Đàm phán Nga - Ukraine đang ở khúc cua nguy hiểm

Phái đoàn Nga ra về sau cuộc đàm phán. Ảnh: TASS.

Cuộc đàm phán lần thứ 2 đã đạt thỏa thuận về trao đổi tù binh lớn nhất từ trước tới nay, khi toàn bộ tù binh chiến tranh dưới 25 tuổi sẽ được trao đổi. Nga và Ukraine cũng nhất trí thành lập các ủy ban y tế để giúp lập danh sách trao đổi cho những binh lính bị thương nặng "mà không cần phải chờ đợi các quyết định chính trị lớn".

Tuy nhiên, đàm phán chưa mở đường cho bất cứ thỏa thuận nào liên quan tới kết thúc xung đột. Trưởng phái đoàn đàm phán của Nga Vladimir Medinsky cho biết, phía Nga đã trao cho Ukraine một bản dự thảo đề xuất giải quyết xung đột, trong đó có 2 phần chi tiết.

Phần đầu tiên tập trung vào việc đạt được hòa bình thực sự, lâu dài và phần thứ hai phác thảo các bước hướng tới lệnh ngừng bắn hoàn toàn, đưa ra nhiều phương án.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov, người đứng đầu phái đoàn Ukraine tại Istanbul, cho biết, Kiev "sẽ xem xét" tài liệu này của Nga và không đưa ra bình luận ngay lập tức.

Trong khi đó, giới chuyên môn cho rằng, đàm phán chưa thực chất có thể dẫn tới nguy cơ kéo dài xung đột với những hậu quả nghiêm trọng hơn. Quan điểm này được củng cố bởi việc ngay trước và sau khi đàm phán, chiến sự vẫn diễn ra gay gắt - bao gồm cả chiến dịch Mạng Nhện mà Ukraine tiến hành nhằm vào các sân bay trên lãnh thổ Nga - khiến hy vọng về hạ nhiệt chiến sự trở nên xa vời.

Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) của Mỹ cảnh báo, các yêu cầu của Nga trong đàm phán, bao gồm việc Ukraine từ bỏ lãnh thổ và trung lập hóa quân sự, tương đương với việc buộc Ukraine đầu hàng và sẽ làm suy yếu nghiêm trọng chủ quyền của nước này.

Theo các nhà phân tích quốc tế, trong đó có Giáo sư Michael Kimmage (Tạp chí Foreign Affairs) và bà Fiona Hill (Viện Brookings), mặc dù đàm phán cho thấy đôi bên có dấu hiệu “mềm hóa chiến thuật”, nhưng những khác biệt căn bản về lãnh thổ, chính trị và chủ quyền vẫn chưa thể thu hẹp.

Về phương diện này, Washington Post dẫn lời một quan chức Liên minh châu Âu cho rằng, nếu không có những thay đổi mang tính bước ngoặt về lập trường chính trị, các vòng đàm phán tiếp theo cũng chỉ là "phép thử sức chịu đựng của cộng đồng quốc tế".

Hiện nay, Mátxcơva đề xuất lệnh ngừng bắn tạm thời trong 2-3 ngày ở một số khu vực của mặt trận, chủ yếu để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu thập thi thể binh lính và ngăn ngừa nguy cơ bùng phát dịch bệnh khi thời tiết ấm lên.

Tuy nhiên, phía Ukraine đang muốn tìm kiếm một lệnh ngừng bắn toàn diện lên tới 30 ngày, với mục tiêu được tuyên bố là để hạ nhiệt căng thẳng chiến sự và tạo điều kiện mở rộng đối thoại chính trị và ngoại giao.

Ảnh chụp vệ tinh tại căn cứ không quân Belbek của Nga cho thấy máy bay bị hư hại sau chiến dịch Mạng Nhện của Ukraine. Ảnh: Maxar Technologies

Các ý kiến phân tích cũng quan ngại về việc cửa sổ đàm phán có thể thu hẹp dần. Điều này có căn cứ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump từ lâu đã bày tỏ sự thất vọng trước tiến độ chậm chạp của đàm phán và cảnh báo sẽ rút khỏi vai trò trung gian nếu không có tiến triển rõ rệt.

Trong khi đó, các thành viên EU, đặc biệt là Đức và Pháp, tiếp tục kêu gọi tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Nga nếu đàm phán tiếp tục bế tắc.

Trước kết quả ảm đạm của đàm phán Nga - Ukraine vòng 2, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã đề xuất tổ chức một hội nghị thượng đỉnh ba bên với sự tham gia của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm thúc đẩy đối thoại.

(Theo The Guardian, CNN, TASS)

Hoàng Linh