Dấu ấn đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Kiểm toán nhà nước

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp. Ảnh: TTXVN

Chiều 25/9, tiếp tục Phiên họp thứ 49, UBTVQH cho ý kiến Báo cáo công tác năm 2025 và Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của KTNN. Dự Phiên họp có Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các Phó Chủ tịch Quốc hội. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành Phiên họp.

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn và Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ tham dự Phiên họp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận Phiên họp. Ảnh: TTXVN

Kiến nghị xử lý tài chính hơn 240 nghìn tỷ đồng, nâng cao hiệu lực pháp luật

Báo cáo tại Phiên họp, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết: Từ đầu nhiệm kỳ, KTNN đã chỉ đạo quyết liệt việc triển khai thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đảm bảo đầy đủ, kịp thời, đúng quy định.

Về công tác xây dựng pháp luật và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động kiểm toán, trong nhiệm kỳ, KTNN đã ban hành 34 văn bản quy phạm pháp luật, 150 văn bản quản lý và nhiều văn bản quan trọng.

Đặc biệt, năm 2024, KTNN đã ban hành Hệ thống Chuẩn mực KTNN với 43 chuẩn mực, thay thế 36 chuẩn mực trước đó; xây dựng và trình UBTVQH ban hành Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực KTNN.

Về tổ chức hoạt động kiểm toán, bám sát Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, KTNN đã từng bước thực hiện để đến năm 2030 đạt mục tiêu kiểm toán 100% báo cáo quyết toán (BCQT) của Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương; đến năm 2030 đảm bảo kiểm toán chuyên đạt 30-40% tổng số nhiệm vụ kiểm toán, tập trung vào chuyên đề nóng, được xã hội quan tâm, dễ xảy ra lãng phí, tiêu cực, phục vụ tốt nhất công tác giám sát tối cao của Quốc hội.

Điểm mới trong quá trình tổ chức hoạt động kiểm toán là KTNN đặc biệt quan tâm đến việc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán và đặc biệt chú ý nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán, đồng thời cũng điều chỉnh rất linh hoạt kế hoạch kiểm toán, đáp ứng tình hình thực tiễn.

Kết quả kiểm toán nhiệm kỳ 2021-2026, đến thời điểm 30/8/2025, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính hơn 240 nghìn tỷ đồng và gần 17 triệu USD, kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới những nội dung trái hoặc không phù hợp với quy định chung của Nhà nước và thực tiễn với 925 văn bản pháp luật và văn bản quản lý các cấp, tăng hơn 15% so với nhiệm kỳ 2016-2021.

Trong nhiệm kỳ này, được sự quan tâm của Quốc hội, UBTVQH, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị tăng đáng kể, đặc biệt về kiến nghị xử lý tài chính đạt 89% (giai đoạn trước đạt 74,7%).

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn báo cáo tại Phiên họp. Ảnh: VPQH

Trong nhiệm kỳ, KTNN đã cung cấp 1.749 báo cáo kiểm toán có liên quan cho các cơ quan Quốc hội, Ủy ban Kiểm tra, cơ quan điều tra và cơ quan khác có thẩm quyền để thực hiện công tác điều tra, kiểm tra, giám sát, tăng gấp 4 lần so với nhiệm kỳ trước; đã chuyển 17 hồ sơ cho cơ quan cảnh sát điều tra làm rõ các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật thông qua hoạt động kiểm toán.

Đặc biệt, KTNN đã tiến hành kiểm toán hai vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thông qua hoạt động kiểm toán, báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Trong nhiệm kỳ, KTNN luôn đề cao nhiệm vụ trình ý kiến của KTNN về dự toán ngân sách, phương án phân bổ ngân sách trung ương, quyết định chủ trương đầu tư các dự án quan trọng quốc gia.

KTNN đã ban hành nhiều chương trình, đề án, quy định, hướng dẫn về ứng dụng công nghệ thông tin nhằm thích ứng với xu thế chuyển đổi số trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

Đáng chú ý, năm 2025, KTNN đã thí điểm ứng dụng AI vào hoạt động kiểm toán nhằm từng bước thay đổi cách thức tổ chức kiểm toán trên môi trường số; thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy, giảm 12 phòng, trình UBTVQH giảm 1 đơn vị cấp vụ (KTNN khu vực) xuống còn 12 KTNN khu vực.

Công tác cán bộ, đào tạo, bồi dưỡng thực hiện đúng quy trình, quy định.

5 nhóm nhiệm vụ

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, KTNN sẽ tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ chủ yếu nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động trong thời gian tới:

Thứ nhất, tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý của KTNN theo tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, làm cơ sở để tổ chức hoạt động kiểm toán trong giai đoạn tới.

Thứ hai, tăng cường thông tin theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Thứ ba, tiếp tục nâng cao chất lượng trong hoạt động kiểm toán, thực hiện đúng mục tiêu Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030.

Thứ tư, tiếp tục tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong thực hiện công vụ, quản lý chặt chẽ các đoàn, tổ kiểm toán.

Thứ năm, tăng cường phối hợp công tác với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và địa phương để thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm toán.

KTNN mong Quốc hội, UBTVQH tiếp tục chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp chặt chẽ với KTNN trong việc tổ chức hoạt động kiểm toán, cung cấp đầy đủ thông tin kịp thời; thực hiện nghiêm các kết luận, kiến nghị kiểm toán để nâng cao hiệu lực, hiệu quả kết luận, kiến nghị.

KTNN cũng mong Quốc hội quan tâm, tạo điều kiện để KTNN hoàn thiện khung khổ pháp lý cho hoạt động kiểm toán; tăng cường cơ sở vật chất, thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh mới, đặc biệt trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin và AI vào hoạt động kiểm toán.

Quang cảnh Phiên họp thứ 49 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 25/9. Ảnh: VPQH

Kết quả hoạt động kiểm toán được ghi nhận, đánh giá cao

Tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng tán thành Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của KTNN và đánh giá cao sự chủ động, tích cực trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến hoạt động kiểm toán.

Đồng thời, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp ghi nhận và đánh giá cao việc KTNN cung cấp các báo cáo kiểm toán hằng năm cho các cơ quan Quốc hội, trong đó có Ủy ban Pháp luật. Những thông tin này hỗ trợ hiệu quả cho việc đánh giá thực hiện chính sách, pháp luật, đặc biệt trong lĩnh vực thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…

Còn theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Năm 2025, KTNN đã đạt được nhiều kết quả nổi bật về công tác kiểm toán quyết toán ngân sách và nợ công; đẩy mạnh kiểm toán hoạt động và chuyên đề; hoàn thiện khuôn pháp lý và chuẩn mực kiểm toán; chú trọng nâng cao chất lượng nhân lực và đẩy mạnh chuyển đổi số; tăng cường hợp tác quốc tế, từ đó vận dụng vào hoạt động kiểm toán tại Việt Nam.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá, năm 2025, KTNN đã có nhiều sáng tạo, linh hoạt, bám sát chỉ đạo của Trung ương, của Quốc hội, Chiến lược phát triển KTNN và tình hình thực tiễn để triển khai hoạt động kiểm toán và các mặt công tác; tiếp tục góp phần siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; cung cấp nhiều thông tin cho Quốc hội trong lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Giai đoạn 2021-2026, Ban cán sự Đảng, Tổng Kiểm toán nhà nước đã quyết liệt chỉ đạo, điều hành để thể chế hóa Nghị quyết của Đảng, của Quốc hội, chính sách pháp luật của Nhà nước vào hoạt động kiểm toán; hoạt động của KTNN đúng định hướng của Đảng, Nhà nước, bám sát các yêu cầu của Quốc hội.

KTNN đã linh hoạt, chủ động trong điều hành hoạt động kiểm toán để thích ứng với tình hình; đặc biệt là giai đoạn xảy ra đại dịch Covid-19 và khi các Bộ, ngành, địa phương thực hiện cuộc các mạng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, sáp nhập và tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp. Hoạt động kiểm toán nhiều nội dung đổi mới. Việc thực hiện kiến nghị kiểm toán đã có chuyển biến tích cực…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính (KTTC) Phan Văn Mãi cho biết, thẩm tra sơ bộ Báo cáo của Tổng Kiểm toán nhà nước về công tác năm 2025 và công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của KTNN, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban KTTC và các cơ quan của Quốc hội nhất trí và đánh giá cao kết quả thực hiện công tác 8 tháng đầu năm của KTNN.

Thường trực Ủy ban KTTC và Thường trực các cơ quan Quốc hội cũng đánh giá cao và cơ bản nhất trí các kết quả đạt được trong nhiệm kỳ 2021-2026 tại Báo cáo công tác nhiệm kỳ của KTNN.

Thường trực Ủy ban KTTC cơ bản nhất trí phương hướng, nhiệm vụ và các nhóm giải pháp KTNN đã đề ra. Các nhóm nhiệm vụ, giải pháp khá toàn diện, đầy đủ, bao trùm các hoạt động của KTNN trong nhiệm kỳ 2026-2031.

Cơ quan thẩm tra Báo cáo đề nghị KTNN tập trung chỉ đạo, thực hiện tốt các nhóm nhiệm vụ, giải pháp đề ra; đồng thời, đề nghị KTNN lưu ý bổ sung cụ thể hơn các nhóm giải pháp để thực hiện tốt các Nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH trong lĩnh vực kiểm toán và các nhiệm vụ được phân công; chú trọng các giải pháp, xây dựng kế hoạch kiểm toán trong giai đoạn 2026-2031 bám sát việc triển khai thực hiện 4 nghị quyết đột phá “Bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị…

Ủy ban KTTC cũng cho ý kiến cụ thể về các đề xuất và kiến nghị của KTNN.

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, sẽ nghiêm túc tiếp thu ý kiến của UBTVQH, Ủy ban KTTC và các đại biểu để hoàn thiện báo cáo./.

THÙY ANH