Đám cưới chấn động của con gái Hùm thiêng Yên Thế và thiếu gia người Pháp

Hoàng Thị Thế là con gái của thủ lĩnh Hoàng Hoa Thám và người vợ ba bà Đặng Thị Nho (hoặc Nhu). Trước khi Hoàng Hoa Thám qua đời, Hoàng Thị Thế bị quân Pháp bắt vào tháng 6/1909.

Hoàng Thị Thế là con gái của "Hùm thiêng Yên Thế" Hoàng Hoa Thám.

Năm 1911, Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ là Albert Sarraut - cựu Bộ trưởng bộ Thuộc địa đã nhận Hoàng Thị Thế làm con nuôi, đổi tên bà thành Marie Beatrice Desthan, rồi đưa sang Pháp vào năm 1917. Tại đây, bà theo học văn hóa và kiến thức tại trường nội trú Jeanne d’Arc dành cho nữ sinh con nhà gia thế.

Năm 1931, tại Pháp, một đám cưới đặc biệt diễn ra, thu hút sự quan tâm không chỉ của giới truyền thông Pháp mà cả báo chí Đông Dương: Hoàng Thị Thế - con gái Hoàng Hoa Thám (Đề Thám) – nên duyên với thiếu gia người Pháp gốc Bỉ.

Hôn lễ diễn ra ngày 14/8/1931 tại Tòa thị chính Saint Amand ở Caudéran, thuộc vùng Bordeaux. Chú rể là Jean Joseph Bernard Robert Bourgès.

Trong cuốn sách tiểu sử Hoàng Thị Thế - Con gái Đề Thámvà quân bài chính trị của thực dân Pháp do tác giả Claude Gendre viết, Hoàng Thị Thế mô tả rất rõ bối cảnh gia đình bên chồng: Robert Bourgès là hậu duệ của bá tước Gaston Phébus de Foix. Gia đình Bourgès là một trong những dòng họ danh giá nhất tỉnh Gironde.

Trước khi cưới, họ sở hữu 11 tòa nhà ở Bordeaux, một hãng kinh doanh ngũ cốc tại Ý và tham gia các hội đồng quản trị lớn tại Anh. Cha chồng bà từng sở hữu hãng rượu nổi tiếng “Château Clos la Garde” trước khi bán lại cho Louis Eschenauer nhưng vẫn giữ cổ phần. Anh em của ông còn là chủ “Château Eyquem” - một trong những thương hiệu rượu vang hảo hạng của vùng.

Hình ảnh Hoàng Thị Thế trong bộ váy cưới được hé lộ trong cuốn hồi ký "Kỷ niệm thời thơ ấu".

Hoàng Thị Thế từng không tin nổi mình có thể trở thành con dâu của gia đình như thế. Ở Bordeaux, chỉ giới quý tộc sở hữu lâu đài rượu vang và những ông vua rượu vang mới kết giao với nhau. Họ thậm chí coi thường tầng lớp quý tộc, các bá tước, nam tước. Họ không muốn lấy con gái những nhà như vậy vì sợ của hồi môn sẽ bị đem ra đánh bóng tên tuổi cho những gia đình đó.

Nhờ sự hỗ trợ đến từ các nữ tu sĩ đã hoàn tục – chị em nhà Garay – vị linh mục ở Biarritz, những người quen biết với gia đình Bourgès - giúp bà vượt qua rào cản đầu tiên.

Mọi thứ tưởng như sụp đổ khi gia đình chồng biết bà là con nuôi của Albert Sarraut. Nhờ một lá thư của nữ công tước d’Uzès và một lá thư khác của Paul Doumer mà tình hình được cứu vãn.

Chính Paul Doumer và Albert Sarraut giúp “giải cứu tình thế” bằng cách phát hành thiệp báo hỷ chính thức, trong đó cả hai người cùng đứng tên là “cha nuôi” của cô dâu, ghi rõ: “Ông Paul Doumer, Tổng thống nước Cộng hòa, cùng ông Albert Sarraut, Thượng nghị sĩ, hân hạnh báo tin hôn lễ của con gái nuôi, công chúa Hoàng Thị Thế, với ông Robert Bourgès”.

Thông tin về đám cưới của Hoàng Thị Thế đăng trên tờ Hà Thành Ngọ báo số 1274, ra ngày 13/11/1931. (Ảnh: Thư viện Quốc gia Việt Nam)

Lễ cưới được tổ chức trọng thể. Ông Ganthier là người chủ tọa hôn lễ, đọc bài diễn văn chúc mừng cô dâu – chú rể. Người làm chứng cho cho Hoàng Thị Thế là ông Albert Sarraut, còn người làm chứng cho Robert Bourgès là ông Réne Bubos.

Trong bữa tiệc, ông Albert Sarraut đưa ra những lời chúc mừng trìu mến và thể hiện sự thương quý đặc biệt dành cho người con gái nuôi của mình.

Không khí của đám cưới không chỉ lan tỏa ở Bordeaux, mà còn tới Hà Nội và Sài Gòn. Tờ nhật báo La Vie Bordelaise số ra ngày 5/9/1931 dành hẳn ba cột để chạy tít: “Một công chúa vùng Viễn Đông tổ chức hôn lễ ở xứ ta”.

Tại Việt Nam, tuần báo L’Eveil économique de l’Indochine ngày 28/2/1932 đăng bài viết về đám cưới với tiêu đề “La princesse mère”, nhấn mạnh vai trò đặc biệt của Hoàng Thị Thế - người con gái nuôi của hai cựu toàn quyền Đông Dương là Paul Doumer và Albert Sarraut.

Tờ Hà Thành Ngọ báo số 1274, ra ngày 13/11/1931 cho biết, báo Tây khen Hoàng Thị Thế là người rất đẹp, rất tươi, cử chỉ và ngôn ngữ giống như người đàn bà Pháp. Bà nói tiếng Tây rất thành thạo, là con nuôi Paul Doumer, hiện là Tổng thống Pháp và Albert Sarraut. Hai ông này đều là cựu Toàn quyền Đông Dương.

Sau đám cưới, Hoàng Thị Thế có cuộc sống mới, giao lưu với những con người ở tầng lớp xã hội khác và trải nghiệm thú vui của nhà giàu. Cuộc hôn nhân tưởng chừng như mơ ấy lại không kéo dài lâu.

Bức ảnh chụp bà cùng chồng và bạn bè trên du thuyền giai đoạn này cho thấy thời kỳ hạnh phúc ngắn ngủi.

Sau khi sinh con trai đầu lòng vào năm 1935 – đặt tên là Jean Marie Albert Arthur Bourgès – Hoàng Thị Thế và Robert Bourgès ly hôn vào năm 1940. Bà bắt đầu hành trình sống mới – học nghề xem bói, vận số. Đây cũng là giai đoạn bà dần rút lui khỏi ánh đèn sân khấu, sống lặng lẽ trong đời thường.

Năm 1960, Hoàng Thị Thế trở về Việt Nam, lúc đầu ở Hà Nội, sau đó về Bắc Giang. Năm 1974, bà ở căn hộ số 31, E1 khu Tập thể Văn Chương, Hà Nội. Bà qua đời ngày 9/12/1988 và được đưa về Phồn Xương, Yên Thế, Bắc Giang. Được biết, người con trai của bà Hoàng Thị Thế, ông Jean Marie Albert Arthur Bourges ở cùng gia đình ở thành phố Bordeaux.

Lê Chi