Dấu ấn người chỉ huy qua từng chuyên án

Nghề chọn người

Được đào tạo 5 năm chuyên ngành Cảnh sát kinh tế (khóa 1984 - 1989) tại Học viện Cảnh sát nhân dân nhưng ra trường, Thiếu úy Nguyễn Văn Viện lại được phân công công tác về Đội Trọng án - Phòng CSĐT Công an tỉnh Hà Sơn Bình. Có lẽ “mảnh đất” cho cán bộ trẻ “dụng võ”, trải nghiệm thử thách ít có nơi nào khắc nghiệt hơn đội trọng án.

Do đặc điểm địa bàn rộng lớn, rừng núi heo hút, hiểm trở; trình độ dân trí không đồng đều, đồng bào dân tộc thiểu số còn nặng các hủ tục, phong tục tập quán lạc hậu; đặc biệt nơi đây vốn được mệnh danh là “thung lũng ma túy” nên 15 năm bám địa bàn, người cán bộ trẻ đã gặp phải không ít khó khăn, nhiều lần vào sinh, ra tử với các đối tượng giết người, cướp của cộm cán. Trong thời gian này, anh được giao làm Bí thư Đoàn Thanh niên, Đội phó, rồi Đội trưởng Đội Trọng án.

Trung tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục CSĐT tội phạm về ma túy.

Đến năm 2004, anh được bổ nhiệm làm Phó trưởng Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Tây. Đây là mốc thời gian đáng nhớ trong chặng đường binh nghiệp của anh, đánh dấu sự khởi đầu của một hành trình đầy gian nan, thử thách. Có lẽ anh không thể quên thời khắc sinh tử khi đối mặt với đối tượng ma túy đặc biệt nguy hiểm Hàng A Nhà ở bản Pà Cò thuộc tỉnh Hòa Bình - nơi được mệnh danh là chảo lửa ma túy Tây Bắc.

Để thực hiện lệnh bắt, khám xét khẩn cấp đối tượng Hàng A Nhà, một kế hoạch tác chiến được vạch ra rất bài bản với phương châm tiến hành chớp nhoáng. Khoảng 3h sáng, khi sương mù còn kéo dài xuống chân dốc, bản làng ủ dột chìm vào giấc ngủ sâu, anh dẫn đầu tổ công tác men theo con đường độc đạo tiến thẳng vào đại bản doanh Pà Cò, nơi có đối tượng Hàng A Nhà đang sinh sống.

Qua nhiều khúc quanh co, đến sáng thì tổ công tác tiếp cận và bắt được đối tượng Hàng A Nhà. Tiếng chó sủa râm ran, dân làng bừng tỉnh và như thói quen cố hữu, họ bao vây “đám người lạ” để bảo vệ người của bản. Tổ công tác dùng loa giải thích, thuyết phục người dân hợp tác với lực lượng chức năng nhưng tình hình không tiến triển.

Không có thời gian nghĩ nhiều, người chỉ huy đã từng kinh qua thực tiễn, hiểu địa bàn chợt lóe lên một ý tưởng có thể là lối thoát tốt nhất lúc này. Anh rút điện thoại gọi ngay em ruột Hàng A Nhà lúc đó là Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã. Cuộc gọi có nội dung thông báo anh trai tham gia vào đường dây ma túy nguy hiểm, đề nghị phối hợp với tổ công tác đến nhà giải thích cho anh và bà con hiểu.

Sau khi được thông suốt, em ruột Hàng A Nhà đến hiện trường. Lời giải thích của Phó Bí thư Đảng ủy xã, lại là anh em ruột của đối tượng có sức nặng như chính lời của thần sông, thần núi nên bà con lập tức nghe theo. Tổ công tác hoàn thành nhiệm vụ mà không có một tiếng súng.

Năm 2008, sau khi hợp nhất hai tỉnh Hà Tây và Hà Nội, anh được phân công giữ chức vụ Phó trưởng Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Công an TP Hà Nội, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra. Năm đó, Cục CSĐT tội phạm về ma túy phá chuyên án bắt đối tượng mua bán, vận chuyển ma túy đặc biệt nguy hiểm Đặng Huy Thanh. Công an TP Hà Nội được đề nghị tăng cường hỗ trợ Ban chuyên án.

Sau khi nắm được thông tin Thanh chuẩn bị đánh một chuyến hàng lớn từ Sơn La về Hà Nội để vận chuyển sang nước thứ ba, tổ công tác lập tức lên đường. Khi xe của đối tượng di chuyển dọc tuyến quốc lộ 6 đến địa phận thị trấn Xuân Mai, huyện Chương Mỹ, Hà Nội thì bị xe của tổ công tác bao vây. Anh trực tiếp cầm lái khóa đuôi sau không cho đối tượng quay đầu tẩu thoát. Tổ công tác kêu gọi Thanh đầu hàng nhưng đối tượng vẫn cố thủ trên xe, tay lăm lăm lựu đạn. Hai cán bộ của anh tay cầm AK xuống xe khống chế hai bên cánh cửa xe đối tượng.

Tình thế lúc này rất nguy hiểm, nếu đối tượng làm liều thì hậu quả rất khôn lường. Xung quanh, nhiều người dân hiếu kỳ đứng xem, quay phim, chụp ảnh. Anh thống nhất với đồng chí chỉ huy của Cục CSĐT tội phạm về ma túy và quyết định yêu cầu cán bộ, chiến sĩ (CBCS) tản dần.

Sau khi dùng các biện pháp mà đối tượng vẫn ngoan cố, tổ công tác quyết định bắn thủng 4 lốp xe của Thanh. Thanh chạy xe thuộc dạng có nghề, tay trái cầm lựu đạn, tay phải vuốt vô lăng quay 180 độ, hướng cung đường về Hòa Bình. Chạy bằng la dăng được khoảng 180m thì xe chết máy vì có một viên đạn của tổ công tác bắn trúng vào ắc quy. Lợi dụng trời tối, địa hình hiểm trở, ở khu vực đông dân cư, Thanh tay vẫn lăm lăm lựu đạn mở cửa chạy vào rừng sâu, bỏ lại trên xe 22 bánh heroin và các loại vũ khí, công cụ hỗ trợ. Sau đó Thanh bị bắt tại Trung Quốc và đã thi hành án tử hình.

Giữ trọn lời thề

Trải qua các cương vị Trưởng Công an huyện Hoài Đức, Chánh văn phòng rồi Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội, anh giải quyết nhiều vụ phức tạp, nổi cộm, gây bức xúc trong nhân dân như: dẹp nhóm cướp lộng hành từng là nỗi ám ảnh của người dân chợ Lai Xá, Kim Chung, Hoài Đức do đối tượng Nguyễn Vương Long (tức Long “chột” cầm đầu); giải quyết cưỡng chế thu hồi đất vốn rất nhạy cảm ở địa bàn xã Song Phương, Huyện Hoài Đức; cháy quán karaoke số 13 Trần Thái Tông; vụ chết 7 người khi sử dụng “bóng cười” tại công viên nước Hồ Tây; vụ bảo kê chợ Long Biên của “trùm xã hội đen” Hưng “kính”; chỉ đạo giải quyết tình trạng đua xe trái phép trên địa bàn Thủ đô; tiến hành di chuyển 64 tử tù từ Trại giam số 1 (Xuân Phương, Nam Từ Liêm) đến Trại giam số 2 (Thường Tín) an toàn tuyệt đối…

Trung tướng Nguyễn Văn Viện chỉ đạo phá chuyên án giấu ma túy trong motor điện và dạ dày lợn, năm 2021. Ảnh: Cục CSĐT tội phạm về ma túy.

Có lẽ do nhiều duyên nợ với mặt trận ma túy nên tháng 6/2020, anh được Bộ trưởng Bộ Công an tin tưởng giao trọng trách Cục trưởng Cục CSĐT tội phạm về ma túy. Với vai trò là Bí thư Đảng ủy, tư lệnh hệ lực lượng phòng, chống ma túy của Bộ Công an, Trung tướng Nguyễn Văn Viện bám sát những quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an, làm tốt chức năng, nhiệm vụ chính trị, thể hiện toàn diện trên các mặt công tác, từ công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng, tham mưu, hợp tác quốc tế, công tác chuyên môn. Anh chủ trì tham mưu lãnh đạo Bộ ra Phương án số 02 đấu tranh với tội phạm ma túy trên các tuyến trọng điểm (4 tuyến); Kế hoạch 486/2021 giải quyết tình hình phức tạp ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh trọng điểm phía Nam; xây dựng Kế hoạch 376 để triển khai chỉ đạo của đồng chí Bộ trưởng về phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy hai nước Việt Nam – Lào. Công tác phối hợp, trao đổi thông tin giữa các lực lượng chuyên trách về phòng, chống ma túy trong nước cũng như quốc tế chưa bao giờ chặt chẽ và hiệu quả như hiện nay.

Trong khoảng thời gian do Trung tướng Nguyễn Văn Viện chỉ đạo đến nay, lực lượng CSĐT tội phạm về ma túy cả nước đã phối hợp với các đơn vị chức năng phát hiện, bắt giữ 96.950 vụ, 145.263 đối tượng, thu giữ 2.500kg heroin, hơn 12,7 tấn và gần 8 triệu viên ma túy tổng hợp, trên 2 tạ thuốc phiện, 2.006kg cần sa cùng nhiều vật chứng liên quan. Trong thành công chung của lực lượng đều mang dấu ấn của người chỉ huy, từ phân tích, nhận định tình hình, đưa ra dự báo, kế hoạch, phương án giải quyết cho đến những thời khắc cân não để đi đến quyết định đúng đắn.

Những câu chuyện phá án nóng hổi như vừa hôm qua, nhưng đọng lại trong lòng Trung tướng Nguyễn Văn Viện và những người đồng nghiệp của mình là nỗi niềm trăn trở khi nghĩ về hàng tấn ma túy nếu vượt khỏi tầm ngắm của cơ quan chức năng thì sẽ gieo rắc nỗi đau cho bao nhiêu gia đình, cướp đi sức khỏe và tương lai của biết bao thanh, thiếu niên độ tuổi xuân thì, sức vóc vạm vỡ. Đây là trăn trở lớn của người đứng đầu, tìm phương kế làm sao vừa ngăn chặn sự phức tạp của tình hình, vừa động viên CBCS luôn vững vàng, kiên định, không khuất phục trước gian nan, thử thách. Anh và đồng đội tự dặn lòng mình phải tiếp tục cố gắng nhiều hơn, quyết liệt hơn để làm sao trên dài đất hình chữ S này giảm đi những mảnh đời khổ đau vì ma túy.

Vũ Oanh