Đánh thuế để ngăn đầu cơ mua nhà, đất rồi bỏ hoang

Tình trạng đầu cơ đất đai đẩy giá bất động sản tăng cao, khiến người dân khó tiếp cận nhà ở, doanh nghiệp bị hạn chế cơ hội phát triển, kéo theo nhiều hệ lụy kinh tế và gia tăng bất bình đẳng xã hội. Dù thực trạng này không còn mới, song việc tìm ra giải pháp xử lý tận gốc theo nhiều chuyên gia - vẫn nằm ở chính sách thuế.

Khu vực phía Tây Hà Nội từng có giai đoạn được xem là vùng đất “vàng” của thị trường bất động sản Hà Nội. Tuy nhiên, sau một thời gian phát triển “nóng”, hàng chục khu đô thị với hàng nghìn căn liền kề, nhà biệt thự xây dựng từ nhiều năm vẫn không có người đến ở. Từ khu đô thị Kim Chung Hoài Đức, Sơn Đồng Center, Vườn Cam đến Nam An Khánh, Dương Nội, Phú Lương, Kiến Hưng…

Những dự án có trị giá hàng trăm triệu đô la Mỹ trở thành những “khu đô thị ma”, gây lãng phí tài nguyên và bức xúc trong dư luận, đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung nhà ở cho nhóm người lao động, thu nhập thấp đang thiếu trầm trọng. Thị trường bất động sản cũng trở nên méo mó: Giá nhà bị đẩy cao phi lý, nhà giá rẻ gần như “tuyệt chủng” trong khi phân khúc cao cấp và biệt thự bỏ hoang tràn lan. Hệ lụy không chỉ dừng lại ở lãng phí nguồn lực mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến diện mạo đô thị và sự phát triển bền vững của xã hội.

KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội, cho biết rằng: “Nhu cầu đầu tư xã hội hiện còn rất lớn, từ giáo dục, giao thông, hạ tầng giải trí đến nâng cao chất lượng sống. Biết bao giá trị gia tăng từ bất động sản và các công trình này, nhưng chúng ta lại mải mê tiêu phí tài nguyên đất đai, tiền của, đầu cơ mua bán kiếm lời. Thị trường vì thế luôn trong nguy cơ bong bóng, đầu cơ, không mang lại lợi ích thiết thực, thậm chí trở thành gánh nặng cho xã hội.”

Hàng tồn kho lớn, nhà, đất bỏ hoang nhiều, “bong bóng” bất động sản đang hiện hữu. Theo các chuyên gia, đánh thuế là giải pháp cần thiết. Trong đó:

- Thứ nhất, thuế sẽ góp phần hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ nhà đất chờ tăng giá, vốn là nguyên nhân trực tiếp khiến hàng chục nghìn căn hộ, biệt thự bị bỏ hoang trong khi nhu cầu nhà ở của người dân rất lớn.

- Thứ hai, việc đánh thuế tạo áp lực để chủ sở hữu đưa tài sản vào sử dụng hiệu quả hơn (cho thuê, bán hoặc chuyển đổi mục đích khai thác qua đó tăng tính thanh khoản cho thị trường).

- Thứ ba, nguồn thu từ thuế bất động sản bỏ hoang sẽ bổ sung cho ngân sách Nhà nước, phục vụ phát triển hạ tầng, tái đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và cải thiện phúc lợi dân sinh.

- Thứ tư, chính sách thuế cũng mang ý nghĩa công bằng xã hội khi người sử dụng đất đúng mục đích không phải chịu thiệt thòi trước những trường hợp lãng phí tài nguyên đất đai.

Chính sách đánh thuế nhà, đất bỏ hoang là một giải pháp đúng hướng, nhưng cần được triển khai thận trọng, đi kèm với các biện pháp đồng bộ về quy hoạch, pháp lý và hạ tầng để đạt hiệu quả lâu dài. Đặc biệt là cần đi kèm cơ sở dữ liệu đất đai đầy đủ, thống nhất.

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, cho biết: “Cần có lộ trình, bởi chúng ta phải có thời gian để xây dựng ngân hàng dữ liệu về bất động sản của từng cá nhân, từng thửa đất. Trên cơ sở đó mới có căn cứ để đánh thuế, khi ấy việc thực hiện sẽ đầy đủ và hiệu quả hơn.”

Nhà đất bỏ hoang, gây lãng phí không phải câu chuyện mới, nhưng vẫn là chủ đề “nóng” gây bức xúc trong dư luận bởi những hệ lụy đang và sẽ còn ảnh hưởng lâu dài tới xã hội. Đây cũng là nội dung được đề cập tại diễn đàn “Xây dựng thị trường bất động sản lành mạnh – bền vững năm 2025” do Đài Hà Nội tổ chức vào đầu tháng 12.

Liên Phương