Đằng sau thương vụ vũ khí 9 tỷ USD của Indonesia

Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Sjafrie Sjamsoeddin mới đây xác nhận nước này sẽ mua ít nhất 42 tiêm kích J-10C do Trung Quốc sản xuất.

Ông cho biết các máy bay sẽ sớm được triển khai tại Jakarta. Bộ Tài chính Indonesia cũng đã phê duyệt ngân sách hơn 9 tỷ USD cho thương vụ, được xem là một phần trong chương trình hiện đại hóa quân đội do Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto khởi xướng.

Máy bay chiến đấu J-10 của Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc. Ảnh: Global Times

Kế hoạch mua sắm dòng máy bay J-10C được tiết lộ lần đầu tiên vào tháng trước, khi người phát ngôn Bộ Quốc phòng Indonesia, Chuẩn tướng Frega Wenas, xác nhận Không quân Indonesia đang đánh giá tính năng của mẫu chiến đấu cơ này để bảo đảm việc mua sắm sẽ giúp tăng cường năng lực phòng không của Jakarta.

J-10C là máy bay chiến đấu đa năng một động cơ được thiết kế để cạnh tranh với các đối thủ phương Tây như F-16 Fighting Falcon của Mỹ và Dassault Rafale của Pháp. Được phát triển bởi Tập đoàn công nghiệp hàng không Thành Đô (Chengdu Aircraft Industry Group), dòng máy bay này đại diện cho bước tiến đáng kể của ngành công nghiệp hàng không vũ trụ Trung Quốc.

Chương trình J-10 được Bắc Kinh khởi xướng vào thập niên 1980 để phục vụ mục tiêu hiện đại hóa lực lượng không quân. Đến năm 2017, biến thể J-10C (còn được gọi là Mãnh Long) chính thức ra mắt công chúng, tích hợp các công nghệ tiên tiến, với khả năng cơ động cao. Điểm đáng chú ý của J-10C là ra-đa mảng pha quét điện tử chủ động (AESA). Hệ thống này cho phép máy bay phát hiện và theo dõi đồng thời nhiều mục tiêu ở khoảng cách xa, với khả năng chống nhiễu mạnh mẽ. Độ chính xác của ra-đa kết hợp với khả năng mang tên lửa không đối không tầm xa như PL-15 khiến J-10C có lợi thế đáng kể trong không chiến ngoài tầm nhìn. Pakistan hiện là quốc gia duy nhất ngoài Trung Quốc đang vận hành J-10C.

Các chuyên gia đánh giá tiêm kích của Trung Quốc là một đối thủ đáng gờm trong hạng mục máy bay chiến đấu thế hệ 4.5. David Jordan, giảng viên cao cấp về nghiên cứu quốc phòng tại Đại học King's College London, chia sẻ với Business Insider: “J-10C gần như tương đương với một chiếc F-16 đời mới, nhưng có một số tính năng-chẳng hạn như hệ thống tên lửa tầm xa-mang lại lợi thế đáng kể trong một số tình huống nhất định”.

Trong khi đó, Zhang Junshe, chuyên gia quân sự Trung Quốc, đánh giá J-10C là một lựa chọn tiết kiệm chi phí với ra-đa vượt trội, tên lửa không đối không mạnh mẽ, đã chứng minh hiệu quả trong chiến đấu. Theo ông, J-10C ngày càng được ưa chuộng trên thị trường vũ khí quốc tế. Tiêm kích này có thể đáp ứng nhu cầu của Indonesia.

Không quân Indonesia hiện đang vận hành nhiều loại máy bay chiến đấu do Mỹ, Nga, Anh sản xuất, trong đó nhiều mẫu đã cũ kỹ và cần được thay thế. Trong hai năm qua, Jakarta đã đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn cung vũ khí. Năm 2022, nước này đặt mua 42 máy bay phản lực Dassault Rafale của Pháp với tổng giá trị 8,1 tỷ USD. Dự kiến, 6 chiếc Dassault Rafale đầu tiên sẽ được bàn giao vào năm 2026. Bên cạnh đó, Indonesia cũng ký một thỏa thuận với Tập đoàn Naval Group của Pháp để mua 2 tàu ngầm Scorpene Evolved và chi hơn 350 triệu euro mua 13 hệ thống ra-đa của Pháp. Tháng 7 vừa qua, Indonesia tiếp tục ký hợp đồng mua 48 máy bay tiêm kích thế hệ thứ năm KAAN và 2 tàu hộ vệ lớp Istif do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất. Những động thái này cho thấy Jakarta đang tích cực mở rộng hợp tác quốc phòng với nhiều đối tác.

Theo chuyên gia Zhang Junshe, việc mua sắm vũ khí và trang thiết bị quân sự từ nhiều đối tác khác nhau cho thấy Indonesia không còn đặt “tất cả trứng vào một giỏ”, mà chủ động đa dạng hóa nguồn cung, duy trì thế cân bằng giữa các nhà cung cấp lớn, tránh phụ thuộc vào bất kỳ bên nào. Đây là cách tiếp cận hợp lý, giúp bảo vệ an ninh quốc gia tốt hơn.

Trong khi đó, chuyên gia Beni Sukadis thuộc Viện Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược Indonesia nhận định, dù duy trì lập trường không liên kết, việc mua sắm vũ khí quy mô lớn từ Bắc Kinh có thể được hiểu là sự dịch chuyển trong định hướng an ninh của Indonesia, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng quân sự và ngoại giao tại Đông Nam Á.