Đại tướng Võ Nguyên Giáp và cuộc gặp với các chính khách Mỹ Latin

Cuộc gặp lịch sử của hai Tổng tư lệnh

Năm 1973, Fidel Castro, khi đó là Bí thư Thứ nhất Đảng cộng sản Cuba, kiêm Thủ tướng và Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang cách mạng Cuba, đã có chuyến thăm lịch sử đến Việt Nam. Đúng 11 giờ 55 phút sáng 12-9-1973, máy bay chở Fidel Castro và đoàn đại biểu cấp cao Cuba đã đến Hà Nội. Nhiều đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng và Nhà nước, trong đó có Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp, ra sân bay đón Fidel Castro.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp trao Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên tặng Tổng tư lệnh Cuba Fidel Castro. Ảnh tư liệu.

Với mong muốn được tận mắt chứng kiến chiến trường ác liệt và cuộc chiến đấu anh dũng của nhân dân Việt Nam, gặp gỡ đồng bào và chiến sĩ miền Nam, Fidel Castro bất chấp hiểm nguy, vào thăm vùng tuyến lửa Quảng Trị. Cũng chính tại đây, Fidel Castro đã nói câu lịch sử: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

Trong khuôn khổ chuyến thăm này, Fidel Castro có nhiều cuộc tiếp xúc, làm việc với Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Hai Tổng tư lệnh đã bàn thảo nhiều vấn đề quan trọng của thế giới, của Việt Nam và Cuba. Trong một chiều thu Hà Nội năm 1973, Tổng tư lệnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trao Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên tặng Tổng tư lệnh Fidel Castro.

Chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên của Tổng tư lệnh Fidel Castro đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của quan hệ Việt Nam-Cuba thủy chung, trong sáng, của phong trào quốc tế rộng lớn đoàn kết và ủng hộ Việt Nam.

Chủ tịch Cuba Fidel Castro đến thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng của ông ở Hà Nội ngày 22-2-2003. Ảnh: REUTERS.

Sau chuyến thăm lịch sử tháng 9-1973, Fidel Castro còn có thêm hai chuyến thăm Việt Nam vào năm 1995 và năm 2003. Trong chuyến thăm Việt Nam lần cuối cùng, dù lịch trình chuyến thăm dày đặc nhưng Chủ tịch Cuba Fidel Castro vẫn dành thời gian gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ngày 22-2-2003, đoàn xe đưa Chủ tịch Fidel dừng trước cổng nhà riêng Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Thấy Đại tướng và mọi người đã đứng chờ sẵn, Chủ tịch Fidel rảo bước rất nhanh và giang rộng vòng tay ôm người đồng chí, người bạn cùng chung chí hướng.

Trong căn phòng truyền thống quen thuộc, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Cuba đã trò chuyện thân tình về tình hình hai đất nước, khu vực và thế giới. Chủ tịch Fidel Castro khẳng định, nhân dân Việt Nam mãi là những người bạn, người anh em gần gũi, thân thiết của nhân dân Cuba và tin tưởng chắc chắn rằng tình đoàn kết, hữu nghị và sự hợp tác toàn diện giữa Cuba và Việt Nam sẽ không ngừng được củng cố và phát triển.

Nguồn cảm hứng cho những chiến sĩ đấu tranh vì độc lập dân tộc

Đối với nhân dân Mỹ Latin, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một chiến lược gia quân sự lỗi lạc, đã chỉ huy quân đội Việt Nam đánh đuổi thực dân Pháp với đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử, sau đó ông tiếp tục áp dụng một cách tài tình chiến lược chiến tranh toàn dân để đánh đuổi đế quốc Mỹ. Nghệ thuật chiến tranh du kích của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là nguồn cảm hứng cho các chiến sĩ đấu tranh vì độc lập dân tộc trên cả thế giới, trong đó có những người như Tổng thống Venezuela Hugo Chavez. Đó là lý do vì sao hoạt động đến chào Đại tướng Võ Nguyên Giáp được sắp xếp trong những lịch trình của Tổng thống Chavez khi tới thăm Việt Nam đầu tháng 8-2006.

Tổng thống Venezuela Hugo Chavez thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: TTXVN.

Ngày 1-8-2006, khi cơn mưa chiều vừa dứt, đoàn xe chở Tổng thống Hugo Chavez đã dừng trước ngôi nhà số 30, phố Hoàng Diệu, Hà Nội. Mong ngóng cuộc gặp với Đại tướng ngay khi máy bay khởi hành từ Caracas tới Hà Nội một ngày trước đó, Tổng thống Chavez cho biết, hình ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã in đậm trong trái tim khối óc không chỉ riêng ông mà toàn bộ người dân Venezuela.

Trong 45 phút trò chuyện, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Tổng thống Hugo Chavez đã hỏi thăm sức khỏe của nhau, tình hình mỗi đất nước. Cảm ơn sự ủng hộ của Venezuela đối với Việt Nam trước đây khi đã bắt giữ sĩ quan tình báo Mỹ để đòi trả tự do cho anh hùng Nguyễn Văn Trỗi, Đại tướng Võ Nguyên Giáp khẳng định “đoàn kết” chính là sức mạnh mang lại độc lập, hòa bình, hạnh phúc cho người dân.

Về phần mình, Tổng thống Chavez khẳng định rằng, tư tưởng đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh hoàn toàn trùng hợp với tư tưởng của người anh hùng Simón Bolívar của nhân dân Mỹ Latin. Tư tưởng đó đã được gói gọn trong ba cuốn sách mà Đại tướng Võ Nguyên Giáp tặng Tổng thống Chavez. Đó là cuốn “Chủ tịch Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam”, “Điện Biên Phủ”, “Đại tướng Võ Nguyên Giáp và cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước”. “Những cuốn sách này sẽ là cẩm nang cho mỗi cán bộ, chiến sĩ Venezuela để học tập, rèn luyện và hành động”, Tổng thống Chavez nhấn mạnh trước khi chia tay vị tướng lỗi lạc của nhân dân Việt Nam.

Tổng thống Venezuela Hugo Chavez trao phiên bản thanh gươm của Anh hùng Giải phóng Simón Bolívar tặng Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: REUTERS.

Sau này, trong bức thư chúc thọ Đại tướng 100 tuổi, Tổng thống Chavez viết: “Tôi không bao giờ quên được chuyến thăm Hà Nội lần đầu tiên vào năm 2006. Trong dịp đó, tôi đã có vinh dự lớn lao được đích thân yết kiến Đại tướng. Khi trao tặng Đại tướng phiên bản thanh gươm của Anh hùng Giải phóng Simón Bolívar, tôi cảm thấy như mình đang dâng lên Đại tướng sự tôn vinh xứng đáng nhất và cũng thực hiện điều công bằng cho Đại tướng: Bởi đã từ lâu, Đại tướng luôn nắm trong tay thanh gươm giải phóng”.

Sự tinh tế của vị tướng huyền thoại

Hơn 3 tháng rưỡi sau, ngày 17-11-2006, nhà riêng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp lại đón thêm một vị khách quý: Bà Michelle Bachelet, nữ tổng thống đầu tiên của Chile, con gái của Thiếu tướng Không quân Alberto Bachelet và nhà khảo cổ học Angela Jeria.

Trong căn phòng khách ấm cúng, Tổng thống Bachelet cho biết, bà là người thuộc thế hệ của những người cùng nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới ủng hộ cuộc đấu tranh anh hùng của nhân dân Việt Nam chống giặc ngoại xâm, giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Bản thân bà rất ngưỡng mộ Đại tướng và mong mỏi cuộc gặp này hơn bao giờ hết.

Tổng thống Chile Michelle Bachelet thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng ngày 17-11-2006. Ảnh: TTXVN.

Nhấn mạnh sự tương đồng giữa hai nước Việt Nam và Chile, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho rằng, dù thế giới diễn biến phức tạp nhưng hai nước phải tin tưởng vào tương lai, chung tay gánh vác trách nhiệm với cộng đồng quốc tế, xây dựng hòa bình cho các dân tộc, xóa đói giảm nghèo, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân. Đại tướng không quên nhắc đến vai trò của phụ nữ trong thời đại hiện nay, khẳng định nữ Tổng thống đầu tiên của Chile sẽ là người góp phần mạnh mẽ vào hòa bình chung và nâng cao vai trò của chị em phụ nữ trên thế giới. Điều này cho thấy sự tinh tế của vị tướng huyền thoại khi tiếp xúc với các chính khách nước ngoài, dù họ là nam hay nữ.

Niềm tin mãnh liệt của Đại tướng với thế hệ trẻ

Một ngày tháng 7-2008, Tổng thống Brazil Luis Da Silva đã có chuyến thăm Việt Nam. Sau một loạt cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Việt Nam, Tổng thống Da Silva vội vã lên xe để tới chào Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người mà ông vô cùng ngưỡng mộ.

Năm 2008, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã 98 tuổi, sức khỏe không được tốt như trước, nhưng Đại tướng vẫn ngồi tiếp chuyện khách quý. Khoảng thời gian 30 phút tuy ngắn ngủi nhưng cũng đủ để Tổng thống Silva cảm nhận được tình cảm của Đại tướng dành cho nhân dân Mỹ Latin. Tổng thống Silva đã bày tỏ sự khâm phục của mình đối với đất nước Việt Nam anh hùng đã từng đánh bại hai đế quốc xâm lược trong thế kỷ XX. Tổng thống nhấn mạnh: “Thắng lợi trong công cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam là di sản cho cả nhân loại. Trong tương lai, thanh niên Việt Nam cũng như thanh niên Brazil mãi mãi có quyền tự hào về chiến thắng vĩ đại đó. Dù Việt Nam và Brazil cách xa nhau nửa vòng Trái đất nhưng tình cảm đoàn kết hữu nghị không bao giờ xa cách”.

Tổng thống Brazil Da Silva trong lần tới thăm Đại tướng Võ Nguyên Giáp năm 2008. Ảnh: REUTERS.

Đặc biệt quan tâm đến thanh niên, những người chủ tương lai của đất nước, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho rằng, mỗi nước cần phải ưu tiên đào tạo, giáo dục thế hệ trẻ, làm sao để thanh niên hiểu được truyền thống của dân tộc và tình hữu nghị giữa Việt Nam - Brazil, từ đó vun đắp quan hệ hai nước ngày một tốt đẹp hơn. Đại tướng đề xuất, trong thời gian tới, hai nước cần thúc đẩy giao lưu, hợp tác nhiều hơn nữa trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, văn hóa... để làm sao quan hệ giữa hai nước phát triển tương xứng với tiềm năng sẵn có.

Nhớ lời căn dặn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, trong những năm vừa qua, mối quan hệ giữa Việt Nam với các nước Mỹ Latin, trong đó có Cuba, Venezuela, Chile và Brazil tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ. Dù Việt Nam và Mỹ Latin cách xa về mặt địa lý nhưng những tình cảm tốt đẹp và cam kết ủng hộ lẫn nhau đã đóng góp tích cực cho mối quan hệ hợp tác song phương và quá trình phát triển của mỗi nước.

HÒA AN