cũng được áp dụng tại các cơ quan đại diện ngoại giao của Na Uy ở nước ngoài hoặc những phái đoàn tham dự các hội nghị quốc tế. Đây là những quy định rất quan trọng, góp phần gia tăng bình đẳng giới ở Na Uy. Từ năm 2005, chúng tôi bắt đầu áp dụng chỉ tiêu này cho thành viên hội đồng quản trị của một số doanh nghiệp lớn niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán. Điều thú vị là đến nay, tất cả những doanh nghiệp tuân thủ quy định này đều phát triển.

Ngoài ra, một chính sách khác cũng rất quan trọng của Chính phủ Na Uy nhằm hỗ trợ người lao động cân bằng cuộc sống và việc làm, đó là đảm bảo các dịch vụ chăm sóc trẻ giá cả phải chăng; chế độ nghỉ thai sản hào phóng giúp phụ nữ thoải mái khi đi làm và người chồng cũng được nghỉ khi vợ sinh con nhằm giúp chia sẻ công việc gia đình với phụ nữ một cách công bằng hơn, qua đó đảm bảo phụ nữ có thể tham gia đầy đủ các hoạt động tại nơi làm việc.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chú trọng tới việc giáo dục các em nhỏ về bình đẳng giới thông qua hệ thống bài học trong sách giáo khoa và tại gia đình. Thực tế, các bé trai và bé gái đều có khả năng đưa ra lựa chọn của mình không dựa vào giới tính, mà dựa vào tài năng, sở thích và kỹ năng của các em.

Như ở gia đình tôi, chuyện hai vợ chồng chia sẻ việc nhà chính là bài học đầu tiên chúng tôi dạy con về bình đẳng giới. Chúng tôi cũng cho cháu thấy rằng, mẹ cháu vẫn có thể phấn đấu để có được một sự nghiệp và công việc như bây giờ. Chúng tôi cũng thường nói rõ với con mình về những lựa chọn của cháu và những gì cháu muốn làm trong cuộc sống. Con gái tôi mới 12 tuổi nhưng lựa chọn nghề nghiệp của cháu sẽ phụ thuộc vào đam mê và tài năng chứ không phải vì giới tính của cháu.

PV: Theo Đại sứ, bình đẳng giới có ý nghĩa, tác động gì tới sự phát triển của một quốc gia?

Đại sứ Hilde Solbakken: Bình đẳng giới tác động cực kỳ quan trọng tới sự phát triển của bất cứ quốc gia nào. Đơn giản là nếu một quốc gia có khả năng sử dụng tài năng của cả nam và nữ, đương nhiên, điểm khởi đầu của quốc gia đó sẽ tốt hơn nhiều so với quốc gia chỉ sử dụng một nửa tài năng. Lợi ích này cũng được thể hiện rõ ràng qua các số liệu thống kê, cụ thể là bình đẳng giới và sự tham gia nhiều hơn của phụ nữ vào lực lượng lao động sẽ góp phần tăng trưởng kinh tế lớn hơn.

Chúng ta cũng nhận thấy, ở các nước nghèo, bình đẳng giới có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xóa đói giảm nghèo. Bởi, phụ nữ thường có xu hướng đầu tư nhiều hơn để đảm bảo sức khỏe và giáo dục tốt hơn cho con cái họ, cũng như mang lại phúc lợi cho gia đình mình. Khi người phụ nữ có học vấn sẽ suy nghĩ nghiêm túc về việc đảm bảo cho con mình cũng được học tập đầy đủ, được đảm bảo về sức khỏe; những đứa con cũng sẽ có ý nghĩ tương tự cho thế hệ sau này. Quy trình này sẽ lặp đi lặp lại và góp phần tích cực vào sự phát triển của đất nước.

PV: Thực tế, tiến trình đạt được bình đẳng giới ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung vẫn chậm hơn so với các nước châu Âu. Theo Đại sứ, Việt Nam cần làm gì để thay đổi nhận thức và hành vi của công chúng về bình đẳng giới? Việt Nam - Na Uy hiện có những hợp tác như thế nào trong lĩnh vực này?

Đại sứ Hilde Solbakken:Việt Nam đã và đang đạt được rất nhiều thành tựu về bình đẳng giới. Nếu nhìn vào Việt Nam và so sánh với các quốc gia khác trong khu vực và cả ở quốc tế, đất nước các bạn đang làm khá tốt. Đặc biệt, phải kể tới sự tham gia đông đảo của phụ nữ vào lực lượng lao động với tỷ lệ rất cao. Trong thời gian tới, tôi cho rằng, sẽ có nhiều thay đổi tích cực hơn nữa tại Việt Nam.

Kinh nghiệm của Na Uy cho thấy, để thúc đẩy bình đẳng giới trong xã hội, việc huy động sự tham gia của nam giới vào các cuộc thảo luận về bình đẳng giới có ý nghĩa rất quan trọng. Bình đẳng giới không chỉ là vấn đề về phụ nữ, mà còn cả nam giới và phụ nữ. Chính phủ cũng có thể có những quy định về chỉ tiêu tuyển dụng hoặc bổ nhiệm. Thời gian đầu sẽ có những khó khăn nhưng dần dần mọi người thấy được lợi ích của điều này và việc hoàn thành chỉ tiêu về giới không còn là điều gì quá xa vời.

Trong gần 55 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Na Uy, hai quốc gia đã hợp tác mạnh mẽ trong nhiều lĩnh vực. Riêng về bình đẳng giới, chúng ta đã phối hợp với nhau trong chương trình nghị sự phụ nữ, hòa bình và an ninh khi Na Uy, Việt Nam đều là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc năm 2021 và chúng ta đều coi trọng lĩnh vực này. Hai nước chúng ta đang tiếp tục chia sẻ thông tin và ý tưởng về cách thức thực hiện chương trình nghị sự cũng như chương trình hành động quốc gia về phụ nữ, hòa bình và an ninh.

Việt Nam và Na Uy có thể tiếp tục hợp tác mạnh mẽ hơn để đảm bảo duy trì các quy tắc và chuẩn mực này. Tăng cường bình đẳng giới và quyền của phụ nữ không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với hai nước chúng ta mà còn đối với nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Đại sứ phát biểu khai mạc Hội thảo với các nhà báo trẻ.

PV: Xin hỏi Đại sứ một chút về trải nghiệm cá nhân. Trong hơn 20 năm sự nghiệp ngoại giao, có bao giờ Đại sứ gặp khó khăn vì giới tính chưa? Và, bà giải quyết khó khăn đó như thế nào?

Đại sứ Hilde Solbakken: Dù là nam hay nữ thì với công việc làm Đại sứ, việc lựa chọn trọng tâm công việc sẽ liên quan nhiều đến kinh nghiệm công tác và mục tiêu của mỗi quốc gia, mỗi người. Phương thức làm việc cũng có sự khác biệt phụ thuộc vào tính cách của nhà ngoại giao là nam hay nữ nhưng đó không phải là sự khác biệt lớn.

Khi còn trẻ, tôi từng đi nhiệm kỳ ở Trung Đông. Khi đó, đôi lúc tôi cảm thấy mọi người không thực sự coi trọng mình vì tôi trẻ, hơn nữa, lại làm việc với các cơ quan nước sở tại mà nhân viên của họ chủ yếu là đàn ông lớn tuổi. Nhưng, chính điều này lại là một lợi thế vì mọi người thấy tôi trẻ, ít kinh nghiệm nên họ muốn gây ấn tượng bằng cách chia sẻ với tôi nhiều thông tin hơn mức bình thường (cười...). Nhưng, điều quan trọng là bạn cứ làm việc thật chăm chỉ, dần dần, bạn sẽ chứng minh được khả năng và năng lực của mình.

PV: Người Việt Nam thường có quan niệm, phụ nữ phải “giỏi việc nước, đảm việc nhà”. Đại sứ đã làm gì để cân bằng giữa công việc, sự nghiệp và hạnh phúc gia đình, nhất là những khi nhận nhiệm vụ mới, chuyển công tác từ quốc gia này sang quốc gia khác?

Đại sứ Hilde Solbakken: (Cười...). Ồ, câu này nghe rất áp lực vì nó thể hiện một sự kỳ vọng quá lớn được đặt lên vai người phụ nữ Việt Nam. Trước đây, phụ nữ Na Uy cũng từng phải đối mặt với điều tương tự, nhưng theo thời gian, mọi thứ đã thay đổi cùng với quan niệm chung về bình đẳng giới, nhất là khi Na Uy có những chính sách đảm bảo sự phân công lao động công bằng hơn giữa nam và nữ, giúp cả hai giới cân bằng giữa công việc và gia đình.

Là một nhà ngoại giao và đã làm việc tại nhiều nơi trên thế giới, tôi cảm thấy mình rất may mắn vì được phục vụ cho Bộ Ngoại giao Na Uy - một cơ quan mà bình đẳng giới mang một giá trị rất lớn. Một điều may mắn nữa khi tôi là người Na Uy - quốc gia có truyền thống mạnh về bình đẳng giới và có nhiều chính sách hỗ trợ người dân đảm bảo sự cân bằng giữa cuộc sống và công việc. Ngoài ra, tôi cũng có một người chồng sẵn sàng chia sẻ việc nhà để giúp tôi có thể hoàn thành công việc.

Một may mắn khác nữa là tại Việt Nam, gia đình tôi có người giúp việc tại nhà. Trước đây, khi con tôi còn nhỏ, tôi không có được sự hỗ trợ này vì ở Na Uy không có văn hóa thuê người giúp việc và nếu có thì rất đắt đỏ. Vì thế, những cặp vợ chồng trẻ rất bận bịu nếu vừa đi làm, vừa chăm sóc con cái mà không có sự trợ giúp khác. Họ sẽ phải hỗ trợ nhau trong công việc gia đình.

PV: Vậy, sau 3 năm công tác tại Hà Nội, Đại sứ cảm nhận gì về những người cùng giới với mình ở Việt Nam?

Đại sứ Hilde Solbakken:Phải nói là tôi rất ấn tượng trước sự mạnh mẽ của phụ nữ Việt Nam. Tôi nhận thấy họ là những người làm việc rất chăm chỉ ở cơ quan và cũng là những người mẹ, người vợ rất có trách nhiệm không chỉ với gia đình nhỏ của bản thân, mà còn cả đối với gia đình chồng. Thật sự, tôi cũng không hiểu làm sao mà phụ nữ Việt Nam có thể làm được tốt tất cả những công việc này cùng một lúc. Nhưng, tôi biết, điều đó không phải dễ dàng. Thậm chí, có thể có lúc họ sẽ cảm thấy kiệt sức, vì thế tôi mới nói để làm được tốt những công việc này họ phải thực sự mạnh mẽ.

Việt Nam cũng có rất nhiều nữ chính trị gia và nhà ngoại giao khiến tôi ấn tượng. Cuối năm 2023, khi Phó Chủ tịch nước Việt Nam Võ Thị Ánh Xuân sang thăm Na Uy, tôi đã ngạc nhiên và khâm phục bởi bà là nữ chính khách có khả năng làm chủ không gian. Bên cạnh đó, tôi cũng ấn tượng bởi kiến thức sâu sắc của bà về những vấn đề được thảo luận. Trong lịch sử, nữ Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên của Việt Nam Nguyễn Thị Bình cũng là nhân vật đáng chú ý.

Cũng xin chia sẻ thêm rằng, chồng tôi đang làm tiến sĩ về lịch sử Việt Nam và anh ấy tập trung nghiên cứu cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Việt Nam. Luận văn của anh ấy chú trọng tới Đoàn 559 - Bộ đội Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh. Đây là đơn vị làm nhiệm vụ mở đường vận chuyển hàng hóa, tổ chức đưa đón bộ đội, cán bộ từ Bắc vào Nam và từ Nam ra Bắc với phương thức vận chuyển ban đầu hết sức thô sơ, chủ yếu là đi bộ, mang vác, gùi thồ. Chồng tôi đã nghiên cứu vai trò của đơn vị này trong chiến tranh dẫn tới thắng lợi cuối cùng của Việt Nam.

Đề tài này rất thú vị và tôi học được nhiều từ việc chồng tôi chia sẻ thông tin về công việc mà anh ấy đang làm. Chẳng hạn, trong Đoàn 559 có gần một nửa thành viên là phụ nữ. Tôi còn biết là trong thời gian chiến tranh, Việt Nam có cả một đội quân tóc dài là đơn vị chiến đấu toàn phụ nữ... Thú thật, tôi thấy rất thú vị khi tìm hiểu về vai trò của phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến.

PV: Vâng. Còn có cả những Mẹ Việt Nam Anh hùng và những nữ quân nhân tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc?

Đại sứ Hilde Solbakken: Là một người phụ nữ, một người vợ, một người mẹ nên tôi phần nào thấu hiểu sự mất mát mà những Mẹ Việt Nam Anh hùng đã chịu đựng. Có thể hình dung được những bà mẹ này đã phải đau đớn thế nào khi chiến tranh khiến họ mất đi những người thân yêu nhất. Thật sự phải rất mạnh mẽ để vượt qua được nỗi đau đó. Danh hiệu cao quý này là để thể hiện sự biết ơn và tôn trọng của xã hội đối với họ.

Thời gian gần đây, Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, trong đó có sự xuất hiện của không ít nữ sĩ quan quân đội và công an. Tôi cũng đánh giá cao sự tham gia và đóng góp tích cực này của Việt Nam. Chúng ta đều biết, ở những vùng xung đột này, bạo lực giới là một vấn đề rất nghiêm trọng. Vì thế, trong những tình huống như vậy, sự tham gia của phụ nữ vào lực lượng gìn giữ hòa bình đóng vai trò rất tích cực, bởi lẽ, các nữ quân nhân sẽ đem lại cảm giác an toàn hơn cho những người phụ nữ là nạn nhân của bạo lực.

Còn nữa, các nữ quân nhân trong lực lượng gìn giữ hòa bình sẽ trở thành những hình mẫu tích cực cho những phụ nữ khác ở Việt Nam, truyền tải thông điệp về việc phụ nữ có thể làm những công việc nằm ngoài kỳ vọng truyền thống về vai trò của nữ giới.

PV: Đại sứ vừa nhắc đến phụ nữ Việt Nam trong chiến đấu, bảo vệ an ninh. Thế còn người phụ nữ Việt Nam trong tà áo dài?

Đại sứ Hilde Solbakken: (Cười...). Vâng. Đó là một sự tương phản khá thú vị. Phụ nữ trông thật là duyên dáng trong trang phục áo dài. Con gái tôi cũng có áo dài. Tất nhiên là bà mẹ nào cũng thấy con gái mình xinh đẹp nhưng thực sự tôi thấy con gái mình đáng yêu hơn khi mặc áo dài Việt Nam.

Gia đình Đại sứ Na Uy tại Việt Nam đón Tết Nguyên Đán.

PV: Dường như Đại sứ và gia đình đã hòa nhập rất nhanh với cuộc sống tại Việt Nam. Còn nhớ, trong thông điệp đầu tiên của mình trên tư cách Đại sứ Na Uy tại Việt Nam vào tháng 9/2022, bà từng thể hiện khao khát muốn khám phá lịch sử và văn hóa Việt Nam. Sau 3 năm, điều gì khiến Đại sứ tâm đắc nhất?

Đại sứ Hilde Solbakken: 3 năm qua, tôi đã cố gắng đi du lịch càng nhiều càng tốt để thăm thú và khám phá các vùng miền khác nhau của Việt Nam và để tìm hiểu thêm về văn hóa, lịch sử. Mới đây, chúng tôi vừa đến thăm hang Pác Bó ở Cao Bằng. Chúng tôi cũng nhân dịp này để tìm hiểu và trải nghiệm thực tế về cuộc sống của người dân tộc thiểu số tại đây.

Hiện, tôi cũng đang cố gắng học tiếng Việt. Thú thực, tiếng Việt là một ngôn ngữ rất khó nhưng tôi đã chăm chỉ và tôi tin đây là cách khá hay để bản thân hiểu thêm về văn hóa Việt Nam

PV: Còn các thành viên khác trong gia đình Đại sứ có thích cuộc sống ở Việt Nam không?

Đại sứ Hilde Solbakken: Đứng từ góc độ của một nhà ngoại giao, điểm khiến tôi rất ấn tượng về Việt Nam là những thành tựu mà Việt Nam đạt được trong phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của người dân cũng như khả năng của người dân được tiếp cận các dịch vụ tốt về sức khỏe, giáo dục... Người Việt Nam cũng làm việc rất chăm chỉ và luôn phấn đấu để đảm bảo một cuộc sống tốt hơn cho con cái mình.

Về cảm nhận cá nhân, tôi thấy người Việt Nam vô cùng tốt bụng và thân thiện. Đất nước các bạn thật xinh đẹp. Người Na Uy chúng tôi rất tự hào về vẻ đẹp tự nhiên của đất nước mình và tôi cũng thấy điều tương tự ở đây. Có lẽ, đây cũng là một trong những lý do khiến chồng và con gái tôi thực sự rất thích sống ở Việt Nam. Chúng tôi cảm thấy được chào đón tại đây.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ về cuộc trò chuyện thú vị này!