Đảng Cộng hòa trông chờ món quà lớn

Đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang chạy đua tới phút chót trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Ngày 8/11, cử tri Mỹ sẽ trực tiếp bỏ phiếu bầu lại toàn bộ 435 ghế hạ nghị sĩ và 35 trong 100 ghế thượng nghị sĩ của Quốc hội hai viện.

Trong bối cảnh đó, cuộc chạy đua giành quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ đã thống trị các trang tin tức về bầu cử giữa nhiệm kỳ. Với số lượng lớn các cuộc thăm dò cùng những ứng cử viên cá tính, điều đó không có gì đáng ngạc nhiên.

Tuy nhiên, theo CNN, trên thực tế, cuộc đua vào Hạ viện có thể là cuộc đua thú vị và gay cấn hơn nhiều. Cuộc thăm dò CNN/SSRS vào tuần trước cho thấy đảng Dân chủ tăng 3 điểm trong cuộc bỏ phiếu chung.

Nhưng một số nhà phân tích vẫn cho rằng bất chấp những sự kiện gần đây, cơ hội để đảng Dân chủ lật ngược tình thế và giành chiến thắng không cao.

Điều này do nền chính trị Mỹ dường như luôn tồn tại một "quy luật sắt” bất thành văn: Đảng của tổng thống đương nhiệm thường mất ghế Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

Chẳng hạn, vào thời điểm này trong hai cuộc bầu giữa nhiệm kỳ gần nhất khi nước Mỹ có tổng thống thuộc đảng Dân chủ (năm 2010 và 2014), đảng Cộng hòa đều dẫn trước trong cuộc thăm dò.

Ứng cử viên tranh cử của đảng Cộng hòa Glenn Youngkin phát biểu trong bữa tiệc đêm bầu cử tại một khách sạn ở Chantilly, Virginia. Ảnh: Reuters.

Cơ hội của “làn sóng đỏ”

6 tháng trước, một chiến thắng lớn của đảng Cộng hòa tại Hạ viện dường như là điều chắc chắn.

Thế nhưng, chỉ vài tháng sau, hàng loạt sự kiện, bao gồm cả việc Tòa án Tối cao Mỹ quyết định lật ngược phán quyết vụ Roe v. Wade, dường như đã khiến mọi thứ nghiêng về phía đảng Dân chủ.

Dù vậy, khi xem xét một số dữ liệu và các nguyên tắc cơ bản, khả năng đảng Cộng hòa giành được chiến thắng lớn vào tháng tới vẫn không thể xóa bỏ.

Cook Political Report đã phân tích nhiều yếu tố, bao gồm cách các quận bỏ phiếu và dữ liệu thăm dò nội bộ, để đưa ra các dự báo về cuộc đua.

Theo đó, sẽ có 3 xếp hạng chính là: Có khả năng (chỉ những vị trí không được coi là cạnh tranh vào thời điểm này nhưng vẫn có thể mất), nghiêng về (chỉ những vị trí cạnh tranh, nhưng một đảng có lợi thế hơn) và bất phân (chỉ vị trí cạnh tranh nhất, đảng nào cũng có cơ hội chiến thắng).

Khi một đảng có nhiều ghế được xếp vào hai loại “nghiêng về” và “bất phân", đảng đó có xu hướng hoạt động kém.

Hiện tại, theo phân tích của Cook, đảng Dân chủ có nhiều hơn 23 ghế so với đảng Cộng hòa nằm trong nhóm có nguy cơ cao trên.

Xét theo xu hướng đảng Cộng hòa thường có kết quả thực tế sau đó cao hơn một chút so với dự đoán kể từ năm 2000, đảng này có thể sẽ đạt được thêm 26 ghế. Điều này sẽ đưa đảng Cộng hòa giành được tổng số khoảng 239 ghế.

Ngay cả khi không xét đến xu hướng trên, xếp hạng hiện tại dự đoán đảng Cộng hòa vẫn có thể kết thúc cuộc bầu cử với thêm 17 ghế, giành tổng cộng 230 ghế.

Bên trong phòng họp Hạ viện Mỹ ở Washington vào tháng 8. Ảnh: Reuters.

Điều này phù hợp với những gì Amy Walter, nhà xuất bản của Cook Political Report, đã lưu ý trong phân tích gần đây: “Một bên có xu hướng sẽ giành lấy phần lớn vị trí trong các cuộc đua chưa ngã ngũ. Và bên đó là thường là đảng không nắm quyền trong Nhà Trắng”.

Thấp thoáng trong bối cảnh chính trị là tỷ lệ tín nhiệm đối với Tổng thống Joe Biden. Theo một cuộc thăm dò dư luận của Reuters/Ipsos vào ngày 12/10, tỷ lệ tín nhiệm của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã giảm xuống còn 40% và gần chạm mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống.

Trước ông Biden, cựu Tổng thống Bill Clinton, Barack Obama và Donald Trump đều có tỷ lệ ủng hộ trung bình từ 43% đến 45% vào thời điểm này trong nhiệm kỳ đầu tiên của họ. Các đảng của họ đều bị mất 40-63 ghế trong Hạ viện. Đảng đối lập giành được 230-242 ghế.

Trong số các tổng thống gần đây, chỉ có ông George Bush có tỷ lệ ủng hộ cao hơn, ở mức 62%. Đảng của ông đã giành được ghế Hạ viện vào năm 2002.

Những điều đó cho thấy nhiều khả năng các ghế ở Hạ viện có thể rơi vào tay đảng Cộng hòa sau cuộc bầu cử này.

Kinh tế vẫn là ưu tiên hàng đầu

Guardian cũng đánh giá triển vọng của đảng Cộng hòa trở nên tươi sáng hơn khi ngày càng có nhiều cử tri xác định nền kinh tế là ưu tiên hàng đầu. Nhiều đảng viên Dân chủ đã dành cả mùa hè để vận động về tầm quan trọng của quyền phá thai sau khi Tòa án Tối cao Mỹ lật ngược vụ án Roe v. Wade.

Thế nhưng, một cuộc thăm dò của ABC News/Ipsos thực hiện vào tuần trước cho thấy 49% người Mỹ coi kinh tế hoặc lạm phát là vấn đề quan trọng nhất, quyết định lá phiếu của mình trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Trong khi đó, chỉ 14% đưa vấn đề phá thai lên hàng đầu.

Hiến pháp Mỹ quy định một đảng cần ít nhất 218 ghế để giành quyền kiểm soát Hạ viện. Đảng Cộng hòa hiện nắm 212 ghế, trong khi đảng Dân chủ nắm 221 ghế. Hạ viện Mỹ còn 2 ghế trống sẽ được tổ chức bầu ở Indiana và Florida - những bang mà các ứng viên đảng Cộng hòa có khả năng giành chiến thắng cao.

Đảng Cộng hòa thậm chí còn lạc quan hơn nhiều trong việc giành lại ghế ở Hạ viện Mỹ. Đại diện Elise Stefanik của New York, chủ tịch Hội nghị đảng Cộng hòa tại Hạ viện, đã dự đoán về một "cơn sóng thần màu đỏ" trong cuộc phỏng vấn.

“Tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể chiến thắng và hơn (đảng Dân chủ) 35 ghế. Điều này sẽ mang lại cho chúng tôi thế đa số lớn nhất kể từ cuộc Đại suy thoái”, bà nói.

Cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc vận động ở Miami, Florida, vào ngày 6/11. Ảnh: Reuters.

Washington Post cũng đánh giá cơ hội để đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát Hạ viện hiện cao hơn đảng Dân chủ, giữa bối cảnh cử tri ngày càng lo lắng về những vấn đề đang tiếp tục trầm trọng hơn trong xã hội.

Theo một cuộc thăm dò của Washington Post-ABC News, đảng Cộng hòa nắm lợi thế đáng kể trong các vấn đề kinh tế và lạm phát vốn là mối quan tâm trung tâm của cuộc bầu cử mùa thu năm nay, và sẵn sàng giành đa số trong Hạ viện trong cuộc bầu cử ngày 8/11.

Đảng này được cho là nắm chắc cơ hội lấy lại các ghế ở Iowa, New Jersey và Virginia, bên cạnh khả năng lớn ở New England, California và Oregon. Thêm vào đó, đảng này cũng bất ngờ trước cơ hội mở ra ở bang New York, nơi cử tri đang quan ngại về giá cả tăng vọt và tình trạng tội phạm gia tăng.

Trên thực tế, đảng Cộng hòa chỉ cần một “gợn sóng” màu đỏ là có thể giành được chiếc búa từ Chủ tịch Hạ viện hiện tại Nancy Pelosi - thành viên của đảng Dân chủ. Các nhà phân tích chính trị cho biết để duy trì quyền lực, đảng Dân chủ sẽ cần gần như quét sạch các bang chiến trường, giành được khoảng 80% trong số đó.

Điều này khiến đảng Dân chủ buộc phải đẩy mạnh hoạt động kêu gọi cử tri trong những ngày cuối cùng trước bầu cử.

Những nhân vật có ảnh hưởng và tiếng nói hàng đầu của đảng đang gấp rút chạy đua trong nỗ lực cuối cùng trước giờ G.

Ngày 5/11, Tổng thống Joe Biden và ông Barack Obama đã cùng đứng trên sân khấu ở Pennsylvania. Đây là lần đầu tiên cả hai xuất hiện trong cùng chiến dịch vận động kể từ khi ông Biden nhậm chức.

"Ba ngày nữa sẽ đến một trong những cuộc bầu cử quan trọng nhất trong cuộc đời chúng ta. Kết quả sẽ định hình đất nước chúng ta trong nhiều thập kỷ tới, và sức mạnh đó nằm trong tay các bạn", ông Biden nói.

Bộ đôi Biden - Obama và ông Trump xung trận Tổng thống Joe Biden, ông Barack Obama và ông Donald Trump đều có những lời công kích đanh thép đảng đối lập trong cuộc vận động tại Pennsylvania ngày 5/11.

Minh An