Dấu ấn kiều bào trong hành trình 80 năm kết nối đại đoàn kết toàn dân tộc

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Ngoại giao Việt Nam (28/8/1945-28/8/2025), Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã chia sẻ với báo giới một số cảm nhận về dấu ấn của kiều bào trong hành trình 80 năm kết nối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng. Ảnh: Bộ Ngoại giao

Những sứ giả đặc biệt

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cho biết, ngành ngoại giao Việt Nam luôn khắc ghi lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, nỗ lực góp phần gắn kết đồng bào ta ở trong và ngoài nước, cùng nhau kiến tạo nguồn lực bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

80 năm qua, sự nghiệp cách mạng của đất nước và nhân dân ta luôn nhận được sự ủng hộ, hỗ trợ nhiệt tình và đóng góp quý báu của bà con đồng bào ở khắp nơi trên toàn thế giới.

Ngay sau khi nước nhà vừa giành được độc lập, Bác Hồ đã gửi nhiều thư, điện cảm ơn kiều bào đã chúc mừng, quyên góp xây dựng đất nước và kêu gọi hãy phát huy truyền thống con Hồng cháu Lạc yêu nước, thương nòi, làm cho thế giới văn minh nghe thấy tiếng nói của Tổ quốc...

Đầu năm 1946, trong thư chúc Tết kiều bào, Người khẳng định: “Tổ quốc và Chính phủ luôn luôn nhớ thương các đồng bào, như bố mẹ thương nhớ những người con đi vắng. Đó là nhân tâm thiên lý, đó là tình nghĩa một nhà”.

Tư tưởng đó không chỉ gửi gắm tình cảm thiêng liêng đối với đồng bào ở xa Tổ quốc, mà đã trở thành nền tảng cho chính sách đại đoàn kết dân tộc xuyên suốt hành trình 80 năm ngoại giao Việt Nam.

Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, các hội đoàn Việt kiều tại Pháp, Mỹ, Liên Xô, Đông Âu… đã tổ chức nhiều phong trào phản chiến, vận động chính giới, trí thức quốc tế ủng hộ Việt Nam. Các cuộc biểu tình phản đối chiến tranh, những bản kiến nghị gửi tới Liên Hợp Quốc, quốc hội các nước đã tạo hiệu ứng lớn, giúp dư luận quốc tế hiểu rõ hơn về cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

Thập niên 1950-1960, phong trào quyên góp “Vì miền Nam ruột thịt” lan rộng trong cộng đồng Việt kiều ở Lào, Thái, Campuchia, Pháp, Liên Xô…. Những thùng thuốc, kiện hàng chan chứa tình yêu Tổ quốc, đã tiếp thêm sức mạnh cho hậu phương kháng chiến.

Những năm đầu đổi mới, đóng góp của bà con cả về vật chất lẫn tri thức đã góp phần giúp đất nước vượt qua khó khăn để dần củng cố thế và lực. Các phong trào quyên góp, cứu trợ nhân đạo từ kiều bào ngày càng bài bản, quy mô hơn.

Mỗi khi có địa phương trong nước chịu thiên tai, bão lũ, dịch bệnh…, cộng đồng kiều bào ở khắp nơi trên thế giới đều hưởng ứng, phát động chiến dịch quyên góp, gửi hàng chục tỷ đồng và nhu yếu phẩm về nước.

Một trong những hoạt động giàu ý nghĩa được đông đảo kiều bào tham gia là chương trình “Vì Trường Sa thân yêu – Vì tuyến đầu Tổ quốc”. Hàng chục tỷ đồng đã được quyên góp để xây dựng nhà văn hóa, trường học, trạm xá cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên quần đảo Trường Sa.

Trong giai đoạn hiện nay, hoạt động ngoại giao nhân dân thông qua đồng bào ta ở nước ngoài tiếp tục được phát huy mạnh mẽ. Các hội đoàn người Việt Nam trên thế giới thường xuyên phối hợp với các cơ quan đại diện của ta ở nước ngoài tổ chức “Ngày Văn hóa Việt Nam”, “Tuần lễ Ẩm thực Việt”, “Liên hoan Áo dài Việt Nam”... Những hoạt động này không chỉ duy trì tình yêu quê hương trong thế hệ trẻ mà còn góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Nữ Thứ trưởng Bộ Ngoại giao biểu dương cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã trở thành cầu nối, là những sứ giả trực tiếp quảng bá văn hóa, ẩm thực, du lịch, đất nước và con người Việt Nam ra khắp thế giới.

Nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước

Sau ngày đất nước thống nhất, kiều hối từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã trở thành một nguồn lực quan trọng giúp gia đình, người thân trong nước vượt qua khó khăn.

Đặc biệt từ thập niên 1990, khi chính sách đổi mới và hội nhập được triển khai mạnh mẽ, lượng kiều hối gửi về nước tăng đều đặn.

Đội ngũ doanh nhân kiều bào ngày càng khẳng định vai trò trong phát triển kinh tế đối ngoại. Các hiệp hội doanh nhân Việt Nam tại các nước trở thành cầu nối xúc tiến thương mại, đầu tư, góp phần quảng bá thương hiệu hàng Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Doanh nhân kiều bào trở thành cầu nối quan trọng đưa nông sản Việt Nam như gạo, cà phê, trái cây… vào hệ thống phân phối tại siêu thị của các nước; đưa nhiều sản phẩm công nghiệp phụ trợ và dịch vụ Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đặc biệt, nhiều doanh nhân kiều bào quay về đầu tư tại quê hương. Một số dự án lớn trong lĩnh vực bất động sản, du lịch, năng lượng tái tạo ở Phú Quốc, Bình Thuận, Quảng Ninh… có sự góp vốn của doanh nhân kiều bào từ Mỹ, Australia, Singapore…., cho thấy niềm tin và trách nhiệm gắn bó của cộng đồng doanh nhân xa xứ với sự phát triển của đất nước.

Đến nay, kiều bào từ 35 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đầu tư vào 421 dự án tại khắp các tỉnh, thành trong nước, với tổng số vốn đăng ký là 1,72 tỷ USD. Riêng trong giai đoạn 2021-2024, đã có 59 dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký là 118,38 triệu USD, tăng 21% về số lượng dự án và 75% về số vốn đăng ký so với giai đoạn 2018-2020.

Cùng với đó là nguồn vốn đầu tư của kiều bào về nước theo các hình thức gián tiếp khác.

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng đánh giá cao các hoạt động đầu tư, kinh doanh của người Việt Nam ở nước ngoài đã góp phần thúc đẩy kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm, đảm bảo an sinh xã hội cho cộng đồng người dân trong nước.

Kết nối tri thức, bước vào kỷ nguyên mới

Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có hơn 6 triệu người ở trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ; địa vị pháp lý, điều kiện kinh tế, vai trò, vị thế và uy tín trong xã hội sở tại ngày càng được nâng cao.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước chụp ảnh lưu niệm với đại diện cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tại sự kiện diễn ra năm 2024. Ảnh: Bộ Ngoại giao

Nhiều hội đoàn người Việt Nam ở nước ngoài được thành lập và phát triển với định hướng tăng cường đoàn kết, gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa, truyền thống dân tộc, là cầu nối hữu nghị giữa Việt Nam và các nước, đồng thời đóng vai trò nòng cốt, tổ chức nhiều hoạt động hướng về Tổ quốc.

Bên cạnh nguồn lực tài chính, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài còn có một tài sản vô giá, đó là tri thức. Trong số khoảng 600.000 trí thức, chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài, nhiều người đang làm việc trong các viện nghiên cứu, trường đại học, tập đoàn hàng đầu thế giới.

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) thành lập Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam. Từ năm 2018, mạng lưới này đã quy tụ các trí thức, chuyên gia, nhà khoa học trẻ người Việt toàn cầu, kết nối với các cơ quan trong nước để triển khai các dự án về trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), công nghệ sinh học, y dược, năng lượng tái tạo… Các dự án tiêu biểu về hợp tác AI, thành lập trung tâm nghiên cứu tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh… đều có sự đồng hành của kiều bào.

“Bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh và thịnh vượng của dân tộc, người Việt Nam ở trong và ngoài nước đều là sợi dây kết nối trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Chính tình yêu nước, sự gắn bó và trách nhiệm mỗi chúng ta sẽ là nguồn lực quyết định để Việt Nam bứt phá, hội nhập, phát triển thịnh vượng bền vững”, nữ Thứ trưởng Bộ Ngoại giao chia sẻ.