Đạo diễn Trần Chí Thành: 'Tôi muốn gửi thông điệp về sự cảm thông và chia sẻ'

Hướng đến giá trị cốt lõi của truyền thống gia đình

- Phóng viên: Chào đạo diễn Trần Chí Thành, “Bà già đi bụi” không phải bộ phim đầu tiên được chuyển thể từ những trang viết của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Khi bắt tay vào thực hiện bộ phim này, anh có cảm thấy áp lực bởi thành công của những phim trước đó không?

- Đạo diễn Trần Chí Thành: Đúng là trước “Bà già đi bụi” có một số tác phẩm điện ảnh khác được chuyển thể từ truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư cũng đã có những thành công, được khán giả đón nhận và giới làm nghề đánh giá cao. Thế nên khi nhận lời làm đạo diễn bộ phim này, tôi vừa xem đây là áp lực, vừa là động lực khích lệ mình nỗ lực để tạo ra một bộ phim có dấu ấn và được mọi người dành tình cảm yêu thương. Khi bắt tay vào thực hiện bất cứ dự án phim nào tôi đều cố gắng mang hơi thở, tinh thần tươi mới vào phim như là tác phẩm đầu tiên của mình vậy. Tôi quan niệm, đã làm nghề, làm nghệ thuật thì không có giới hạn. Vì vậy mỗi khó khăn sẽ trở thành động lực để mình vượt qua.

- “Bà già đi bụi” là bộ phim hiếm hoi do Nhà nước đặt hàng, khai thác đề tài về cuộc sống đời thường, tình cảm gia đình. Anh có thể chia sẻ thêm về câu chuyện trong phim không?

- Như chúng ta đã biết, các tác phẩm văn học của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư luôn chứa đựng những câu chuyện giàu tính nhân văn. Những con người, vùng đất trong các trang viết luôn thấm đẫm tình người và ẩn chứa sau đó là những nỗi buồn sâu thẳm. “Bà già đi bụi” cũng vậy, cũng là một trong số những câu chuyện buồn như vậy. Chuyện phim kể về hành trình “đi bụi” của một phụ nữ lớn tuổi với nỗi niềm được một lần gặp tri kỷ trước khi nhắm mắt xuôi tay. Khi đọc truyện ngắn này, tôi nghĩ nhiều người cũng sẽ như tôi, đều cảm thấy đồng cảm với nhân vật và cũng đau đáu với suy nghĩ mình đã làm được gì cho những người thân yêu hay chưa.

Đặc biệt là với bậc thân sinh ra mình, khi bố mẹ bước vào tuổi già là sẽ không còn nhiều thời gian để sống cho bản thân. Người già dễ có cảm giác cô đơn, nhất là khi con cháu đều đã khôn lớn trưởng thành. Những thước phim của “Bà già đi bụi” được thực hiện với mong muốn gửi thông điệp nhắc nhở những người con, người cháu biết quan tâm đến bố mẹ, ông bà của mình hơn, biết cảm thông và chia sẻ với nỗi niềm của người già. Sự quan tâm ấy không phải chỉ bằng vật chất mà còn cả đời sống tinh thần. Đó cũng là giá trị cốt lõi trong văn hóa truyền thống của gia đình Việt Nam.

- Với chất liệu phim không quá nhiều xung đột để tạo kịch tính, anh cùng ê-kíp sản xuất đã lựa chọn cách kể thế nào để có thể thuyết phục người xem?

- Tôi và ê-kíp sản xuất thống nhất cách kể chuyện nhẹ nhàng, đơn giản, tập trung vào cảm xúc, tình cảm gia đình của các nhân vật trong phim. Ngay cả những mối quan hệ giữa các nhân vật cũng đều được thể hiện sao cho dung dị, tự nhiên nhất, chân thật nhất, từ đó toát lên những nét riêng trong đời sống văn hóa và sinh hoạt của người dân bản địa. Vốn dĩ chất liệu trong các trang viết của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư đã đầy ắp các chi tiết sinh động về cuộc sống đó rồi. Trong quá trình làm phim, chúng tôi cũng tập trung khắc họa diễn biến cảm xúc nhân vật, từ đó làm nổi bật lên ý nghĩa câu chuyện. Tôi mong muốn những thước phim, chuyện phim có thể làm rõ thông điệp mà “Bà già đi bụi” muốn gửi gắm tới khán giả. Để sau khi xem, những ai còn bố mẹ sẽ muốn chạy thật nhanh về nhà và ôm họ, nói với họ những lời yêu thương. Đó chính là thành công lớn nhất của bộ phim.

Vượt khó để hoàn thành tác phẩm

- Việc tuyển chọn diễn viên tham gia diễn xuất trong phim có dễ dàng không, thưa đạo diễn?

- Việc chọn được các diễn viên phù hợp với bộ phim này cũng khá gian truân. Đặc biệt là người đóng vai bà Năm - nhân vật chính trong “Bà già đi bụi”. Đây là một nhân vật cực kỳ khó diễn bởi phải là một người phụ nữ mang đậm chất miền Tây Nam bộ, lại có tính cách thâm trầm, nhẹ nhàng, ánh mắt toát ra được nỗi cô đơn, lại phải có thần thái nghiêm nghị để con cháu trong nhà phải nể sợ, không dám to tiếng hay cãi lại. Tôi và ê-kíp sản xuất đã đi khắp trong Nam ngoài Bắc để lựa chọn người phù hợp vào vai này. Có lúc tìm ra người phù hợp thì họ lại vướng nhiều lịch khác, không thể tập trung cho vai diễn được. Cuối cùng thì chúng tôi gặp được NSƯT Minh Trang.

- Anh có thể tiết lộ bộ phim thực hiện trong thời gian bao lâu và có bối cảnh quay ở những đâu không?

- Từ lúc chuẩn bị làm phim tới khi làm tiền kỳ, rồi hậu kỳ mất khoảng 1 năm. Bối cảnh phim thì sau khi khảo sát rất nhiều nơi và có sự lựa chọn cẩn thận, ê-kíp sản xuất quyết định quay ở một số tỉnh/thành như: TP.HCM, Cần Thơ, Bến Tre, Vũng Tàu, Đắk Lắk… Đây được xem là những bối cảnh tương ứng với nội dung câu chuyện được kể trong phim. Tuy nhiên để có thể tái hiện được không gian đặc trưng của vùng miền thì khá vất vả. Vì như bạn biết đấy, các tỉnh thành lớn đều đã và đang đô thị hóa với tốc độ rất nhanh, nên có nhiều bối cảnh chúng tôi phải phục dựng lại. “Bà già đi bụi” thuộc đề tài tâm lý gia đình, cách kể theo hướng mộc mạc, giản dị, gần gũi, có nhiều cảnh thực tại và cả những cảnh trong giấc mơ. Chúng tôi phải cân nhắc, tính toán kỹ để có thể hỗ trợ tối đa vào câu chuyện, khơi gợi cảm xúc cho người xem. Phải nói là cả đoàn đã vượt khó để hoàn thành bộ phim này. Với tâm huyết của cả một tập thể, tôi rất mong “Bà già đi bụi” sẽ đến được với đông đảo khán giả để cùng cảm nhận những thông điệp mà các tác giả muốn truyền tải đến mọi người.

- Liệu “Bà già đi bụi” sẽ được phát hành rộng rãi ngoài rạp chiếu để có thể tiếp cận đông đảo khán giả không, thưa anh?

- Thú thật là phim làm xong, nhiều người cũng hỏi tôi câu này, rằng liệu bao giờ thì phim được công chiếu rộng rãi ngoài rạp. Về điều này thì tôi cũng không biết trả lời thế nào. Bản thân NSƯT Minh Trang cũng từ nước ngoài bay về Việt Nam để tham gia diễn xuất với mong muốn cống hiến cho điện ảnh nước nhà. Tôi cũng rất hy vọng phim có thể đến được với đông đảo khán giả.

- PV: Xin cảm ơn những chia sẻ của anh!

Mộc Mộc (Thực hiện)