Đại tướng Đoàn Khuê trong lòng người thân và quê nhà
Đại tướng Đoàn Khuê sinh trưởng trong một gia đình yêu nước, giàu truyền thống cách mạng tại Thôn 1, xã Triệu Lăng (trước đây là thôn Gia Đẳng, xã Triệu Tân), huyện Triệu Phong. Gia đình ông có nhiều thế hệ nối tiếp nhau chiến đấu, hy sinh vì Tổ quốc. Chính truyền thống quê hương, gia đình đã góp phần hun đúc, hình thành nên cốt cách cao đẹp, trí tuệ, tài năng của người chiến sĩ cộng sản xuất sắc Đoàn Khuê. Xa quê hương từ sớm để tham gia hoạt động cách mạng nên hình ảnh quê hương, làng xóm, người thân luôn là niềm thương nhớ khôn nguôi trong lòng Đại tướng Đoàn Khuê. Suốt quá trình hoạt động cách mạng, dù công việc hết sức bận rộn, nhưng trong tâm khảm Đại tướng luôn hướng về đất mẹ Quảng Trị với tình cảm sâu nặng.
Cảm xúc qua những lần gặp gỡ, trò chuyện với Đại tướng khi ông về thăm quê vẫn còn in đậm trong ký ức của cán bộ, Nhân dân và họ hàng. Ông Đặng Thanh Binh, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Triệu Lăng từ năm 1991 đến 2010 cho biết, trong thời gian làm việc tại xã, ông nhiều lần gặp Đại tướng Đoàn Khuê về thăm quê hương Triệu Lăng. Hình ảnh của một vị tướng giản dị, liêm khiết và mẫu mực, tình cảm sâu nặng với bà con và quê hương đã khiến ông Binh và Nhân dân rất kính trọng, khâm phục. Đi đến đâu, Đại tướng cũng ân cần thăm hỏi bà con, cán bộ; nhắc nhở Đảng bộ xã dành nhiều thời gian, tâm sức hơn nữa quan tâm đến phát triển kinh tế, việc làm, đời sống của người dân.
“Đại tướng dành nhiều thời gian đi thăm từng nhà, luôn luôn động viên chúng tôi và bà con sống phải biết phát huy truyền thống đoàn kết, chung sức khắc phục mọi khó khăn, vươn lên để xây dựng quê hương phát triển. Với thế hệ thanh niên, ông căn dặn phải biết kế thừa và phát huy lòng yêu nước của cha ông, hăng hái thi đua học tập, lao động, sáng tạo để xây dựng quê hương, đất nước ngày càng tươi đẹp, xứng đáng với sự hy sinh của các thế hệ cha ông. Những lời căn dặn của Đại tướng Đoàn Khuê sau mỗi chuyến về thăm quê, người dân không bao giờ quên. Trong lời dặn dò, có cả những trăn trở của người con đi xa trở về, mong được thấy quê mình giàu đẹp hơn”, ông Binh chia sẻ.
Bà Đặng Thị Lài, năm nay 84 tuổi, em dâu của Đại tướng Đoàn Khuê cho biết, chồng của bà là liệt sĩ Đoàn Giao, hy sinh năm 1965 khi con trai của bà là Đoàn Hưng được 3 tuổi. Liệt sĩ Đoàn Giao là con thứ 6 trong gia đình Đại tướng. Kể từ khi gia đình xây nhà lưu niệm cũng là nơi để thờ cha mẹ và các người con từ năm 1998, bà Lài hôm sớm hương khói cho người đã khuất dịp rằm hay lễ, tết và các ngày giỗ thêm ấm áp.
Hôm gặp chúng tôi, bà Lài xúc động nói: “Là con dâu, tôi rất tự hào về gia đình Đại tướng Đoàn Khuê, từ cha mẹ, anh em đều là những chiến sĩ kiên cường chiến đấu, hy sinh vì hòa bình, độc lập của dân tộc. Khi còn sống, anh Đoàn Khuê hay về thăm nhà, thăm quê. Mỗi lần gặp, anh em chúng tôi chỉ biết ôm nhau khóc mà không nói với nhau được lời nào cả vì quá xúc động. Gia đình hy sinh mất mát quá nhiều khiến chúng tôi nghẹn ngào”.
Những ngày này, ông Đoàn Hưng, cháu gọi Đại tướng Đoàn Khuê bằng bác ruột từ Đà Nẵng sắp xếp thời gian về quê để trông coi, tu bổ lại ngôi nhà lưu niệm của gia đình. Ông Hưng cho biết nguyện vọng của dòng tộc xây dựng ngôi nhà này nhằm tưởng nhớ và góp phần giáo dục truyền thống vẻ vang của gia đình cho con cháu, dù đi đâu, làm việc gì vẫn luôn nhớ đến nguồn cội.
Khu lưu niệm gia đình Đại tướng Đoàn Khuê rộng 1.000m2 được Bộ Quốc phòng xây dựng trên phần đất của gia đình, dự kiến khánh thành nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Đại tướng. Ngoài nhà lưu niệm của gia đình được xây dựng đã lâu trong khuôn viên khu lưu niệm, một nhà lưu niệm khác đang được xây dựng. Ngôi nhà được thiết kế theo phong cách kiến trúc gần gũi với truyền thống văn hóa làng xã để trưng bày những kỷ vật trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng, cũng là “địa chỉ đỏ” góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho nhiều thế hệ, nhất là thế hệ trẻ.
Bí thư Đảng ủy xã Triệu Lăng Lê Xuân Lộc cho biết, tự hào về Đại tướng Đoàn Khuê, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Triệu Lăng luôn dành cho người con ưu tú của quê hương nhiều tình cảm trân trọng, thắm thiết. Để giáo dục thế hệ trẻ, mới đây Đảng ủy xã Triệu Lăng tổ chức phát động cuộc thi “Tìm hiểu cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Đại tướng Đoàn Khuê và quê hương Triệu Lăng anh hùng, đổi mới”.
Đánh giá công lao của Đại tướng Đoàn Khuê, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã khẳng định: “Trải qua nhiều cương vị khác nhau, dù ở đâu, làm gì, đồng chí cũng luôn luôn đem hết sức mình cống hiến cho Đảng và Nhân dân, đặt lợi ích chung của cách mạng, của quân đội lên trên lợi ích cá nhân, luôn luôn trau dồi kiến thức, sâu sát cơ sở, quan tâm tổng kết thực tiễn, giữ vững tính Đảng, tính nguyên tắc, phấn đấu hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao”.