Đằng sau sự sụt giảm ca mắc COVID-19 sau 'Ngày Tự do' ở Anh

Số liệu cho thấy các trường hợp COVID-19 ở Anh đang giảm đột ngột. Ảnh: Shutterstock

Theo trang The Guardian (Anh), sau 18 tháng ghi nhận số ca mắc và tử vong tăng vọt, Anh đang chứng kiến số trường hợp COVID-19 giảm đột ngột trong nhiều ngày qua, từ mức 54.674 ca hôm 17/7 xuống còn 23.511 ca hôm 27/7. Tuy nhiên, dù số ca mắc mới giảm, số ca nhập viện và tử vong vẫn có xu hướng gia tăng.

Vậy điều này có phải là dấu hiệu cho thấy đại dịch sắp kết thúc ở Anh, khi khả năng miễn dịch cộng đồng phát huy hiệu quả? Hay đây có thể chỉ là sự sụt giảm ngắn hạn như các chuyên gia nhận định?

Anh đã đạt mục tiêu miễn dịch cộng đồng?

Các nhà khoa học đã cảnh báo về một đợt bùng phát COVID-19 mới ở Anh sau “Ngày Tự do” 19/7, khi Anh nới lỏng toàn bộ hạn chế phòng dịch. Dù hàng triệu người đã nhiễm virus SARS-CoV-2 và khoảng 70% người trưởng thành đã tiêm đủ 2 mũi vaccine, gần một nửa dân số Anh chưa được tiêm phòng đầy đủ. Điều này khiến hàng triệu người, chủ yếu là người trẻ tuổi, vẫn có khả năng lây lan virus mà không được kiểm soát.

Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh ước tính khoảng 92% người trưởng thành ở Anh đã có kháng thể virus SARS-CoV-2 nhờ tiêm vaccine hoặc từng mắc COVID-19. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch nhờ tiêm chủng khác với từng mắc bệnh. Tiêm phòng đầy đủ làm giảm gần một nửa nguy cơ bị mắc bệnh, trong khi khả năng miễn dịch sau khi mắc COVID-19 có xu hướng tạo ra cơ chế bảo vệ khác biệt.

Người dân England sẽ không bị bắt buộc phải đeo khẩu trang ở cả không gian trong và ngoài nhà kể từ 19/7. Ảnh: AFP

Theo đó, dù khả năng miễn dịch có thể đẩy lùi virus, nhưng nó chưa đủ để dập tắt dịch bệnh tại Anh. Ngưỡng miễn dịch cộng đồng, thời điểm người dân được bảo vệ dù dịch bệnh bùng phát, có thể thay đổi phụ thuộc vào hành động của con người, cũng như sự biến đổi của virus. Trên lý thuyết, khoảng 85% dân số có kháng thể là mức cần đạt để đẩy lùi biến thể Delta, một mục tiêu mà nước Anh chưa đạt được.

Theo các nhà phân tích, sự suy giảm các trường hợp COVID-19 ở Anh không chỉ do miễn dịch cộng đồng mà còn do "làn sóng lùi" ngắn hạn . Giáo sư Rowland Kao, nhà dịch tễ học tại Đại học Edinburgh, cho biết: “Điều này có thể xảy ra nếu những gì chúng ta đang chứng kiến là một 'làn sóng lùi' ngắn hạn. Theo sau đó có thể là một làn sóng tăng khác, sau đó lại giảm”.

Tỉ lệ xét nghiệm giảm, trường học đóng cửa

Sự suy giảm các ca mắc COVID-19 tại Anh cũng có thể do tỉ lệ xét nghiệm giảm sau "Ngày Tự do". Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump từng tuyên bố hồi tháng 5/2020 rằng "nếu chúng ta không xét nghiệm, chúng ta sẽ có rất ít ca nhiễm".

Do các trường học đã bắt đầu đóng cửa nghỉ hè từ tháng 7, việc ít tiếp xúc giữa các học sinh đã làm cho khả năng lây nhiễm giảm. Hơn nữa, học sinh nghỉ học đồng nghĩa với việc một số lượng lớn đối tượng không được xét nghiệm COVID-19. Những người trẻ tuổi, những người ít được chủng ngừa, là đối tượng có tỉ lệ nhiễm COVID-19 cao nhất tại Anh. Vì vậy, khi không được xét nghiệm, số ca mắc được công bố sẽ ít hơn thực tế.

Một cuộc khảo sát cho thấy trên 1/3 người dân Anh trong độ tuổi 18 - 34 đã xóa ứng dụng truy vết COVID-19 của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) trong những tuần gần đây. Điều này cũng gây cản trở quá trình truy vết các ca nhiễm virus SARS-CoV-2. Do đó, giới chức khó có thể kiểm soát được các ca lây nhiễm.

Giải Euro khiến số ca COVID-19 tăng mạnh

Nhiều người cho rằng đợt bùng phát ca nhiễm mới hồi đầu tháng 7 liên quan tới giải vô địch bóng đá châu Âu Euro, trong đó Anh là nơi đăng cai tổ chức nhiều trận đấu, gồm cả trận bán kết và chung kết. Anh đã ghi nhận số ca nhiễm tăng trên cả nước, với nhiều ca là nam giới trong độ tuổi từ 15 đến 44. Tuy nhiên, xu hướng này giờ đã đảo ngược.

Đám đông thanh niên Anh tập trung ăn mừng bên ngoài một quán bar ở London sau khi lệnh giới hạn được dỡ bỏ vào lúc nửa đêm. Ảnh: AP

Giáo sư Kao cho rằng bóng đá là một lý do "hoàn toàn hợp lý". Ông dẫn chứng số ca nhiễm ở Scotland đã bắt đầu giảm từ 1/7, hai tuần sau trận đấu cuối cùng của đội tuyển nước này ở Euro. Ca nhiễm ở Anh chỉ bắt đầu giảm từ ngày 17/7, một tuần sau trận chung kết.

Các trận bóng ở Wembley, đặc biệt là trận bán kết và chung kết, chính là cơ hội làm bùng phát sự lây lan của virus, khi rất nhiều người đã tụ tập để cùng theo dõi trận đấu ở sân vận động. Không chỉ có vậy, ước tính trên 31 triệu người đã theo dõi trận chung kết hôm 11/7 chỉ riêng trên BBC và ITV, chưa tính đến những người theo dõi trận chung kết ở quán rượu hoặc hàng triệu người ở nhà riêng xem trên các dịch vụ phát trực tuyến.

Yếu tố thời tiết

Thời tiết cũng có thể góp phần làm cho làn sóng dịch bệnh ở Anh suy giảm đáng kể. Các bệnh về đường hô hấp thường giảm vào mùa hè và tăng mạnh vào đông, do mọi người thường dành nhiều thời gian ra ngoài khi thời tiết tốt hơn.Các đợt nắng nóng nhỏ cũng có thể giúp hạn chế sự lây lan của virus.

Tuy nhiên, Giáo sư Iain Buchan của Đại học Liverpool cho rằng đà suy giảm ca nhiễm hiện nay của Anh còn là kết quả của nhiều yếu tố.

"Tỉ lệ tiêm chủng cao, khả năng miễn dịch sau khi mắc COVID-19, kết hợp với thời tiết thuận lợi, mọi người ra ngoài nhiều hơn sau khi mở cửa đã mang tới lợi ích cho Anh. Nhưng chúng ta không nên tự mãn, bởi tại rất nhiều cộng đồng, đặc biệt ở vùng khó khăn, chiến dịch tiêm chủng còn cả một chặng đường dài", ông nói.

Trong khi đó, Giáo sư Graham Medley tại Trường Dịch tễ và Y học Nhiệt đới London nhấn mạnh rằng hiện chưa thể rõ liệu các ca nhiễm có tăng mạnh trở lại Anh trong vài tuần tới hay không. Tác động thực sự của quyết định nới lỏng hạn chế sẽ chưa thể rõ ràng cho tới tuần sau, và sự phối hợp của người dân là một yếu tố quan trọng. Ông Medley cho rằng Anh có thể sẽ trải qua nhiều đợt tăng rồi giảm trong vài tháng tới.

Hải Vân/Báo Tin tức