Đánh giá cán bộ công tâm để tạo động lực phấn đấu thực chất

Trao đổi với phóng viên Báo Hànôịmới, PGS.TS Phạm Minh Anh, Hiệu trưởng Trường Đào tạo bồi dưỡng cán bộ Lê Hồng Phong nhấn mạnh: Quy định 03-QĐ/TU của Thành ủy Hà Nội là bước tiến quan trọng trong đổi mới công tác đánh giá cán bộ theo hướng xuyên suốt, liên tục, đa chiều; siết chặt trách nhiệm người đứng đầu; khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm và tạo động lực phấn đấu thực chất trong toàn hệ thống chính trị Thủ đô.

“Liều thuốc mạnh” để khơi dậy tinh thần trách nhiệm

- Quy định 03-QĐ/TU do Thành ủy Hà Nội vừa ban hành nêu rõ việc đánh giá cán bộ phải theo nguyên tắc "xuyên suốt, liên tục, đa chiều" và lấy "sản phẩm cụ thể dựa vào kế hoạch, hiệu quả công việc" làm trọng tâm. Theo ông, sự thay đổi này có ý nghĩa ra sao trong việc loại bỏ tình trạng đánh giá hình thức và thúc đẩy văn hóa làm việc thực chất?

Tôi đánh giá cao sự chuyển dịch này trong Quy định 03-QĐ/TU, vì nó đánh dấu một bước tiến quan trọng từ hình thức sang thực chất, từ cảm tính sang khách quan, khoa học, phù hợp tinh thần đổi mới toàn diện của Đảng bộ thành phố Hà Nội trong bối cảnh xây dựng chính quyền đô thị hiện đại, hiệu quả; đã được khẳng định tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, với mục tiêu "xây dựng Thủ đô Hà Nội "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại - Hạnh phúc".

Nguyên tắc “xuyên suốt, liên tục, đa chiều” tại Quy định 03-QĐ/TU đã bảo đảm việc đánh giá không còn là sự kiện máy móc cuối năm, mà trở thành quá trình thường xuyên, lấy ý kiến từ nhiều nguồn, kết hợp dữ liệu định lượng như sản phẩm cụ thể. Điều này trực tiếp loại bỏ tình trạng “xếp loại hình thức, nặng về cảm tính”, vốn từng là “điểm nghẽn” khiến một số cán bộ thiếu động lực thực sự, dẫn đến trì trệ trong công việc.

PGS.TS Phạm Minh Anh, Hiệu trưởng Trường Đào tạo bồi dưỡng cán bộ Lê Hồng Phong. Ảnh: Nguyên Anh

Ý nghĩa lớn nhất của sự thay đổi này là thúc đẩy văn hóa làm việc thực chất tại các cơ quan thành phố thông qua việc lấy “sản phẩm cụ thể” làm trọng tâm. Qua đó, khuyến khích cán bộ tập trung vào kết quả đo lường được, như hoàn thành chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, cải cách hành chính, hay ứng dụng chuyển đổi số, thay vì chỉ dựa vào báo cáo định tính, chung chung.

- Quy định 03-QĐ/TU có hai điểm rất đột phá đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý, như: đề cao tinh thần "dám nghĩ, dám nói, dám làm” và nguyên tắc "mức xếp loại của người đứng đầu không được cao hơn mức xếp loại của tập thể". Theo ông, hai quy định này có tác dụng thế nào trong việc siết chặt trách nhiệm giải trình và khuyến khích đổi mới, sáng tạo trong bộ máy của thành phố Hà Nội?

Hai điểm đột phá này trong Quy định 03-QĐ/TU thực sự là “liều thuốc mạnh” để khơi dậy tinh thần trách nhiệm và sáng tạo trong bộ máy của thành phố, đồng thời siết chặt trách nhiệm giải trình theo hướng công tâm, dân chủ.

Việc đề cao tinh thần “dám nghĩ, dám nói, dám làm” không chỉ là khẩu hiệu, mà được cụ thể hóa thành tiêu chí đánh giá, khuyến khích cán bộ lãnh đạo dấn thân vào các nhiệm vụ khó khăn, như chuyển đổi số trong quản lý, ứng phó biến đổi khí hậu..., mà không sợ “truy cứu trách nhiệm”. Điều này tạo động lực cho đổi mới, sáng tạo, giúp bộ máy Hà Nội linh hoạt hơn, tránh tình trạng “trì trệ”, “an phận thủ thường”, đặc biệt trong bối cảnh Thủ đô đang được đặt trọng trách dẫn dắt cả nước về phát triển kinh tế xanh và chính quyền điện tử.

Về tổng thể, hai quy định này siết chặt trách nhiệm giải trình bằng cách công khai kết quả, gắn với cơ chế “có vào có ra”; khuyến khích sáng tạo bằng cách bảo vệ những ý tưởng đột phá có kết quả thực tiễn; thực hiện đúng tinh thần “Tư duy Thủ đô, hành động Hà Nội”.

Chống "bệnh thành tích" trong đánh giá cán bộ

- Quy định 03-QĐ/TU đã chi tiết hóa quy trình kiểm điểm với sự can thiệp và giám sát chặt chẽ của cấp ủy cấp trên trực tiếp, bao gồm quyền "kịp thời gợi ý kiểm điểm" và "yêu cầu cấp dưới kiểm điểm lại". Sự siết chặt kỷ luật và quy trình này có ý nghĩa gì đối với mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên "chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, sáng tạo" như mục tiêu cốt lõi mà Thành ủy Hà Nội đã đặt ra, thưa ông?

Sự siết chặt kỷ luật và quy trình kiểm điểm trong Quy định 03-QĐ/TU, với quyền “kịp thời gợi ý kiểm điểm” và “yêu cầu cấp dưới kiểm điểm lại” của cấp ủy cấp trên, là biện pháp cần thiết để đảm bảo tính khách quan, minh bạch, tránh tình trạng “bảo kê” nội bộ – một vấn đề từng tồn tại ở một số nơi.

Quy trình này nhằm hướng dẫn, hỗ trợ cấp dưới tự soi xét, khắc phục khuyết điểm kịp thời, đặc biệt trong bối cảnh Hà Nội đang đẩy mạnh phân cấp quản lý sau thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Ý nghĩa lớn nhất là góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên “chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động, sáng tạo” - mục tiêu cốt lõi của Thành ủy, được cụ thể hóa trong Nghị quyết Đại hội XVIII của Đảng bộ thành phố.

Sự giám sát chặt chẽ từ cấp trên cũng sẽ giúp cán bộ, đảng viên nhận diện sớm những hạn chế về chuyên môn, hoặc sự chậm trễ trong thực hiện nhiệm vụ. Chẳng hạn, Thường trực Thành ủy đã yêu cầu một số đơn vị kiểm điểm lại vì ban đầu tự xếp loại tập thể “Hoàn thành tốt nhiệm vụ” trong khi để xảy ra tình trạng chậm giải phóng mặt bằng dự án đường vành đai 4. Sau khi kiểm điểm lại, một số đơn vị đã tự điều chỉnh xuống mức“Hoàn thành nhiệm vụ”, thậm chí điều chuyển cá nhân có liên quan.

- Tại Quy định 03-QĐ/TU, việc giới hạn tỷ lệ xếp loại "Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ" không vượt quá 20% tổng số cùng cấp được xem là một “liều thuốc mạnh” chống lại bệnh thành tích. Ông đánh giá thế nào về tác động thực tế của quy định này trong việc tạo ra động lực phấn đấu thực chất trong cán bộ, đảng viên?

Việc giới hạn tỷ lệ giúp tăng tính cạnh tranh, theo đó, các tập thể, cá nhân phải nỗ lực thực sự để lọt vào nhóm dẫn đầu. Điều này chuyển động lực từ việc chỉ cần "hoàn thành" sang "hoàn thành xuất sắc". Nó cũng giúp việc đánh giá thực chất hơn, người đứng đầu và cấp ủy cấp trên phải cân nhắc, lựa chọn nghiêm túc, thay vì dễ dãi "vẽ" ra thành tích ảo.

Điều này cũng giúp kết quả xếp loại phản ánh đúng thực chất mức độ hoàn thành nhiệm vụ. Quy định mới cũng yêu cầu đánh giá phải dựa trên hiệu quả công việc, sản phẩm cụ thể gắn với vị trí việc làm, chức trách, nhiệm vụ được giao. Quy định mới cũng khuyến khích tinh thần năng động, đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm để xử lý những vấn đề khó, phức tạp, nhạy cảm, nhằm đạt được kết quả vượt trội và xứng đáng với mức xếp loại cao nhất.

Theo Quy định mới, kết quả đánh giá, xếp loại còn được sử dụng làm căn cứ để thực hiện công tác cán bộ; qua đó, giúp sàng lọc, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, bổ nhiệm cán bộ theo hướng “có vào có ra, có lên có xuống”. Mức xếp loại của người đứng đầu không được cao hơn mức xếp loại của tập thể do mình lãnh đạo cũng buộc người đứng đầu phải quan tâm, chỉ đạo để nâng cao chất lượng toàn tập thể, thay vì chỉ chăm lo thành tích cá nhân.

- Kết quả đánh giá theo Quy định 03-QĐ/TU được xem là căn cứ quan trọng để thực hiện chủ trương "có vào có ra, có lên có xuống" trong công tác cán bộ. Ông có thể phân tích những lợi ích lâu dài mà Quy định này mang lại trong việc tinh gọn bộ máy, thay thế cán bộ yếu kém?

Quy định cũng giúp giảm “lãng phí nguồn lực”, tập trung nhân tài vào vị trí then chốt, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội.

Thứ hai, quy định cũng thúc đẩy thay thế cán bộ yếu kém bằng cơ chế minh bạch, tránh “bảo thủ, trì trệ”, đồng thời, tạo cơ hội cho thế hệ trẻ, những cá nhân năng động thay thế. Những động thái này giúp củng cố mạnh mẽ niềm tin của nhân dân khi thấy cán bộ yếu kém bị thay thế kịp thời, người tài thực sự được trọng dụng – đúng tinh thần Nghị quyết Đại hội XVIII về đoàn kết xây dựng Đảng bộ thành phố trong sạch, vững mạnh.

Song, lợi ích lớn nhất mà Quy định mang lại chính là củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng bộ thành phố. Khi cán bộ được đánh giá công tâm, khách quan, gắn với kết quả công việc, nhân dân sẽ thấy Đảng thực sự “gần dân, vì dân”, từ đó, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của Thủ đô.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hương Ly