Đầu năm, không khí lạnh hoạt động yếu hơn nhưng có thể xảy ra băng giá, mưa tuyết

Trời ấm hơn nhưng mưa nhỏ, mưa phùn nhiều hơn

Ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, năm 2024, hiện tượng El Nino có khả năng còn duy trì đến hết mùa xuân với xác suất khoảng trên 90%, sau đó có xu hướng chuyển dần sang trạng thái trung tính vào những tháng mùa hè với xác suất khoảng 60-70%. Trong nửa cuối năm 2024, nhiệt độ mặt nước biển khu vực xích đạo trung tâm Thái Bình Dương có xu hướng giảm dần và trạng thái ENSO có khả năng chuyển sang pha La Nina vào các tháng cuối năm 2024.

Nhận định xu thế khí hậu từ tháng 01-06/2024, ông Hoàng Phúc Lâm cho biết, từ tháng 1-6/2024, trên Biển Đông ít có khả năng xuất hiện bão/áp thấp nhiệt đới. Dự báo, không khí lạnh hoạt động yếu hơn so với trung bình nhiều năm nên khả năng xảy ra rét đậm, rét hại (từ tháng 01-3/2024) ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Tuy nhiên, cần đề phòng các đợt không khí lạnh có cường độ mạnh gây rét đậm, rét hại trên diện rộng và nguy cơ xảy ra băng giá, mưa tuyết ở khu vực vùng núi cao Bắc Bộ.

"Ngoài ra, hiện tượng mưa nhỏ, mưa phùn ở khu vực Bắc Bộ trong mùa Đông Xuân 2023-2024 có khả năng xuất hiện nhiều hơn trung bình nhiều năm", ông Hoàng Phúc Lâm cho biết.

Thời gian tới cần đề phòng các đợt không khí lạnh có cường độ mạnh gây rét đậm, rét hại trên diện rộng.

Thời kỳ này, khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ có khả năng xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh, đặc biệt trong các đợt gió mùa Đông Bắc tràn xuống nước ta. Đối với khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ đề phòng dông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong các tháng chuyển mùa (tháng 4, tháng 5/2024).

Hiện tượng nắng nóng tại khu vực Nam Bộ, khu vực Tây Bắc Bắc Bộ và Trung Bộ có khả năng đến sớm và xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, từ tháng 2-4/2024 ít có khả năng xuất hiện mưa mưa trái mùa, do vậy tình trạng khô hạn còn tiếp diễn trong thời kỳ này. Mùa mưa tại Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ xuất hiện phù hợp với quy luật khí hậu. Từ tháng 6/2024 gió mùa Tây Nam có xu hướng hoạt động mạnh hơn so với trung bình.

Chuyên gia cảnh báo, gió mùa Đông Bắc vào các tháng từ 01-4/2024 và gió mùa Tây Nam từ tháng 6/2024 có khả năng gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển. Ngoài ra, hiện tượng dông, lốc, sét, mưa đá, rét đậm, rét hại, băng giá, mưa tuyết và nắng nóng gây ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp và sức khỏe cộng đồng ở các khu vực chịu tác động.

Từ tháng 01-6/2024, trên phạm vi toàn quốc nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn khoảng 1,0-1,5 độ C so với trung bình nhiều năm. Từ tháng 01-3/2024 tổng lượng mưa tại khu vực Bắc Bộ phổ biến cao hơn từ 10-20% so với trung bình nhiều năm, Bắc và Trung Trung Bộ phổ biến xấp xỉ, các khu vực còn lại thấp hơn từ 10-20% so với trung bình nhiều năm. Từ tháng 4-6/2024 tổng lượng mưa tại khu vực Bắc Bộ, Nam Tây Nguyên và Nam Bộ phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm, các khu vực còn lại phổ biến thấp hơn 5-15% so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Mùa hè năm 2024 sẽ nắng nóng gay gắt?

Nhận định xu thế nhiệt độ, lượng mưa từ tháng 7-12/2024, ông Hoàng Phúc Lâm cho biết, từ tháng 7-12/2024, số lượng bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực Biển Đông, cũng như ảnh hưởng đến đất liền có khả năng ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm và có khả năng tập trung nhiều vào thời kỳ nửa cuối mùa mưa bão. Từ tháng 7-9, bão và áp thấp nhiệt đới sẽ ảnh hưởng đến các tỉnh miền Bắc, từ khoảng tháng 9-12 sẽ ảnh hưởng đến các tỉnh Miền Trung và khu vực phía Nam.

Từ tháng 7-9/2024, nắng nóng tiếp tục xảy ra chủ yếu ở khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ, nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Trong nửa cuối mùa mưa bão năm 2024, tại khu vực Trung Bộ lượng mưa có khả năng ở mức xấp xỉ đến cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Trong các tháng nửa cuối năm 2024 đề phòng gió mạnh, sóng lớn trên biển do tác động của bão/ATNĐ và gió mùa Tây Nam ở vùng biển Giữa và Nam Biển Đông và không khí lạnh từ tháng 11-12/2024 ở khu vực Biển Đông có khả năng gây ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển. Ngoài ra, hiện tượng dông, lốc, sét, mưa đá sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp và các hoạt động dân sinh ở những khu vực chịu tác động.

Trong thời kỳ từ tháng 7-9/2024, nhiệt độ trung bình phổ biến ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ; từ tháng 10-12/2024, nhiệt độ trung bình có xu hướng ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Từ tháng 7-9/2024, tổng lượng mưa tại các khu vực trên phạm vi toàn quốc có xu hướng xấp xỉ với giá trị trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Thời kỳ từ tháng 10-12/2024, tại các tỉnh thuộc Trung Bộ lượng mưa có khả năng ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm, các khu vực khác lượng mưa ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Những kỷ lục về nắng nóng, mưa rét được thiết lập năm 2023

Theo cơ quan khí tượng, năm 2023 ghi nhận nhiều kỷ lục về diễn biến của thời tiết, khí hậu. Trong năm có 5 cơn bão và 3 áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông nhưng không có cơn bão nào đổ bộ vào đất liền. Cả nước xảy ra 22 đợt mưa lớn, Trong đó, đáng lưu ý đợt mưa từ ngày 13-17/11 do ảnh hưởng của không khí lạnh kết hợp với nhiễu động trong đới gió Đông trên cao, khu vực Trung Bộ có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông ; riêng khu vực Quảng Trị đến Bình Định có mưa rất to, có nơi đặc biệt to với lượng mưa phổ biến 400-700mm, khu vực Thừa Thiên Huế có nơi trên 1000mm. Đợt mưa lớn này đã gây ngập lụt trên diện rộng ở Thừa Thiên Huế . Đáng chú ý, đã xuất hiện nhiều trận mưa cực đoan thời đoạn ngắn với lượng mưa 24h có nơi trên 800mm. Một số nơi ghi nhận tổng lượng mưa tháng và ngày vượt giá trị lịch sử trong chuỗi số liệu quan trắc cùng thời kỳ.

Năm 2023 xuất hiện 20 đợt nắng nóng diện rộng, tính từ năm 2017 đến nay thì 2023 là năm xuất hiện nhiều đợt nắng nóng diện rộng nhất.Đợt nắng nóng kéo dài nhất là 24 ngày ở Trung và Nam Trung Bộ (từ ngày 05-28/8). Giá trị nhiệt độ 44,2 độ C đo được tại Tương Dương là giá trị nhiệt độ ngày cao nhất trên cả nước đã từng được quan trắc (giá trị lịch sử cũ là 43,4 độ C tại Hương Khê (Hà Tĩnh). Trong hầu hết các tháng đều có giá trị nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ngày vượt cùng giá trị lịch sử thời kỳ, đặc biệt các tháng 5 và 6.

Năm 2023 có 24 đợt không khí lạnh gây rét đậm rét hại nhiều nơi. Tại Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày 22/12/2023 nhiệt độ thấp nhất đạt -2,5 độ C, đây được đánh giá là giá trị nhiệt độ thấp nhất trong cùng thời kỳ tháng 12 tính theo số liệu ghi nhận tại Mẫu Sơn từ năm 2012 đến 2023.

Tô Hội