Đào tạo 'tích hợp' - hướng đi mới cho đội ngũ cán bộ cơ sở
Trong một buổi làm việc với cán bộ xã vùng sâu, tôi hỏi vui: 'Anh học ngành gì?'. Anh cười hiền: 'Dạ, em học nông lâm, mà giờ làm địa chính kiêm môi trường kiêm cả… văn hóa'. Một câu trả lời vừa thật thà, vừa đáng suy ngẫm.
LÊ MINH HOANTrong một buổi làm việc với cán bộ xã vùng sâu, tôi hỏi vui: “Anh học ngành gì?”. Anh cười hiền: “Dạ, em học nông lâm, mà giờ làm địa chính kiêm môi trường kiêm cả… văn hóa”. Một câu trả lời vừa thật thà, vừa đáng suy ngẫm.
Ở cấp xã, phường, nơi gần dân nhất, nghe dân nhiều nhất, không hiếm những trường hợp cán bộ làm việc trái ngành đào tạo, thậm chí không có chuyên môn đúng lĩnh vực được phân cấp. Không phải họ không cố gắng, mà vì bộ máy cấp cơ sở đang “chật người, nhiều việc, ít đào tạo”. Nhưng chính trong nghịch lý ấy, có thể chúng ta lại nhìn thấy cơ hội tái thiết tư duy đào tạo cán bộ, một hướng đi mang tên “đào tạo lai”.
Chị Phan Thị Lý, cán bộ thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Trị, được tăng cường tại xã Hoàn Lão, góp phần đảm bảo quá trình phục vụ người dân và doanh nghiệp được liên tục, không bị gián đoạn
Đào tạo tích hợp - chiếc cầu nối giữa chuyên môn và
th
ực tiễn
Thực tế ở cơ sở cho thấy, mỗi cán bộ xã, phường đều phải “ôm” nhiều việc, từ quản lý đất đai, văn hóa, môi trường, đến chuyển đổi số, nông thôn mới. Không ai có thể “giỏi hết”, nhưng ai cũng có thể học để hiểu, để phối hợp, để làm việc hiệu quả hơn.
“Đào tạo tích hợp” không có nghĩa là dạy tất cả mọi thứ, mà là kết nối giữa cái đã biết và cái cần học, giữa chuyên môn gốc và năng lực mới. Người học nông nghiệp có thể được bổ sung kiến thức quản lý hành chính. Người học văn hóa có thể được trang bị kỹ năng dữ liệu số. Người làm môi trường có thể học thêm truyền thông cộng đồng.
Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh giải quyết thủ tục hành chính cho người dân (tháng 10/2025)
Đó là một mô hình đào tạo chéo, liên ngành, mềm dẻo và thực hành, giúp cán bộ xã không chỉ “làm việc”, mà hiểu việc và liên kết được với người khác.
Cán bộ cơ sở -
“
người đa hệ” trong thời đại mới
Nếu so sánh bằng hình ảnh, cán bộ cấp xã ngày nay không thể là “chuyên gia trong một ô hẹp”, mà phải như cây đa có nhiều nhánh, mỗi nhánh đón một hướng gió, nhưng cùng chung gốc rễ phục vụ nhân dân.
Thái Nguyên tăng cường cán bộ trẻ, có trình độ chuyên môn, năng lực thực tiễn về cơ sở sau sáp nhập
Cán bộ, công chức xã, phường cần hiểu pháp luật để làm đúng, hiểu công nghệ để làm nhanh, hiểu xã hội để làm khéo, và hiểu con người để làm bền. Chính vì thế, “đào tạo tích” cần được xem như một chiến lược nhân sự cấp cơ sở, chứ không chỉ là giải pháp tạm thời.
Thay vì tổ chức các lớp tập huấn rời rạc, có thể hình thành “chương trình đào tạo tích hợp”, nơi học viên được học theo tình huống, qua dự án cụ thể của chính xã mình, với sự hướng dẫn của chuyên gia, doanh nghiệp, và trường đại học. Như vậy, mỗi khóa học không chỉ dạy kiến thức, mà tạo ra sản phẩm thực tiễn: một quy hoạch số hóa, một bản đồ dữ liệu dân cư, hay một mô hình du lịch cộng đồng.
Tự học - năng lực sống còn của cán bộ
th
ế hệ mới
Không ai có thể học thay mình. Không ai có thể mãi được “cử đi học”. Trong thời đại tri thức mở, người cán bộ xã, phường muốn làm tốt công việc, không thể chỉ chờ lớp, chờ kinh phí, chờ cấp trên. Phải biết “tự học, tự tìm, tự làm, tự soi”.
Một chiếc điện thoại thông minh hôm nay có thể là “lớp học di động”, nơi cán bộ có thể học kỹ năng Excel, đọc văn bản pháp luật, hay học về chuyển đổi số nông nghiệp ngay trên đường công tác. Một buổi trò chuyện với người dân cũng có thể là bài học về tâm lý cộng đồng.
Thanh niên tỉnh Quảng Nam hướng dẫn ứng dụng VNeID cho người dân
Một lần thất bại khi làm thủ tục hành chính cũng có thể là bài học về quy trình và sự thấu cảm.
“Tự học” không phải là học một mình, mà là học suốt đời trong hành trình phục vụ nhân dân. Bởi vì, càng hiểu dân, càng học được từ dân, ta càng làm đúng hơn, làm trọn hơn công việc của mình.
Đào tạo tích hợp cần một tư duy nhân bản và cởi mở
Muốn “đào tạo lai” thành công, điều đầu tiên không phải là giáo trình, mà là tư duy. Tư duy rằng con người có thể học lại, học thêm, học mới, không bị giới hạn bởi tấm bằng cũ. Tư duy rằng “học” không chỉ là để biết, mà để phục vụ, để hiểu, để kết nối.
Nếu trước đây, ta đào tạo cán bộ theo ngành dọc, theo tiêu chuẩn chức danh, thì nay cần đào tạo theo năng lực thực tế, linh hoạt, đa chiều, phù hợp với nhu cầu phát triển của từng địa phương.
Cán bộ Thuế tỉnh Quảng Ninh hướng dẫn hộ kinh doanh cài đặt và sử dụng ứng dụng eTax Mobile
Một xã có thế mạnh nông nghiệp sẽ cần kỹ năng kinh tế hợp tác. Một phường đô thị sẽ cần kỹ năng công nghệ số và truyền thông công dân. Một huyện miền núi sẽ cần kỹ năng huy động cộng đồng và phát triển sinh kế bản địa.
Kết nối - chìa khóa của một hệ sinh thái học tập tạ
i c
ơ sở
“Đào tạo tích hợp” và “tự học” chỉ có thể bền vững khi xã hội cùng chung tay kiến tạo môi trường học tập. Trường chính trị, đại học địa phương, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước và tổ chức quốc tế, tất cả có thể kết nối thành “hệ sinh thái học tập” của cán bộ cấp xã, phường. Học không chỉ trong lớp, mà trong công việc, trong dự án, trong hành động.
TP. Hồ Chí Minh tạo thêm cơ chế, phân cấp, phân quyền rõ ràng, cụ thể, có chính sách bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở. Ảnh: Nguyệt Nhi
Mỗi xã, phường có thể trở thành một “phòng thí nghiệm nhỏ” của tư duy đổi mới.Mỗi cán bộ, dù học ngành gì, đều có thể “lai” thêm năng lực mới, miễn là còn giữ trong mình ngọn lửa phục vụ và tinh thần học hỏi.
Học để làm người hữu ích
Trong thời buổi tri thức thay đổi từng ngày, tấm bằng chỉ là dấu chấm câu, không phải dấu chấm hết. Học để làm việc, nhưng cao hơn, là học để làm người có ích cho cộng đồng. Cán bộ biết học, xã sẽ sáng. Cán bộ biết lắng nghe, dân sẽ tin. Cán bộ biết tự đổi mới, địa phương sẽ không ngừng lớn lên.
“Đào tạo tích hợp” không chỉ là cách giải bài toán thiếu nhân lực chuyên môn, mà là bước khởi đầu cho một văn hóa học tập mới trong bộ máy công quyền, nơi mỗi người không ngừng học để phục vụ, không ngừng hiểu để thương, không ngừng làm để tốt hơn chính mình hôm qua.
