'Đánh thức' di tích giữa phố thị

Cùng giữ những điểm hẹn kí ức

Có tuổi đời hàng trăm năm, giữa đô thị Đà Nẵng sôi động, làng cổ Phong Nam vẫn giữ được nét cổ kính, trầm mặc với những di tích có tuổi đời xấp xỉ tên đất, tên làng. Từ lâu, ngôi làng này được nhiều du khách quốc tế bởi không khí thanh bình, bởi những ngôi nhà cổ trăm tuổi vẫn còn nguyên nét xưa, bởi những trải nghiệm “nhà quê” không nơi đâu có được.

Nằm nép mình dưới những rặng tre, hướng mặt ra cánh đồng xanh tít tắp, ngôi nhà cổ 150 tuổi của anh Lê Đức Phúc (thôn Phong Nam, phường Hòa Xuân, TP Đà Nẵng) là điểm đến được nhiều du khách, các bạn trẻ yêu thích khi ghé làng cổ. Từ khi gia đình anh mở thêm quán café cánh đồng, cứ mỗi cuối tuần hoặc dịp lễ, Tết, căn nhà cổ với mái ngói âm dương rêu phong lại rộn rã khách ra vào.

Miếu Thái giám ở làng cổ Phong Nam trở thành điểm du lịch cộng đồng thu hút

“Không gian nhà cổ vẫn được tôi giữ nguyên vẹn với khoảng sân gạch đỏ rộng rãi, bụi tre ngà che kín một góc sân. Tôi cũng rất vui vì nơi đây vẫn được nhiều người dân và du khách biết đến, tìm về để ngồi bên góc sân, nghe kể những câu chuyện về làng, về những ngôi nhà, đền chùa, tộc họ đã làm nên tên đất, tên làng”, anh Phúc kể.

Cũng như anh Phúc, những cư dân làng cổ vẫn luôn ý thức giữ gìn những nét “nhà quê” vốn có, những di tích có tuổi đời hàng trăm năm đã in sâu vào tâm thức của bao thế hệ. Những đình, chùa, miếu… sống giữa đời thường, được thế hệ tiếp nối thế hệ chung tay gìn giữ, trở thành những điểm đến hấp dẫn đối với du khách khi đến với Phong Nam.

Từ ngày HTX du lịch cộng đồng nông nghiệp sinh thái Hòa Châu hình thành, Miếu Thái giám trở thành điểm hẹn cuối tuần của người dân và du khách, nơi họ có thể có một vé “tìm về tuổi thơ” như làm diều giấy, bắt ốc, làm ruộng…

Ông Ngô Văn Xí (Trưởng thôn Phong Nam) kể rằng, giữa xô bồ, hiện đại, những hộ dân ở đây vẫn chung tay bảo tồn, phát huy những giá trị kiến trúc độc đáo, gắn di tích với phát triển du lịch, với văn hóa đời sống, với những lễ hội truyền thống để di tích “sống” cùng thời đại.

Ở đầu bên kia của thành phố, giữa những xô bồ, cũng có một làng cổ nằm ở chân sóng, nép mình bên chân đèo Hải Vân. Vực dậy làng nghề truyền thống hàng trăm năm tuổi, làng Nam Ô giờ đây cũng trở thành một điểm đến gắn với làng nghề.

Đình làng Nam Ô, lăng thờ Cá Ông, dinh Âm Linh, miếu Bà Liễu Hạnh… trở thành những điểm đến trong tour “làng”, đón đông đảo du khách, học sinh sinh viên đến tham quan mỗi năm. Những nghệ nhân đã gắn bó cả đời người với làng nghề, giờ đây lại trở thành những người kể chuyện để những địa danh trăm năm không bị lãng quên giữa dòng chảy hiện đại.

Dịp nghỉ lễ Quốc khánh, người dân và du khách được phen trầm trồ khi không gian của Bảo tàng Đà Nẵng trở thành một sân khấu âm nhạc độc đáo ngay bên sông Hàn. Nghệ sĩ biểu diễn trên những ban công với kiến trúc Pháp cổ kính, âm thanh, ánh sáng hòa quyện tạo nên một “bữa tiệc âm nhạc” Đà Nẵng Concert mãn nhãn, đã tai giữa lòng thành phố.

Trước đó, dịp lễ 30/4, tòa nhà này cũng là sân khấu trình chiếu 3D Mapping “Câu chuyện Đà Nẵng”, đem đến những trải nghiệm “có một không hai” cho người dân và du khách. Từ khi được sửa chữa và chuyển đổi công năng thành Bảo tàng Đà Nẵng, Tòa Đốc lý thời Pháp thuộc này trở thành một điểm check-in quen thuộc với giới trẻ, một điểm du lịch hấp dẫn.

Bảo tàng Đà Nẵng liên tục thử nghiệm những chương trình mới lạ để thu hút giới trẻ, du khách

Ðể di tích “kể chuyện”

Ở Đà Nẵng, nhiều di tích có tuổi đời trăm năm vẫn được chính quyền và người dân chung tay gìn giữ, trở thành những nét chấm phá văn hóa, du lịch độc đáo của thành phố trẻ trung, hiện đại này. Đó là Bảo tàng Điêu khắc Chăm cổ điển bên cầu Rồng, công viên APEC hiện đại, sôi động, đó là tòa nhà cổ 01 Pasteur với phong cách Art Deco độc đáo vừa gây xôn xao khi suýt bị chuyển đổi thành trụ sở cơ quan công quyền, đó là Đình làng Nại Nam đã trở thành một địa chỉ đỏ về văn hóa, lịch sử tồn tại qua bao thăng trầm giữa phường trung tâm thành phố…

Theo ông Huỳnh Đình Quốc Thiện, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng, những di tích phải ở trong lòng dân, phải sống cùng nhịp thở thời đại thì mới lan tỏa được những giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống trăm năm lưu giữ trong mỗi góc sân, mỗi viên gạch.

Lấy dẫn chứng về phố cổ Hội An - đô thị hơn 400 tuổi vẫn sống cùng thời đại với vẻ đẹp cổ kính, bình dị nhưng vẫn hấp dẫn hàng triệu lượt khách mỗi năm, ông Thiện cho biết, di tích sẽ lùi vào quá khứ nếu bị lãng quên, nhưng để tích “sống” giữa đời thường, cần có sự kết nối bằng những hành động cụ thể, kể được câu chuyện hấp dẫn về di tích với những người trẻ, với du khách.

Những địa danh ở làng cổ Nam Ô được biết đến nhiều hơn thông qua các tour du lịch làng nghề

Từ ngày Bảo tàng Đà Nẵng “chuyển nhà” về Tòa Đốc lý trăm tuổi, nơi đây hiếm khi nào vắng vẻ. Những dịp cuối tuần, lễ Tết, người dân Đà Nẵng sớm đã quen với dòng người xếp hàng kéo dài 2, 3 con đường để vào bảo tàng tham quan. Những workshop với đa dạng chủ đề trở thành điểm hẹn với giới trẻ. Những bạn trẻ có thêm một không gian sáng tạo độc đáo để trưng bày, giới thiệu các dự án, các bộ sưu tập văn hóa, nghệ thuật của mình đến với công chúng.

Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng cũng không ngại thử nghiệm với những chương trình có ý tưởng độc đáo, mới mẻ và lần đầu được tổ chức trong không gian bảo tàng. Ông vẫn đang ấp ủ về một show diễn thường xuyên trong sân vườn của Bảo tàng vào mỗi tối để mời gọi du khách, về những cuộc thi về nhiếp ảnh, về sáng tạo để người trẻ cùng kể chuyện về văn hóa, lịch sử Đà Nẵng…

Giang Thanh