Đằng sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Iran tới Venezuela và Nicaragua
Mỹ gần đây đã nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Venezuela và việc quốc gia Nam Mỹ này sẵn sàng hàn gắn quan hệ với Washington có thể khiến Iran lo ngại.
Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian (trái) và Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro. Ảnh: almayadeen.net
Theo trang tin Trung Đông Al-monitor.com, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian mới đây đã thực hiện chuyến thăm Venezuela, sau những động thái gần đây của quốc gia Nam Mỹ liên quan đến việc "hâm nóng" quan hệ với Mỹ.
Ông Amir-Abdollahian đã có cuộc gặp với người đồng cấp Venezuela Carlos Faria, cũng như Bộ trưởng Dầu mỏ Venezuela Tareck El Aissami vào cuối tuần qua. Tại các cuộc gặp, hai bên đã thảo luận các vấn đề song phương và quốc tế cùng quan tâm.
Trước khi đến Venezuela, ông Amir-Abdollahian đã có chuyến thăm Nicaragua. Tại đây, nhà ngoại giao hàng đầu Iran đã gặp Ngoại trưởng Nicaragua Denis Moncada để thảo luận về việc thúc đẩy quan hệ song phương, đặc biệt là về kinh tế, khoa học và công nghệ.
Trong cuộc hội kiến với Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega, ông Amir-Abdollahian đã chỉ trích các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran.
Iran có quan hệ thân thiết với cả Venezuela và Nicaragua. Cả ba quốc gia đều bị Mỹ trừng phạt, điều này đã khiến họ xích lại gần nhau hơn trong những năm qua. Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro cũng đã đến thăm Iran vào tháng 6 năm ngoái.
Venezuela có trữ lượng dầu lớn nhất thế giới, nhưng hệ thống lọc dầu của nước này đã rơi vào tình trạng hỗn loạn. Do đó, Iran vừa gửi dầu đến Venezuela vừa nhận dầu thô chưa tinh chế của Venezuela để bán ra nước ngoài trong những năm gần đây.
Chuyến thăm của ông Amir-Abdollahian tới Venezuela diễn ra sau những dấu hiệu cho thấy quốc gia Nam Mỹ này có thể xích lại gần Mỹ hơn. Vào tháng 11, Mỹ đã nới lỏng lệnh trừng phạt đối với Venezuela sau khi Tổng thống Maduro nối lại đàm phán với phe đối lập. Đặc biệt, Bộ Tài chính Mỹ đã cho phép gã khổng lồ dầu mỏ Chevron xuất khẩu dầu từ Venezuela.
Hơn nữa, vào tháng 1 năm nay, ông Maduro cho biết sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với Mỹ. Theo Mohammad Salami, một chuyên gia tại Viện Phân tích Chiến lược Toàn cầu Quốc tế có trụ sở tại Islamabad, điều này đã khiến một số người ở Iran lo ngại. “Trong chuyến đi này, Tehran tìm cách phối hợp các chính sách đối phó phương Tây của mình với Venezuela để đảm bảo sự ủng hộ của Caracas”, chuyên gia Salami nhận định.
Ông Salami cũng chỉ ra rằng hồi tháng 1 vừa qua, ông Maduro đã đề xuất thành lập một khối khu vực mới ở Nam Mỹ liên kết với Nga và Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Maduro không đề cập đến Iran trong liên minh. “Một số người ở Iran đánh giá điều này là sự thờ ơ của ông Maduro đối với Iran”, ông Salami lưu ý.
Vào tháng trước, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi đã cảnh báo đại sứ Venezuela tại Tehran về việc bình thường hóa với Mỹ. Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt dầu mỏ đối với Venezuela sau khi Caracas thả 7 tù nhân Mỹ vào tháng 10 năm ngoái. Washington cũng đảo ngược việc công nhận lãnh đạo phe đối lập Juan Guaido là Tổng thống Venezuela.
Iran cũng đang phải đối mặt với sự cô lập từ phương Tây hiện nay. Phương Tây đã cáo buộc Iran gửi máy bay không người lái đến Nga trong cuộc xung đột ở Ukraine và chỉ trích các biện pháp đối phó với người biểu tình ở Iran. Theo chuyên gia Salami, đây là một lý do cho chuyến thăm của Amir-Abdollahian tới Venezuela và Nicaragua.
Ông Salami nói: “Chuyến thăm giúp Iran giảm bớt mức độ nghiêm trọng của sự cô lập bằng cách đi đến các quốc gia thân thiện như Venezuela và Nicaragua và giảm bớt tác động của các biện pháp trừng phạt kinh tế. Thông qua sự hiện diện ở khu vực này, Iran dự định truyền tải thông điệp rằng trong trường hợp xảy ra đối đầu, họ có khả năng gây ảnh hưởng đến lợi ích của Mỹ ở những khu vực gần Washington nhất".
Chuyến thăm của Amir-Abdollahian cũng có thể chỉ ra rằng Iran và Venezuela đang tăng cường hợp tác sâu rộng hơn ngoài lĩnh vực năng lượng. Mới tháng trước, Venezuela đã nhận được một lượng ô tô xuất khẩu từ Iran.
Trong khi đó, lĩnh vực dầu vẫn quan trọng đối với mối quan hệ. Ngành dầu mỏ của Venezuela vẫn cần sự giúp đỡ, mặc dù lệnh trừng phạt của Mỹ đã được nới lỏng. Hãng tinReuters đã đưa tin vào tháng 1 rằng xuất khẩu dầu đã giảm trong năm ngoái, mặc dù Iran đã gửi nguồn cung cấp và kỹ thuật viên.
