Đắk Nông xây dựng tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng, khai thác quặng bauxite

Việc triển khai các dự án được kỳ vọng sẽ “trả nợ” hơn 400 lô tái định cư cho người dân, đồng thời đảm bảo việc tuân thủ các quy định pháp luật trong quá trình thu hồi đất khai thác quặng bauxite.

Theo đó, 6 Nghị quyết xây dựng các khu tái định cư đã được Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông bao gồm: dự án khu tái định cư thôn Quảng Bình, xã Nghĩa Thắng; dự án khu tái định cư số 2 thôn Quảng Bình, xã Nghĩa Thắng; dự án khu tái định cư thôn 13, xã Đắk Wer; dự án khu tái định cư bon Bu N’Doh, xã Đắk Wer; dự án khu tái định cư thôn 7, xã Kiến Thành; và dự án khu tái định cư thôn 11, xã Nhân Cơ.

Theo UBND tỉnh Đắk Nông, UBND huyện Đắk R’lấp và Công ty Nhôm Đắk Nông (Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam) đã tính toán và dự kiến đến cuối năm 2022, sẽ hết mặt bằng khai thác quặng bô xít. Lượng quặng bô xít hiện tại cũng chỉ đủ để nhà máy hoạt động đến cuối năm.

Việc xây dựng 6 khu tái định cư được xác định là rất “cấp thiết” để kịp thời bố trí tái định cư cho dân, đảm bảo quá trình hoạt động liên tục của nhà máy Alumin Nhân Cơ; đồng thời đảm bảo tuân thủ Luật Đất đai, hạn chế tình trạng người dân khiếu kiện.

Dự kiến, sau khi hoàn thành, ngành chức năng sẽ có hơn 1.200 lô tái định cư để bố trí cho dân. Tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 523 tỷ đồng. Việc đầu tư được xác định đồng bộ từ khâu san lấp mặt bằng, đường giao thông, hệ thống thoát nước mưa, nước thải, hệ thống cây xanh, cấp nước, phòng cháy chữa cháy, cấp điện, chiếu sáng và cây xanh.

Theo UBND huyện Đắk R’Lấp, quá trình thu hồi đất phục vụ xây dựng dự án Alumin Nhân Cơ và khai thác quặng bô xít từ năm 2006 đến nay, UBND huyện đã phê duyệt 560 lô tái định cư cho các hộ dân có đất thuộc diện bị thu hồi và đủ điều kiện bố trí tái định cư.

Tuy nhiên, hơn 15 năm qua, huyện chỉ bố trí được 135/560 lô tái định cư. Tổng số hộ đủ điều kiện tái định cư nhưng chưa có quỹ đất để bố trí tính tới thời điểm hiện nay là 425 hộ dân (chiếm tỷ lệ hơn 75%)...

Trong khi đó, theo quy định tại Điều 85, Luật Đất đai 2013, thì “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập và thực hiện dự án tái định cư trước khi thu hồi đất”; “Khu tái định cư tập trung phải xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, miền”; và “Việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư”.

Ông Đỗ Thanh Cát, Phó Chủ tịch UBND huyện Đắk R’Lấp cho biết, nguyên nhân chính huyện “nợ” dân hơn 400 lô tái định cư là do thiếu quỹ đất. Hơn 15 năm qua, các hộ dân đủ điều kiện tái định cư nhưng chưa được bố trí đất tái định cư đều được UBND huyện đưa vào danh sách hỗ trợ tiền thuê nhà.

Đây là chính sách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, vừa góp phần chia sẻ với các khó khăn của các hộ dân trong thời gian chưa được bố trí tái định cư, vừa đảm bảo công tác giải phóng mặt bằng để triển khai kịp thời dự án mang tính trọng điểm quốc gia.

Việc hỗ trợ tiền thuê nhà cho các hộ dân được huyện thực hiện căn cứ trên các quyết định, quy định của tỉnh, mới nhất là Quyết định 03/2021/QĐ-UBND ngày 22/1/2021 của Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông ban hành Quy định cụ thể một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đắk Nông.

Cũng theo ông Đỗ Thanh Cát, sau khi được sự chấp thuận của các cơ quan có thẩm quyền, từ nay đến hết quý 2/2023, huyện Đắk R’Lấp sẽ tập trung triển khai xây dựng hai khu tái định cư tại hai xã Nghĩa Thắng và Đắk Wer để “trả nợ” 425 lô tái định cư cho dân. Các khu tái định cư còn lại cũng sẽ được gấp rút triển khai để đảm bảo tất cả các hộ dân đủ điều kiện đều được bố trí tái định cư trước khi phê duyệt phương án thu hồi đất.

Thời gian qua, có một số hộ dân thuộc diện giải tỏa, đủ điều kiện bố trí tái định cư nhưng không cập nhật kịp thời chính sách tái định cư.

UBND huyện đã cho rà soát và bổ sung các hộ dân này vào danh sách, đảm bảo việc tuân thủ các quy định pháp luật cũng như quyền lợi chính đáng của các hộ dân, ông Đỗ Thanh Cát thông tin thêm.

Theo Ban Kinh tế - Ngân sách, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông, việc xây dựng các khu tái định cư phải đảm bảo phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và các quy định pháp luật liên quan. Quá trình phân lô, bố trí tái định cư phải lưu ý suất đất phù hợp với nhu cầu, điều kiện đời sống của người dân vùng nông thôn, người dân sản xuất nông nghiệp; suất đầu tư hạ tầng phải phù hợp với điều kiện kinh tế của người dân được bố trí, tránh trường hợp các hộ dân được tái định cư phải chi trả suất đầu tư hạ tầng quá cao; và vấn đề môi trường phải được đảm bảo, nhất là nước sạch và tiếng ồn vì có một số khu vực giáp ranh với khai trường khai thác quặng bauxite.

Ông Nguyễn Đình Đạo, Trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông khẳng định đã lưu ý các đơn vị liên quan phải tổ chức họp dân tại các vùng dự án để thông qua sơ bộ phương án tái định cư để lắng nghe, xem xét sự đồng thuận của nhân dân, lấy đó làm cơ sở để đầu tư cơ sở hạ tầng và phân lô tái định cư phù hợp với nhu cầu người được thụ hưởng, sử dụng./.

Hưng Thịnh/TTXVN