Đại sứ Nguyễn Minh Tâm: 6 kiến nghị thúc đẩy thương mại Việt Nam - Lào

Nhiều động lực củng cố thương mại Việt Nam - Lào

Chia sẻ những giải pháp để tăng cường thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam - Lào, đạt mục tiêu kim ngạch thương mại 5 tỷ USD trong một vài năm tới và 10 tỷ USD vào năm 2030, Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Minh Tâm cho rằng, Chính phủ hai nước cần tạo thuận lợi cho hoạt động giao thương, nhất là về thương mại biên giới Việt - Lào.

Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Minh Tâm chia sẻ giải pháp thúc đẩy thương mại Việt Nam - Lào lên 10 tỷ vào năm 2030. Ảnh: Hồ Hải

Cụ thể, theo Đại sứ Nguyễn Minh Tâm, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Lào đã có bề dày truyền thống trên 60 năm, được xây dựng và phát triển trên nền tảng mối quan hệ gắn bó mật thiết keo sơn mà hai Đảng, hai Nhà nước và Nhân dân hai nước đã dày công vun đắp.

Giữa hai nước có chung đường biên giới dài hơn 2.337km, đi qua địa giới hành chính của 10 tỉnh, thành của Lào và 9 tỉnh, thành của Việt Nam. Đây là những địa bàn có tiềm năng phát triển, có vị trí chiến lược, trên tuyến hành lang kinh tế Đông-Tây, là cửa ngõ thông thương, giao lưu với thế giới của Việt Nam, Lào với nhiều quốc gia trong khu vực.

Trong những năm qua, để thúc đẩy quan hệ thương mại giữa hai nước phát triển, hai Bộ Chính trị đã chỉ đạo Chính phủ hai nước cần có các giải pháp để tăng nhanh kim ngạch thương mại hai chiều. Do đó, Chính phủ hai nước đã thống nhất và triển khai nhiều nội dung hợp tác quan trọng về thương mại như đã ký kết Hiệp định Thương mại song phương (ngày 3/3/2015; bản sửa đổi, ký mới ngày 8/4/2024) và Hiệp định Thương mại biên giới (ký ngày 27/6/2015) và gần đây nhất là ký kết Hiệp định về mua bán than và điện Việt Nam - Lào (ký ngày 9/1/2025)...

Đồng thời, một số bộ, ngành liên quan cũng đã ký mới hoặc sửa đổi một số hiệp định liên quan để hỗ trợ cho tăng kim ngạch thương mại hai chiều. Đây là những văn bản pháp lý quan trọng góp phần thiết thực, tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước hợp tác trao đổi hàng hóa, thúc đẩy quan hệ thương mại song phương nói chung và thương mại biên giới giữa hai nước nói riêng ngày càng phát triển. Đặc biệt, việc khánh thành, đưa vào sử dụng bến cảng số 3 Cảng Vũng Áng sẽ giúp cho kim ngạch thương mại tăng trưởng tương xứng với quan hệ chính trị.

Giai đoạn 2020-2024, kim ngạch thương mại hai nước đạt mức tăng trưởng bình quân 9,7%/năm.

Bên cạnh đó, Đại sứ Nguyễn Minh Tâm cũng cho rằng, hoạt động xúc tiến thương mại hai nước thời gian qua cho thấy Chính phủ hai nước quan tâm, đẩy mạnh thông qua các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia như Hội chợ Việt-Lào Expo do ngành Công Thương hai nước phối hợp tổ chức tại thủ đô Viêng-chăn, Lào vào tháng 7/2025 và Hội chợ kết nối giao thương và quảng bá sản phẩm doanh nghiệp Việt Nam- Lào do Bộ Quốc phòng hai nước phối hợp tổ chức dự kiến vào cuối tháng 11/2025 này tại thủ đô Viêng-chăn cũng như các cuộc Tọa đàm, xúc tiến thương mại đầu tư.

Thông qua các sự kiện này đã giúp cộng đồng doanh nghiệp hai nước có cơ hội giao lưu, giới thiệu các sản phẩm tiêu biểu, thương thảo và ký kết nhiều hợp đồng hợp tác kinh doanh.

Trên cơ sở hợp tác thương mại hai nước được củng cố, thắt chặt từ cấp trung ương đến cộng đồng doanh nghiệp, thời gian qua, quan hệ thương mại giữa hai nước đã có những chuyển biến tích cực hơn, trên cơ sở tận dụng tối đa các ưu đãi về thuế, phí mà hai bên dành cho nhau thông qua các văn kiện thương mại.

Giai đoạn 2020-2024, kim ngạch thương mại hai nước đạt mức tăng trưởng bình quân 9,7%/năm; Năm 2024 đạt 2,25 tỷ USD, tăng 38,2% so với năm 2023 (lần đầu tiên kim ngạch thương mại hai nước ghi nhận vượt mốc 2 tỷ USD). Riêng 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại song phương đạt 2,36 tỷ USD, tăng 57,1% so với cùng kỳ năm trước, dự kiến cả năm đạt 3,5 tỷ USD, đây là mức cao nhất trong 10 năm qua.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, Đại sứ Nguyễn Minh Tâm cũng chỉ rõ, quan hệ thương mại nói chung và thương mại biên giới nói riêng giữa hai nước hiện còn những vấn đề đặt ra mà hai bên cần tiếp tục tăng cường quan tâm phối hợp chặt chẽ hơn nữa để giải quyết.

“Vấn đề cơ bản nhất là làm sao để thương mại biên giới hai nước phát triển ổn định, bền vững, khai thác được tiềm năng, lợi thế của mỗi bên” - Đại sứ Nguyễn Minh Tâm trăn trở và cho rằng, phát triển thương mại biên giới góp phần thiết thực giảm ngèo, xây dựng nông thôn miền núi ngày càng phát triển, nâng cao đời sống của nhân dân vùng biên giới hai nước, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội các tỉnh biên giới.

Không những vậy, phát triển thương mại biên giới sẽ góp phần xây dựng biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị và cùng phát triển, đóng góp ngày càng nhiều hơn trong phát triển kinh tế-xã hội đất nước và đặc biệt nâng tầm quan hệ thương mại tương xứng với quan hệ chính trị hai nước, đạt mục tiêu kim ngạch thương mại 5 tỷ USD trong một vài năm tới và 10 tỷ USD vào năm 2030.

Tạo thuận lợi cho giao thương, nhất là thương mại biên giới

Hiện thực hóa các mục tiêu nêu trên, Đại sứ Nguyễn Minh Tâm kiến nghị Chính phủ, Bộ ngành hai nước:

Một là, tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho tăng kim ngạch thương mại hai chiều.

Cải cách thủ tục hành chính tại các cửa khẩu, trong đó có bố trí phương tiện, cán bộ phù hợp, tiến tới xây dựng cửa khẩu thông minh; xây dựng các khu bãi để tập kết hàng hóa, phương tiện để giải quyết các thủ tục trước khi ra cửa khẩu; triển khai thủ tục hải quan điện tử, giải quyết tại nơi sản xuất trước khi đến cửa khẩu.

Hai là, Chính phủ hai nước tiếp tục quan tâm đẩy mạnh xây dựng, kết nối cơ sở hạ tầng giao thông hai nước, sớm hiện thực hóa các dự án tuyến đường giao thông trọng điểm, nhằm đáp ứng nhu cầu thông thương hàng hóa của doanh nghiệp hai nước, tháo gỡ nút thắt, khó khăn về tuyến đường vận tải hàng hóa, làm giảm giá trị cạnh tranh hàng hóa của Việt Nam tại thị trường Lào so với Thái Lan, Trung Quốc.

Song song với đó, xây dựng các cụm công nghiệp/khu kinh tế dọc tuyến đường cao tốc kết nối hai bên nhằm tạo giá trị gia tăng, đẩy mạnh hoạt động Logicstic.

Ba là, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương ưu tiên bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước để đầu tư xây dựng các chợ biên giới theo Quy hoạch phát triển mạng lưới chợ biên giới Việt Nam - Lào. Tạo điều kiện thuận lợi, cho phép các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất hàng hóa tại Lào được nhập khẩu về Việt Nam.

Bốn là, thúc đẩy triển khai Hiệp định mua bán than và điện ký ngày 09/01/2025 và Nghị định thư sửa đổi ký ngày 9/7/2025.

Đại sứ Nguyễn Minh Tâm khuyến nghị, hai nước Việt Nam - Lào cần khuyến khích các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hai nước thực hiện việc thanh toán qua hệ thống ngân hàng trong hoạt động thương mại biên giới.

Năm là, tiếp tục quan tâm, thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại giữa hai nước đi vào thực chất, hiệu quả hơn nữa, không chỉ tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại tại thủ đô mà cần mở rộng tại các địa phương hai nước, nhằm tăng cường sự hiện diện của hàng hóa mỗi bên, quảng bá nhiều hơn nữa trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Sáu là, khuyến khích các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hai nước thực hiện việc thanh toán qua hệ thống ngân hàng trong hoạt động thương mại biên giới.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, Đại sứ Nguyễn Minh Tâm đề nghị:

Thứ nhất, doanh nghiệp cần quan tâm hơn nữa tới việc xây dựng thương hiệu tại thị trường Lào, in nhãn mác, hướng dẫn sử dụng sản phẩm bằng ngôn ngữ bản địa theo quy định của Luật bảo vệ người tiêu dùng Lào.

Thứ hai, doanh nghiệp cần vươn tầm mở rộng xây dựng hệ thống phân phối, bán buôn, bán lẻ tại Lào nhằm giảm bớt khâu trung gian giữa sản xuất, xuất khẩu và tiêu thụ tại Lào.

Xây dựng hệ thống phân phối là xương sống đảm bảo ổn định, thành công cho phát triển hàng hóa trên thị trường Lào, tuy nhiên, hoạt động này thời gian qua cũng chưa được doanh nghiệp Việt Nam thực sự quan tâm, đầu tư tại thị trường Lào so với Thái Lan và Trung Quốc có chiến lược bài bản, dài hạn, đầu tư hệ thống phân phối tại hầu hết các địa phương của Lào.

Với những kiến nghị nêu trên, Đại sứ Nguyễn Minh Tâm tin tưởng, quan hệ hợp tác thương mại biên giới Việt Nam - Lào nói riêng và quan hệ hợp tác thương mại Việt Nam - Lào nói chung sẽ đạt được nhiều thành tựu, kết quả cao hơn nữa, đáp ứng kỳ vọng của hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào hướng tới mục tiêu tăng kim ngạch thương mại đạt 10 tỷ USD vào năm 2030.

Hoàng Hòa