Dấu ấn nhân văn của chủ trương đặc xá

Đã đặc xá cho hơn 92.000 phạm nhân

Ngày 2/8, Văn phòng Chủ tịch nước phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công An, Tòa án Nhân dân tối cao và các cơ quan liên quan tổ chức họp báo công bố Quyết định về đặc xá năm 2024 của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Tại họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà nêu rõ, đặc xá là một trong những chế định pháp lý quy định tại Điều 88 Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, được thể chế hóa bằng Luật Đặc xá năm 2018 (trước đây là Luật Đặc xá năm 2007).

Theo Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà, từ năm 2009 đến nay, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã tiến hành 9 đợt đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước, đặc xá cho hơn 92.000 phạm nhân có quá trình cải tạo, lao động, học tập tốt trở về với cộng đồng, xã hội.

Văn phòng Chủ tịch nước phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công An, Tòa án Nhân dân tối cao và các cơ quan liên quan tổ chức họp báo công bố Quyết định về đặc xá năm 2024 của Chủ tịch nước.

Kết quả các đợt đặc xá đã bảo đảm các yêu cầu chính trị, pháp luật, nghiệp vụ, đối ngoại; được nhân dân trong nước đồng tình và dư luận quốc tế đánh giá cao; tiếp tục khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người một cách công bằng, bình đẳng cho tất cả mọi đối tượng công dân, kể cả những người đang chấp hành án phạt tù.

Bằng các Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước, hàng chục nghìn người đã hưởng niềm vui được khoan hồng, sớm trở về đoàn tụ với gia đình, sẵn sàng làm lại cuộc đời. Phần lớn người được đặc xá đã trở về nơi cư trú, ổn định cuộc sống, làm ăn lương thiện, tỷ lệ người được đặc xá tái phạm tội rất thấp.

“Đó chính là dấu ấn nhân văn lớn nhất của chủ trương đặc xá, phản ánh rõ nhất ưu tiên bảo đảm và thúc đẩy quyền con người trong mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà nhấn mạnh.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà công bố Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2024.

Điều kiện được đề nghị đặc xá

Ông Phạm Thanh Hà cho biết, xuất phát từ truyền thống nhân đạo của dân tộc và chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với người phạm tội cũng như kết quả thực hiện công tác đặc xá, tình hình thực tế của công tác thi hành án phạt tù trong thời gian qua; theo đề nghị của Chính phủ, ngày 30/7/2024, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Tô Lâm đã ký Quyết định số 758/2024/QĐ-CTN về đặc xá năm 2024, nhân dịp kỷ niệm 79 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/2024) và 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/2024).

Theo đó, đối tượng được đặc xá bao gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Về điều kiện được đề nghị đặc xá, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ điều kiện: Có tiến bộ, ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định; đã chấp hành án phạt tù ít nhất một phần hai thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn; đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí; đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng…

Quang cảnh họp báo.

Người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất một phần ba thời gian, người bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất 13 năm cũng được đề nghị đặc xá khi: Đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù; người có công với cách mạng; người đang mắc bệnh hiểm nghèo, ốm đau thường xuyên; người đủ 70 tuổi trở lên; người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình...

Quyết định của Chủ tịch nước cũng nêu rõ, 15 trường hợp không được đề nghị đặc xá, như: Bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp, tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; trước đó đã được đặc xá; có từ 2 tiền án trở lên...

Về đặc xá trong trường hợp đặc biệt, Chính phủ chủ trì, phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan, tổ chức liên quan lập hồ sơ của người được đề nghị đặc xá trong trường hợp đặc biệt để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định.

Cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh sẽ được xem xét đặc xá nếu đủ điều kiện

Cũng tại buổi họp báo, trả lời câu hỏi của báo chí, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc cho biết, theo thông báo của các cơ quan chức năng, hiện có 643 phạm nhân có quốc tịch nước ngoài đang chấp hành án tại các cơ sở giam giữ của Việt Nam. Sau khi rà soát hồ sơ, cơ quan chức năng của Việt Nam sẽ có thông báo cụ thể con số phạm nhân có quốc tịch nước ngoài được đặc xá trong đợt này.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng trả lời câu hỏi của phóng viên.

Về nội dung này, Trung tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết: “Sau khi các cơ quan chức năng, cụ thể là cơ sở giam giữ trên cả nước rà soát và áp dụng các điều kiện, tiêu chuẩn đặc xá theo Quyết định của Chủ tịch nước năm 2024, có số lượng cụ thể sẽ thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng”.

Liên quan đến câu hỏi của phóng viên về việc “cựu Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh có thuộc diện được đặc xá lần này hay không”, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, ông Chu Ngọc Anh là phạm nhân đang chấp hành án tại trại giam của Bộ Công an; được đối xử bình đẳng như tất cả các phạm nhân khác; được xem xét, nếu đủ điều kiện sẽ được đặc xá.

“Hôm nay mới công bố Quyết định của Chủ tịch nước. Quá trình rà soát hồ sơ cải tạo của từng phạm nhân cụ thể mới biết được có đủ điều kiện đặc xá hay không”, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng nêu rõ.

Nguyễn Hường