Đau đầu ứng phó 'bão giá'

Là nhân viên hành chính với thu nhập khoảng 9 triệu đồng/tháng nhưng mới giữa tháng, chị Nguyễn Thị Hồng (ngụ huyện Bình Chánh, TP HCM) đã lo hụt tiền chi tiêu. "Trước đây, sau khi gói ghém chi tiêu, tôi có dư một khoản nhỏ nhưng mấy tháng nay, dù đã tính toán rất chi li cũng chỉ đủ xài, tháng rồi còn bị âm tiền" - chị Hồng than thở.

Tiết kiệm tối đa

Vì chỉ có một nguồn thu nhập nên chị Hồng buộc phải tiết kiệm tối đa. Chiếc xe tay ga ngốn đến 250.000 đồng/tháng tiền xăng đã được chị cho nằm nhà và chuyển sang đi chiếc xe số cũ với chi phí đổ xăng khoảng 100.000 đồng/tháng. Chị cũng không còn thường xuyên mua thực phẩm ở siêu thị mà quay về mua ở chợ để có giá rẻ hơn. Chi phí ăn trưa ở cơ quan cũng được chị cắt giảm tối đa, chỉ chọn quán cơm bình dân 35.000 - 40.000 đồng/phần hoặc mang cơm nhà. Gần đây, chị còn tuyệt đối nói không với "chốt" đơn hàng online.

Không chỉ người có thu nhập thấp mà ngay cả người thu nhập khá cũng bị tác động bởi "bão giá" lần này. Chị Nguyễn Thị Kim (ngụ quận Gò Vấp, TP HCM) cho hay trước giờ chị không chi li chuyện tiền nong do cả 2 vợ chồng đều có thu nhập tốt. Song trong bối cảnh giá cả leo thang và kinh tế chưa thật sự khởi sắc, gia đình chị bắt đầu tiết giảm những chi phí không cần thiết để "phòng thân" lâu dài.

Theo ghi nhận của phóng viên, gần đây, tại nhiều chợ, cửa hàng, siêu thị…, người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu rất rõ. Ngay cả với hàng khuyến mãi, người nội trợ cũng cân nhắc chứ không thấy rẻ là mua như trước.

Giám đốc kinh doanh một hệ thống siêu thị lớn tại TP HCM cho biết thống kê trong những ngày gần đây, sức mua ngành hàng tươi sống, đặc biệt là thịt heo, giảm mạnh. "Biểu đồ cho thấy khách hàng đang cắt giảm chi tiêu cho những sinh hoạt căn bản nhất, thường xuyên nhất. Siêu thị chắc chắn phải tiếp tục thực hiện các chương trình khuyến mãi sâu, tập trung vào nhóm hàng thiết yếu để thu hút khách" - vị giám đốc kinh doanh nói.

Người nội trợ phải cân nhắc, tính toán việc chi tiêu trong bối cảnh hàng hóa đang tăng giá. Ảnh: TẤN THẠNH

Nỗ lực kìm giá, quản lý giá

Ông Nguyễn Anh Đức, Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX Thương mại TP HCM (Saigon Co.op), thông tin các nhà cung cấp đang ồ ạt đề xuất tăng giá bán. Tuy nhiên, Saigon Co.op đang nỗ lực kìm đà tăng giá, ưu tiên chưa tăng giá hàng thiết yếu, hàng bình ổn - vốn là những mặt hàng tác động trực tiếp đến người tiêu dùng. "Trong giai đoạn sắp tới, tăng giá là bắt buộc nhưng sẽ có lộ trình tăng giá trước với mặt hàng không thiết yếu. Ngoài ra, Saigon Co.op đang nỗ lực đàm phán với nhà cung cấp để chia sẻ lợi nhuận nhằm kìm giá đầu vào lẫn đầu ra. Đồng thời, chúng tôi cũng có kế hoạch vừa kích cầu vừa có giải pháp tránh tình trạng gom hàng" - ông Đức cho hay.

Đại diện Sở Công Thương TP HCM cho biết ngay từ đầu năm, thành phố đã vận động thêm nguồn lực xã hội, triển khai kế hoạch "Bình ổn thị trường năm 2022" với lượng hàng tăng mạnh so với năm 2021. Cụ thể: gạo tăng 27%, đường tăng 56%, dầu ăn tăng 101%, thịt gia cầm tăng 2%, trứng gia cầm tăng 6%, thực phẩm chế biến tăng 31%, gia vị tăng gấp 5 lần, lương thực khô tăng gấp 8 lần…

Đồng thời, Sở Công Thương phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, địa phương triển khai quyết liệt nhiều giải pháp bảo đảm cân đối cung - cầu. Nhờ vậy, dù giá cả hàng hóa tăng theo diễn biến chung nhưng trên địa bàn thành phố thời gian qua không xảy ra đầu cơ, găm hàng, khan hiếm hàng, thổi giá bất hợp lý. Kết quả, CPI bình quân 6 tháng đầu năm của TP HCM chỉ tăng 2,04% so với cùng kỳ năm 2021, thấp hơn bình quân cả nước.

Dù vậy, ngành công thương TP HCM dự đoán xu hướng tăng giá trên phạm vi toàn cầu còn tiếp diễn và tác động trực tiếp đến Việt Nam. Do đó, bên cạnh các giải pháp dài hạn như xây dựng chuỗi cung ứng, vùng nguyên liệu; khuyến khích doanh nghiệp (DN) sản xuất theo tín hiệu, nhu cầu thị trường…, trong 6 tháng cuối năm, Sở Công Thương tiếp tục bám sát diễn biến thị trường để kịp thời xử lý khi có dấu hiệu khan hiếm hàng hóa cục bộ.

Đồng thời, phối hợp với các sở, ngành triển khai hiệu quả các hoạt động bình ổn thị trường, xúc tiến thương mại, kích cầu tiêu dùng; đẩy mạnh hợp tác, kết nối cung - cầu giữa TP HCM và các tỉnh, thành; hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn ưu đãi để phát triển sản xuất - kinh doanh, giải quyết ngay từng trường hợp cụ thể khó khăn về vốn cho DN.

Theo Bộ Công Thương, 6 tháng đầu năm 2022, nguồn cung hàng hóa tại thị trường trong nước, nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, nguyên nhiên liệu thiết yếu phục vụ sản xuất… luôn được bảo đảm, đáp ứng đủ nhu cầu. Tuy nhiên, giá hàng hóa chịu ảnh hưởng của mặt bằng giá hàng hóa trên thị trường thế giới nên có xu hướng tăng, nhất là nhóm năng lượng như xăng dầu.

Để bình ổn giá hàng hóa trong thời gian tới, Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương theo dõi sát diễn biến; bảo đảm đủ nguồn cung mặt hàng thiết yếu, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, sốt giá. Bên cạnh đó, đẩy mạnh thương mại điện tử nhằm đa dạng hóa kênh cung ứng hàng hóa đến tay người tiêu dùng; phối hợp với các địa phương chủ động xây dựng phương án dự trữ hàng hóa, triển khai chương trình bình ổn thị trường nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân trong những tháng cuối năm và dịp cao điểm Tết Nguyên đán.

Tại thông báo kết luận phiên họp gần nhất của Ban Chỉ đạo điều hành giá, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố thực hiện quản lý nhà nước các mặt hàng theo thẩm quyền, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, có các biện pháp bình ổn giá phù hợp; chủ động kiểm tra yếu tố hình thành giá theo quy định tại Luật Giá và theo thẩm quyền khi hàng hóa có biến động bất thường.

Dưới góc nhìn chuyên gia, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng khi giá xăng dầu giảm, phải mất một khoảng thời gian nhất định để DN sản xuất hàng hóa tính toán giá đầu vào, từ đó điều chỉnh giá bán thực tế. Bởi vậy, khi giá xăng dầu giảm theo chu kỳ, giá hàng hóa khó giảm ngay theo. "Cơ quan quản lý nhà nước cần xem xét những tác động của giá xăng dầu, nguyên vật liệu đầu vào để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến giá sản phẩm hàng hóa, từ đó có biện pháp quản lý phù hợp. Các cơ quan chức năng cũng cần đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm hiện tượng găm hàng, tăng giá bất hợp lý" - chuyên gia này góp ý.

THANH NHÂN - NGỌC ÁNH - MINH CHIẾN