Đại tướng Phan Văn Giang giải trình làm rõ dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật, giải trình, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng làm rõ các vấn đề đại biểu nêu.

Tổng Bí thư Tô Lâm tham dự phiên họp.

Quy định rõ mức độ thảm họa, tránh việc chồng chéo

Qua thảo luận, các đại biểu nhấn mạnh, từ thực tiễn diễn biến phức tạp, khó lường, bất thường và bất định cả thiên tai, dịch bệnh trong thời gian vừa qua, việc ban hành luật này là hết sức cần thiết, nhằm chủ động ứng phó từ sớm, giảm thiểu thiệt hại, bảo đảm an toàn cho người dân và lợi ích quốc gia.

Tuy nhiên, các đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí cụ thể hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết về ngưỡng, cấp độ, phạm vi tác động của tình trạng khẩn cấp. Hiện, dự thảo luật đang quy định 3 loại tình trạng khẩn cấp gồm: Tình trạng khẩn cấp khi có thảm họa; tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và tình trạng khẩn cấp về quốc phòng.

Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội. Ảnh: TRỌNG HẢI

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) nêu, hiện các luật hiện hành như Luật Quốc phòng, Luật Phòng thủ dân sự, Luật Phòng, chống thiên tai… đã có quy định riêng về tình huống khẩn cấp. Do đó, nếu không làm rõ ranh giới giữa các loại tình trạng khẩn cấp, sẽ dễ xảy ra xung đột thẩm quyền hoặc chồng chéo trong chỉ đạo, điều hành.

Đồng quan điểm, đại biểu Vũ Hồng Luyến (đoàn Hưng Yên) kiến nghị cần làm rõ khái niệm thảm họa do trong dự thảo luật chưa định nghĩa chi tiết. Điều này có thể gây khó khăn trong việc xác định chính xác thời điểm và phạm vi ban bố tình trạng khẩn cấp về thảm họa. Ví dụ như số lượng thương vong dự kiến, quy mô thiệt hại vật chất hoặc vượt quá khả năng ứng phó của địa phương…

Về quy định ưu tiên đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương trong cứu trợ, đại biểu cho rằng đó là thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với nhân dân trong lúc nguy cấp bảo đảm ổn định đời sống của nhân dân và nhanh chóng phục hồi sản xuất. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần xác định rõ hơn tiêu chí của đối tượng dễ bị tổn thương. Ví dụ như người già neo đơn, trẻ em, người khuyết tật, hộ nghèo để bảo đảm việc cứu trợ được thực hiện một cách công bằng, kịp thời và đúng mục tiêu…

Luật quy định làm sao để dễ thực hiện và dễ vận dụng

Giải trình làm rõ thêm một số ý kiến của đại biểu Quốc hội, Đại tướng Phan Văn Giang cho biết, dự thảo luật chỉ mang tính chung, còn những quy định cụ thể sẽ được hướng dẫn ở nghị định, thông tư sau khi luật được ban hành. Luật quy định làm sao để dễ thực hiện và dễ vận dụng.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: TRỌNG HẢI

Còn về đối tượng yếu thế ưu tiên cứu trợ khi có tình huống khẩn cấp, Đại tướng Phan Văn Giang chỉ rõ, khi xảy ra tình trạng khẩn cấp thì những trường hợp đặc biệt ưu tiên rất ít, bởi đã là thảm họa thì ưu tiên trước nhất là cứu tất cả người dân. “Trong quá trình thảo luận, nhiều đại biểu nêu ý kiến về việc xác định đối tượng yếu thế, như người già neo đơn, hộ nghèo, người mất nơi ở hoặc thiếu nhu yếu phẩm trong thảm họa… phải được ưu tiên. Thế nhưng, trong tình huống khẩn cấp, thảm họa đã đến thì mọi người dân đều cần được bảo đảm an toàn và tiếp cận cứu trợ kịp thời”, Đại tướng Phan Văn Giang cho hay.

Về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Đại tướng Phan Văn Giang thông tin, Bộ Quốc phòng sẽ nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ và Thủ tướng ban hành các chỉ đạo, quyết định kịp thời. Mục tiêu là làm sao để việc huy động lực lượng, phương tiện và áp dụng các biện pháp một cách kịp thời, hiệu quả.

Đối với tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, Đại tướng Phan Văn Giang cho biết, các nội dung liên quan đã được quy định trong Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp. Theo đó, cơ quan soạn thảo sẽ rà soát, đối chiếu và bổ sung những điểm chưa được quy định rõ để bảo đảm thống nhất, đầy đủ.

Về nguyên tắc hoạt động và phản hồi thông tin, Ban soạn thảo đồng tình với ý kiến đại biểu rằng cần có cơ chế hai chiều giữa cơ quan quản lý và người dân. Tuy nhiên, để đảm bảo thông tin chính xác, dự thảo luật sẽ xây dựng hệ thống tiếp nhận qua đầu số 112 sẽ được thiết kế chuyên biệt cho thông tin khẩn cấp; các loại thông tin khác sẽ được hướng dẫn tiếp nhận qua kênh phù hợp nhằm tránh quá tải hệ thống.

Về hợp tác quốc tế trong dự báo, cảnh báo sớm, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho hay đây là vấn đề rất quan trọng và thực tiễn cho thấy Việt Nam đang ứng dụng hiệu quả trong lĩnh vực dự báo khí tượng, thủy văn. Đây là hướng hợp tác cần tiếp tục mở rộng và tăng cường trong thời gian tới.

Liên quan đến nội dung diễn tập, huấn luyện, theo Đại tướng Phan Văn Giang, vấn đề này đã được quy định rõ tại Điều 22 của dự thảo luật. Theo đó, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an chịu trách nhiệm tổ chức huấn luyện lực lượng vũ trang; các bộ, ngành khác căn cứ vào nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý của mình để tổ chức huấn luyện phù hợp. Nội dung huấn luyện cần có sự thống nhất chung nhưng phương pháp, thời gian có thể linh hoạt tùy theo tính chất từng nhiệm vụ. "Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu để hoàn thiện quy định cho phù hợp và khả thi nhất"- Đại tướng Phan Văn Giang nêu rõ.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) phát biểu thảo luận. Ảnh: TRỌNG HẢI

Về thời điểm có hiệu lực của luật, Ban soạn thảo thống nhất đề xuất luật có hiệu lực từ ngày 1-7-2026, sớm hơn 6 tháng so với dự kiến, để phát huy hiệu quả cùng với Luật Phòng thủ dân sự, vốn đang phát huy hiệu quả trong công tác ứng phó thiên tai, mưa bão.

Các ý kiến về kiểm soát thông tin, công khai minh bạch, giải thích từ ngữ, Đại tướng Phan Văn Giang nêu rõ, Ban soạn thảo sẽ rà soát để tránh trùng lặp với các luật hiện hành, đồng thời bảo đảm các quy định rõ ràng, thống nhất và thực tiễn.

VŨ DUNG