Đào tạo nhân lực thiết kế vi mạch: Đón đầu xu hướng dịch chuyển

ĐHQG TP HCM giới thiệu các sản phẩm vi mạch tại Triển lãm Quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023. Ảnh: VNUHCM

Vì lẽ đó, năm 2024, nhiều trường ĐH mở ngành thiết kế vi mạch nhằm đón đầu xu hướng dịch chuyển chuỗi giá trị bán dẫn sang các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Cần nhiều nhân lực ngành thiết kế vi mạch

PGS-TS Bùi Hoài Thắng, Trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Bách khoa - ĐHQG TP HCM, cho biết năm 2024 trường mở nhiều ngành và chuyên ngành mới, trong đó có thiết kế vi mạch. Lĩnh vực này lâu nay được đào tạo ở ngành kỹ thuật vật liệu nhưng từ năm 2024, trường sẽ tách vi mạch thành ngành đào tạo riêng ở trình độ ĐH và thạc sĩ để đáp ứng nhu cầu mới của đất nước.

Không riêng gì Trường ĐH Bách khoa, nhiều trường ĐH khác từ năm 2024 cũng mở ngành đào tạo về thiết kế vi mạch. TS Nguyễn Trung Nhân, Trưởng Phòng Đào tạo - Trường ĐH Công nghiệp TP HCM, cho biết năm 2024 trường mở 2 chuyên ngành mới, trong đó có thiết kế vi mạch. Đây là ngành mà Việt Nam đang cần nhiều nhân lực nhằm đón làn sóng đầu tư của các tập đoàn công nghệ lớn.

Tại TP HCM, ngành thiết kế vi mạch cũng được nhiều trường ĐH khác tổ chức đào tạo như Trường ĐH công nghệ thông tin - ĐHQG TP HCM, Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn…

Theo các chuyên gia, số lượng doanh nghiệp lớn trên toàn cầu đang mở rộng hoạt động và thành lập cơ sở, trung tâm nghiên cứu tại Việt Nam ngày càng nhiều, đặc biệt là tại TP HCM. Điều này đánh dấu bước bắt đầu cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành thiết kế vi mạch trong tương lai gần. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn cung cấp nhân lực cho các doanh nghiệp liên quan đến thiết kế vi mạch bán dẫn lại có mức độ thấp hơn so với nhu cầu sử dụng.

Nhiều thách thức trong đào tạo thiết kế vi mạch

Việc đầu tư phát triển đào tạo kỹ sư có kiến thức sâu rộng và trình độ cao trong lĩnh vực thiết kế vi mạch trở nên cực kỳ quan trọng để hỗ trợ quá trình hội nhập quốc tế và khai thác tối đa cơ hội phát triển từ sự dịch chuyển nghề nghiệp. Tuy nhiên, việc đào tạo nhân lực ngành này lại đối diện những thách thức.

PGS-TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG TP HCM, đề cập 4 khó khăn, thách thức của ĐHQG TP trong đào tạo ngành thiết kế vi mạch.

Đầu tiên là vấn đề thu hút người học. Giám đốc ĐHQG TP HCM nhận định ngành này rất khó, không thấy được kết quả ngay, giống như ngành "phía sau hậu trường" tạo ra sản phẩm. Do đó, việc tìm kiếm cách thức hiệu quả để thu hút sự quan tâm của học sinh, sinh viên tài năng là không dễ dàng.

Tiếp đến là chương trình đào tạo. Thách thức đặt ra là phải đào tạo được kiến thức mới hoặc đi trước, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong vấn đề thiết kế vi mạch. Bên cạnh đó, hiện nay Việt Nam vẫn còn thiếu chuyên gia giỏi đầu ngành. Hầu hết các chuyên gia lựa chọn ở lại nước ngoài hoặc làm việc cho các tập đoàn lớn.

Mặt khác, Việt Nam còn thiếu hệ thống các phòng thí nghiệm về thiết kế vi mạch để các phần mềm chia sẻ có thể dùng chung.

Ngoài 4 thách thức kể trên còn có sự cạnh tranh của các ĐH trong khu vực (Singapore, Indonesia) và nguồn ngân sách nhà nước đầu tư cho lĩnh vực thiết kế vi mạch, nghiên cứu và phát triển (R&D) trong thiết kế vi mạch.

Từ 4 thách thức trên, PGS- TS Vũ Hải Quân nêu 3 giải pháp để đạt được mục tiêu. Thứ nhất, về đào tạo, ĐHQG TP HCM đã mời chuyên gia của các ĐH lớn tại Nhật Bản, Đài Loan - Trung Quốc, Hàn Quốc để giúp xây dựng chương trình đào tạo. Thứ hai, dự kiến năm 2024, ĐHQG TP HCM sẽ thành lập 2 phòng thí nghiệm mới, có khả năng chia sẻ trong toàn hệ thống ĐHQG TP lẫn các trường đại học khu vực phía Nam. Thứ ba, thành lập Viện Công nghệ bán dẫn là đơn vị đầu mối, thực hiện nghiên cứu chuyên sâu, R&D trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn.

Giám đốc ĐHQG TP HCM cũng đề xuất một số kiến nghị đến Chính phủ. Theo đó, sớm ban hành chiến lược về phát triển ngành công nghệ bán dẫn, bao gồm nguồn lực đầu tư cho đào tạo, nghiên cứu; có chính sách thúc đẩy liên kết, hợp tác giữa ĐH và doanh nghiệp; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hợp tác với các ĐH trên thế giới để mở rộng phát triển chương trình đào tạo tiên tiến về thiết kế vi mạch. Cần đầu tư hệ thống phòng thí nghiệm ở hai miền Nam, Bắc dùng chung cho các trường ĐH trong nghiên cứu, đào tạo ngành thiết kế vi mạch.

Huy Lân