Đầu năm mua muối, may mắn và gắn kết yêu thương
Theo quan niệm dân gian, muối có vị mặn, tượng trưng cho sự bền chặt, xua đuổi tà khí và mang lại bình an. Đầu năm mua muối sẽ giúp gia đình luôn thuận hòa, gắn bó, cuộc sống mặn mà, đậm đà như hạt muối trắng tinh.
Vì vậy, ông bà ta quan niệm: “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” là như vậy. Tập tục này đã được truyền qua nhiều thế hệ. Vào ngày đầu của năm mới người ta sẽ mua muối mang về nhà, đây gọi là “muối lộc”.
Ngày mùng 1 Tết dân gian thường kiêng kị, nên từ sáng mùng 2 Tết, lộc đã được bày bán ở các chợ trên khắp địa bàn TP. Pleiku và các chợ ở các địa phương trong tỉnh.
Để tiện cho người mua, các gói lộc thường được người bán chuẩn bị sẵn trong một bì bóng nhỏ. Người bán lộc thường là các bà, các mẹ đã lớn tuổi. Tuy nhiên, năm nay, theo quan sát của P.V có cả nam giới cũng bán lộc.
Thông thường lộc gồm 1 gói muối nhỏ, 1 bao diêm, 1 lá trầu, 1 quả cau. Tùy theo nhu cầu của người mua, lộc có thể cho thêm ít vôi, vỏ, rễ cây… Giá mỗi túi lộc dao động từ 10.000-20.000 đồng. Người bán và người mua thường không mặc cả hay nói thách.
Bà Hà Thị Ngọc (bìa phải; 46 Trần Quý Cáp, TP. Pleiku) có gần 40 năm bán lộc đầu năm. Ảnh: Đinh Yến
Là người có gần 40 năm bán lộc ngày xuân, bà Hà Thị Ngọc (79 tuổi, số 46 Trần Quý Cáp, TP. Pleiku) cho biết: Năm nào cũng vậy, sáng mùng 2 Tết, bà lại ra chỗ quen thuộc ở góc đường Nguyễn Thiện Thuật (TP. Pleiku) để bán các gói lộc. “Suốt nửa cuộc đời tôi bán lộc nên được đất trời phù hộ cho sức khỏe. Dù tuổi cao nhưng sức khỏe vẫn tốt, ít khi bị ốm đau vặt”-bà Ngọc bày tỏ.
Và để có lộc bán đầu năm, bà Ngọc mua muối vào những ngày cuối tháng Chạp. Còn hái trầu vào chiều ngày 29 Tết, để nơi thoáng mát cho lá tươi. Riêng cau, bà tìm mua từ ngày 26, 27 tháng Chạp với giá 5.000 đồng/quả. Thông thường, bà bán lộc từ sáng mùng 2 đến mùng 4 Tết. Tuy nhiên, mùng 2 bán được nhiều nhất, khoảng hơn 300 gói lộc.
Đi chợ sáng mùng 2 Tết, trước khi mua các nhu yếu phẩm thiết yếu cho mâm cỗ của gia đình, bà Trần Thị Hòa (08 đường Trần Bình Trọng-TP. Pleiku) đã ghé mua lộc. Bà Hòa cho hay: “Năm nào tôi cũng đến mua lộc bà Ngọc bán. Nhà có 4 trang thờ nên tôi chọn mua 4 túi lộc, trong đó, tôi mua muối nhiều hơn. Hy vọng, năm mới tình cảm vợ chồng con cái mặn nồng, công việc và cuộc sống gặp nhiều may mắn, đủ đầy”.
Còn trên đường đi chúc Tết nhà ngoại sáng mùng 2 Tết, chị Nguyễn Thị Hậu (xã Nghĩa Hòa, huyện Chư Păh) cũng nhanh chóng chọn mua túi lộc màu đỏ rất đẹp được người nam giới bán trên đường Nguyễn Trãi, TP. Pleiku. Chị Hậu cho hay: “Năm nay, nhân tiện trên đường đi chúc Tết tôi chọn mua muối, trầu, cau. Đây được xem như món lộc đầu năm để cầu may mắn cho bản thân và gia đình trong năm mới. Muối đem lại sự đậm đà cho các mối quan hệ gia đình, sự hòa thuận giữa vợ chồng, con cái”.
Anh Tống Văn Cường (đường Tăng Bạt Hổ, TP. Pleiku) bán các túi lộc cho khách mua đầu năm. Ảnh: Đinh Yến
Anh Tống Văn Cường (đường Tăng Bạt Hổ, TP. Pleiku) chia sẻ: Bán lộc đầu năm thường là các bà, các chị nhưng năm nay vợ có việc nên mình đi bán lộc thay vợ. Ngày thường tôi buôn bán đồ gỗ. Sáng sớm mùng 2 Tết, tôi bán lộc được nhiều người đi chợ đầu năm ghé vào mua, rất vui. Túi lộc tôi bán giá 10.000-15.000 đồng gồm muối, 1 bao diêm, 1 lá trầu, 1 quả cau. Mùng 2 Tết, chủ yếu bán lấy lộc nên không nói thách, bán đúng giá không có lãi nhiều, người mua cũng không trả giá. Vì vậy, phiên chợ ngày mùng 2 Tết có ý nghĩa mặn nồng như thế”.
Muối không chỉ có ý nghĩa về tâm linh mà còn thể hiện sự trân trọng những giá trị bền vững trong cuộc sống. Ảnh: Đinh Yến
Muối không chỉ có ý nghĩa về tâm linh mà còn thể hiện sự trân trọng những giá trị bền vững trong cuộc sống. Bên bữa cơm gia đình ngày đầu năm, hạt muối nhỏ bé ấy cũng sẽ giúp kết nối yêu thương, gắn kết các thế hệ qua những món ăn truyền thống.
Thượng tọa Thích Đồng Lạc-Trụ trì chùa Bửu Quang (phường Hội Phú, TP. Pleiku) nhấn mạnh: Phong tục “Đầu năm mua muối” hàm chứa một giá trị nhân văn mà cha ông chúng ta xưa muốn gửi gắm vào đó một lối ứng xử tinh tế giàu tính nhân văn. Cùng với đó, luôn đề cao sự tinh khiết, thanh tao, mặn mà trong các mối quan hệ gia đình, xã hội và cao hơn nữa là tình yêu quê hương, đất nước. Nên theo tôi, đầu năm mọi người mua muối không chỉ mang ý nghĩa cầu may mà còn tiếp tục gìn giữ những phong tục tốt đẹp của ông bà xưa để lại. Bởi những hạt muối nhỏ bé ấy nhưng là sự kết nối khởi đầu cho một năm tràn đầy yêu thương, hòa thuận và thịnh vượng.
