Đánh thức tình yêu tiếng Việt cho trẻ em ở nước ngoài

Australia là một quốc gia có cộng đồng người Việt đông đảo sinh sống với khoảng 350 nghìn người và 37 nghìn sinh viên Việt Nam. Việc cộng đồng ngày càng được mở rộng không chỉ cho thấy sự phát triển của người Việt tại Australia mà còn làm nhu cầu học tiếng Việt của các em nhỏ ở đây gia tăng và đây chính là cơ hội quý giá để tiếng Việt được phát triển rộng rãi hơn tại Australia.

Thạc sỹ Hoàng Thị Thu Thủy, đồng sáng lập trường Yêu Tiếng Việt, Australia cho biết: “Vị thế của Việt Nam đang ngày càng lên trên trường quốc tế, chúng ta phải khẳng định điều đó, tự hào vì điều đó. Cũng chính là từ điều đó mà tiếng Việt ngày càng được quan tâm hơn. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài hiện nay là hơn 6 triệu người, đó là một con số rất lớn. Chúng ta có một cộng đồng lớn và khi chúng ta có thể kết nối được với nhau, cộng đồng của chúng ta ở nước ngoài càng ngày càng lớn mạnh, sự gắn bó giữa Việt Nam với thế giới, giữa Việt Nam với cộng đồng người Việt ở nước ngoài càng ngày càng cao thì tiếng Việt ngày càng trở nên quan trọng. Và các gia đình, các em nhỏ càng có ý thức hơn trong việc học tiếng Việt và giữ gìn tiếng Việt".

Việc ngày càng nhiều các gia đình người Việt ở nước ngoài cho con em học tiếng Việt đang làm cho phong trào học tiếng Việt sôi động hơn, qua đó, nỗ lực gìn giữ tiếng mẹ đẻ ở nước ngoài cũng trở nên thuận lợi hơn.

Trường Yêu Tiếng Việt được thành lập từ năm 2016 do tiến sỹ Nguyễn Thế Dương và vợ là thạc sỹ Hoàng Thị Thu Thủy sáng lập tại thành phố Brisbane, Australia. Sau 9 năm hoạt động, trường ngày càng được mở rộng với hơn 1000 học sinh đến từ hơn 30 quốc gia trên thế giới ở cả 4 châu lục. Tại trường Yêu Tiếng Việt, thày cô là những người bạn để khơi gợi tình yêu tiếng Việt trong các bạn nhỏ, để từ đó, các bạn nhỏ giao tiếp và ngấm tiếng Việt một cách tự nhiên nhất

Tiến sỹ Nguyễn Thế Dương, đồng sáng lập trường Yêu Tiếng Việt, Australia chia sẻ: “Chúng tôi không coi mình là thầy, là cô, mà là những người bạn, có thể chia sẻ tất cả các thông tin, tất cả mọi điều và chúng tôi là người hướng dẫn, dẫn dắt các bạn chứ không phải là người dậy các bạn ý. Chúng tôi không dậy, đây là cuộc trao đổi, cuộc tương tác. Trong bối cảnh đó, tiếng Việt đã xuất hiện và phát triển một cách tự nhiên trong các bạn nhỏ và dần dần các bạn thấm dần tiếng Việt và các bạn tự nhiên cảm thấy yêu tiếng Việt”.

Tiếng Việt tuy là tiếng mẹ đẻ nhưng lại không phải là là ngôn ngữ được sử dụng chính thức tại Australia cho nên để các em nhỏ có thể ngấm tiếng Việt một cách tự nhiên nhất thì các thày cô phải rất nỗ lực và tâm huyết để thu hút các em nhỏ đến trường và tích cực tương tác trên lớp.

Là một nhà nghiên cứu ngôn ngữ và nghiên cứu về việc giảng dạy tiếng Việt cho trẻ em ở nước ngoài, tiến sỹ Trần Thị Hồng Vân, hiệu trưởng trường VietSchool cho biết từ kinh nghiệm dạy tiếng Việt cho trẻ em của bản thân cho thấy môi trường học tập vui vẻ, nhẹ nhàng, thú vị thì mới lôi cuốn được các em nhỏ và đây chính là phương pháp mà trường VietSchool đang áp dụng với các lớp học trực tiếp, trực tuyến và cả chương trình Play and learn Vietnamese mà VietSchool đang triển khai tại 6 trường mẫu giáo thuộc bang New South Wales của Australia. Trong các lớp học này, VietSchool luôn kết hợp giữa giáo trình, phương pháp giảng dạy của các thày cô và sự phối hợp của các bố mẹ để làm cho việc học tiếng Việt của các em nhỏ diễn ra thú vị và hữu ích.

“Con thích học tiếng Việt ở VietSchool bởi vì con có nhiều bạn và con chơi nhiều trò chơi và con chơi Khoot. Cô Vân và cô Chi giúp con đọc tiếng Việt", Aaron Nguyen, học lớp 4 trường Haberfiel Public School chia sẻ.

“Tại vì con muốn hiểu ông bà nội và ông bà ngoại. Tại vì con thích chơi trò, games và con thích chơi với bạn”, Mia Le, học lớp 4 trường Croydon nói.

Hiện tại trường VietSchool sử dụng giáo trình hiện đại và đưa thêm nhiều kiến thức gần gũi về khoa học thường thức như hệ mặt trời, nguồn nước, hệ sinh thái….là những vấn đề mà các em hiểu để làm cho việc học tiếng Việt của các em nhỏ thuận lợi hơn là việc chỉ giới thiệu những vấn đề xa vời với các em. Những nội dung này được trường VietSchool số hóa để việc học tiếng Việt trở nên hấp dẫn và thú vị.

“VietSchool nhận thấy là việc học tiếng Việt ở nước ngoài rất là khác so với khi học tiếng Việt ở trong nước nên trẻ em học tiếng Việt ở nước ngoài cần phải vui, phải thú vị thì mới học chứ không phải như ở Việt Nam là tất cả trẻ em phải học tiếng Việt. Xác định như vậy nên ngoài việc dạy các em cấu trúc, từ vựng, ngữ pháp theo sách giáo khoa thì chúng tôi còn xây dựng học tiếng Việt, gọi là học các chủ đề về khoa học thường thức hay văn hóa bằng tiếng Việt qua hệ thống kỹ thuật số, dùng nền tảng kỹ thuật số, qua các chương trình video hoặc đố vui để các em thấy là việc học tiếng Việt rất thú vị và vui và các chủ đề rất gần gũi với các em và các em làm bài tập cũng trên nền tảng kỹ thuật số”, Tiến sỹ Trần Thị Hồng Vân, hiệu trưởng trường VietSchool, Australia nói.

Tại trường Yêu Tiếng Việt, các thày cô cũng luôn chú trọng việc tạo niềm vui và hứng thú cho các em trong giờ học. Điều này lại càng được chú trọng hơn khi tất cả các lớp học đều diễn ra trên môi trường trực tuyến. Sau nhiều năm dạy học trực tuyến, trường Yêu Tiếng Việt đã rút ra được nhiều kinh nghiệm và tổ chức rất nhiều hoạt động nên các bạn nhỏ dù là các lớp học trực tuyến song vẫn rất sôi nổi và sinh động.

“Chúng tôi luôn sáng tạo trong phương pháp dạy học, luôn tìm cách làm sao để các em thấy vui nhất, hào hứng nhất trong mỗi giờ học tiếng Việt. Mặc dù học trực tuyến nhưng mà chúng tôi cho các em tương tác nhiều nhất có thể, chúng tôi vẫn có lúc phân vai cho các em để đóng kịch, đóng kịch qua các màn hình học trực tuyến và các em rất vui vẻ, hào hứng, không khác gì như chúng tôi đang học trong một lớp học trực tiếp. Ngoài ra trên nền tảng trực tuyến chúng tôi còn có rất nhiều các nền tảng có trò chơi tương tác như Khoot, Blookit hay Bamboozle rất nhiều. Và tất cả các trò chơi đấy thì các em đều rất là mê", Thạc sỹ Hoàng Thị Thu Thủy, đồng sáng lập trường Yêu Tiếng Việt, Australia nói.

Cô Thủy cũng cho biết, ngoài việc hướng dẫn các em nhỏ sử dụng tiếng Việt, cô cũng thường xuyên khơi gợi cho các con niềm tự hào về dân tộc, về đất nước có bề dày lịch sử, văn hóa truyền thống lâu đời để các con hiểu rằng để đạt được những thành tựu mọi mặt như hiện nay là kết quả của rất nhiều người, nhiều thế hệ và việc các con học tiếng Việt là một việc làm cụ thể để gìn giữ tiếng mẹ đẻ và duy trì văn hóa truyền thống qua nhiều thế hệ.

Việc học tiếng Việt không chỉ đơn thuần là để duy trì tiếng mẹ đẻ mà còn giúp các con định hình bản thân mình là ai, nguồn gốc của mình ở đâu, giúp ích cho các con xây dựng bản ngã trong quá trình trưởng thành:

Tiến sỹ Trần Thị Hồng Vân, hiệu trưởng trường VietSchool, Australia nói: “Khi mà mình sinh sống ở nước ngoài thì rất là khác với Việt Nam khi ở Việt Nam hầu hết mọi người là người Việt Nam và đều giống nhau. Nhưng ở nước ngoài, nhất là Úc, quốc gia đa văn hóa thì khi ra ngoài đường thì thấy là mỗi người mang màu da, màu tóc, màu mắt khác nhau thế thì trẻ em Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, đến một lúc nào đó, đến tuổi teen hay các em lớn hơn thì các em sẽ tự hỏi mình là mình là ai ở trong xã hội này, mình giống ai, mình giống bố mẹ mình ở điểm nào hoặc mình khác các bạn bè xung quanh ở điểm nào. Các em muốn xác định bản ngã của mình là gì, là ai thì việc xác định được như thế nó giúp cho các em thấy tự tin hơn khi lớn lên trong xã hội đa văn hóa như thế này. Khi mà các em học tiếng Việt, biết được văn hóa Việt, các em yêu tiếng Việt và văn hóa Việt thì cũng là yêu bản ngã của mình trong mình có một phần là người Việt Nam, máu đỏ da vàng, tôi là người Việt Nam thì cái đó nó làm cho các em tự tin hơn, đứng vững hơn ở bất kỳ nơi nào các em lớn lên sau này trong cuộc đời của mình”.

Tất nhiên, việc gìn giữ tiếng Việt cho các em nhỏ ở nước ngoài không chỉ được thực hiện thông qua các buổi học trên lớp mà điều quan trọng hơn cả là phải được sử dụng tại gia đình. Bởi gia đình chính là môi trường để tiếng mẹ đẻ được duy trì, được thấm sâu vào từng em nhỏ.

Theo Tiến sỹ Nguyễn Thế Dương, đồng sáng lập trường Yêu Tiếng Việt, Australia, thời gian các con học tiếng Việt, nói tiếng Việt ở nhà, thực hành tiếng Việt ở nhà mới là thời gian chính.

"Cho nên, việc học tiếng Việt ở Yêu tiếng Việt chỉ như là nhen lên một ngọn lửa và ngọn lửa đó phải được tiếp tục duy trì bởi gia đình, bởi những cuộc nói chuyện với ông bà ở Việt Nam, bởi cuộc nói chuyện bố mẹ chia sẻ trong bữa ăn, trong cuộc sống hàng ngày. Những câu chuyện dù là nhỏ nhất nhưng rất quan trọng, rất hữu ích với việc gìn giữ tiếng Việt cho con”, Tiến sỹ Nguyễn Thế Dương nói.

Ngôn ngữ chỉ phát triển được khi có môi trường nên các thày cô cũng cho rằng, cần có nhiều hoạt động như tổ chức các cuộc thi hát hay kể chuyện tiếng Việt hoặc cộng đồng cần tổ chức các sự kiện văn hóa để khi tham gia các sự kiện này, các em nhỏ vừa hiểu thêm về văn hóa Việt, vừa được học, sử dụng tiếng Việt trong môi trường mang đậm bản sắc. Trường Yêu Tiếng Việt còn tổ chức các chuyến đi về Việt Nam cho các bạn học sinh, đưa ra các em đến các vùng núi để tặng sách, giao lưu với các trường học ở vùng xâu, vùng xa. Các chuyến đi này đã cho mang đến nhiều trải nghiệm mới cho các nhỏ người Việt sống ở nước ngoài và cũng giúp các em hiểu hơn về Việt Nam.

Giữ gìn tiếng Việt, ngôn ngữ mẹ đẻ cho các em nhỏ ở nước ngoài không phải là một việc làm đơn giản nhưng hành trình này đang được thắp sáng và ngày càng rộng mở hơn nhờ những nỗ lực của các gia đình, các thày cô tâm huyết và sự hỗ trợ của cơ quan chức năng Việt Nam cũng như chính quyền sở tại. Bằng những nỗ lực này, chúng ta có thể hy vọng rằng, tiếng Việt sẽ ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn tại cộng đồng người Việt ở Australia cũng như ở các quốc gia khác trên thế giới.

Việt Nga-Tuấn Hưng/VOV-Australia