Đậm đà thịt lợn hun khói sấy khô

Để tìm hiểu về món thịt lợn hun khói sấy khô độc đáo này, chúng tôi tìm đến cơ sở sản xuất Lộc Hồng của chị Lộc Thị Hồng, khối phố Hoàng Văn Thụ, thị trấn Bắc Sơn, huyện Bắc Sơn. Vừa bước vào đến nhà chị, chúng tôi đã cảm nhận được mùi thơm của thịt hòa quyện cùng hương thơm từ khói vỏ quế.

Trong lúc đang chuẩn bị các nguyên liệu, chị Lộc Thị Hồng, chủ cơ sở cho biết: Thịt lợn hun khói là món ăn nổi tiếng của vùng cao Tây Bắc, nhiều người thường mua để thưởng thức và làm quà biếu nên từ năm 2018, tôi đã nảy ra ý tưởng làm thử món thịt lợn hun khói mang hương vị đặc trưng riêng có của Xứ Lạng. Ban đầu, khi mới làm, tôi dùng rất nhiều loại gia vị để tẩm ướp thịt, khi tạo ra thành phẩm có hương vị rất đậm đà, thơm ngon nhưng lại không tạo được đặc trưng riêng của sản phẩm.

Sau nhiều lần tìm tòi, thử nghiệm, đến năm 2020, chị Hồng mới tìm ra bí quyết để thịt thơm, ngon, đậm đà, có hương vị đặc trưng. Theo đó, qua quá trình nghiên cứu, chị Hồng nhận thấy tinh dầu hồi là sản phẩm đặc trưng của tỉnh Lạng Sơn và được sử dụng khá hiệu quả trong nấu nướng, giúp khử mùi hôi, tạo hương thơm đặc trưng cho món ăn, đặc biệt giúp thịt trở nên mềm hơn sau khi chế biến, do vậy chị đã dùng dầu hồi để ướp thịt, giúp sản phẩm của chị có hương vị độc đáo riêng.

Để có được những miếng thịt lợn hun khói thơm ngon phải mất rất nhiều thời gian và trải qua nhiều công đoạn chế biến cầu kỳ. Thịt lợn để làm thịt hun khói sấy khô phải là thịt nạc thăn hoặc thịt mông tươi. Miếng thịt được cắt thành từng thớ khoảng 30×40 cm rồi rửa sạch, để ráo nước, sau đó ướp thịt từ 3 đến 5 tiếng với hơn 10 loại gia vị như: bột canh, hạt tiêu, đường, mác khén…, quan trọng nhất là dầu hồi. Đây cũng chính là điểm khác biệt khiến thịt hun khói của cơ sở chị có mùi vị khác biệt so với thịt hun khói ở những nơi khác.

Một số công đoạn làm thịt lợn hun khói sấy khô

Khi thịt lợn đã ngấm đều gia vị, người làm xiên thịt vào các que rồi treo lên bếp. Qua quan sát, thịt được treo cách bếp lửa khoảng 50 cm, một điều đặc biệt nữa là chị Hồng sử dụng vỏ quế đốt với than sạch để hun thịt lợn, tạo ra vị thơm vô cùng đặc trưng cho thịt. Thịt lợn được hun khói, sấy trên bếp qua một đêm là chín, miếng thịt được xé ra, mềm, mùi khói bếp lẫn trong từng thớ thịt, khi chấm với bột chấm (được kết hợp từ hơn 10 loại gia vị) càng thêm đậm đà.

Từ việc làm để ăn, chị Hồng biếu người thân, bạn bè, món thịt hun khói sấy khô của chị dần dần được nhiều người biết đến và tìm mua. Từ năm 2022 đến nay, chị bắt đầu làm để bán với số lượng nhiều. Trung bình mỗi tháng, chị làm hơn 1 tấn thịt lợn tươi (tương đương khoảng 400 kg thịt lợn hun khói thành phẩm), bán với giá 440 nghìn đồng/kg, đem lại doanh thu gần 180 triệu đồng/tháng, đồng thời tạo việc làm cho 3 đến 4 lao động. Đặc biệt, vào dịp giáp Tết Nguyên đán (từ đầu tháng Chạp), trung bình mỗi ngày gia đình chị Hồng làm 70 kg thịt lợn tươi. Theo đó, không chỉ người dân Xứ Lạng mà rất nhiều khách hàng một số tỉnh, thành như: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh… cũng rất yêu thích và đặt mua thịt lợn hun khói sấy khô của chị Hồng. Đặc biệt, trong tháng 10/2023, chị Hồng đã có những đơn hàng đầu tiên bán sang Campuchia.

Chị Ngô Thanh Trà, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội cho biết: Đầu năm 2023, khi đến Lạng Sơn du lịch, tôi đã có cơ hội được thưởng thức món thịt lợn hun khói sấy khô của chị Hồng. Tôi rất ấn tượng với món ăn này bởi vị ngọt, đậm đà, hương thơm của thịt, khi ăn không bị cứng, dai. Vì vậy, mỗi lần có dịp đến Lạng Sơn, tôi đều tìm mua về để thưởng thức, làm quà, gia đình tôi ai nấy đều rất thích món ăn này.

Ông Hoàng Văn Thủy, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bắc Sơn cho biết: Cơ sở sản xuất thịt lợn hun khói sấy khô của cơ sở sản xuất Lộc Hồng thời gian qua thường xuyên cung cấp số lượng lớn sản phẩm thịt lợn hun khói sấy khô cho thị trường trong và ngoài huyện, ngoài tỉnh và được nhiều khách hàng ưa chuộng bởi hương vị đặc trưng. Để phát triển sản phẩm này, thời gian tới, phòng sẽ tiếp tục hướng dẫn cơ sở sản xuất gắn với đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời hướng dẫn cơ sở xây dựng, phát triển sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm).

Thịt lợn hun khói sấy khô là sự kết hợp hài hòa giữa nhiều loại nguyên liệu, góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng của ẩm thực Xứ Lạng. Với hương vị độc đáo, mang nét đặc trưng riêng có, món ăn này sẽ đem đến nhiều trải nghiệm thú vị cho du khách khi có dịp đến với Lạng Sơn. Tại vòng chung kết Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lạng Sơn năm 2023, dự án thịt lợn hun khói sấy khô của chị Lộc Thị Hồng là một trong những dự án được ban giám khảo đánh giá cao bởi tính thực tiễn và khả năng phát triển mô hình.