Đau ngực âm ỉ, người đàn ông bị bóc tách động mạch chủ đe dọa tính mạng

Lần đầu tiên, các bác sĩ Viện Tim mạch - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Bệnh viện TWQĐ 108) đã thực hiện độc lập thành công ca can thiệp điều trị tổn thương động mạch chủ phức tạp bằng kỹ thuật đặt stent graft trổ lỗ zone 0 - một phương pháp nội mạch hiện đại, ít xâm lấn nhưng đòi hỏi độ chính xác gần như tuyệt đối.

Thăm khám cho bệnh nhân - Ảnh BVCC

Bệnh nhân là nam, 52 tuổi, nhập viện trong tình trạng đau ngực âm ỉ kéo dài, có tiền sử tăng huyết áp và đái tháo đường. Qua thăm khám và chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ xác định bệnh nhân bị bóc tách động mạch chủ, tổn thương đã lan lên quai, gần sát thân cánh tay đầu, đường kính trên 40mm, tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng.

Sau khi hội chẩn, Khoa Chẩn đoán và can thiệp tim mạch phối hợp Khoa Phẫu thuật tim mạch quyết định lựa chọn hướng điều trị bằng kỹ thuật hybrid - đặt stent graft trổ lỗ zone 0.

Bóc tách động mạch chủ trên chụp mạch - Ảnh BVCC

ThS.BS Lê Hữu Khánh, Phó chủ nhiệm khoa Chẩn đoán – Can thiệp tim mạch, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết, kỹ thuật đặt stent graft trổ lỗ zone 0 là kỹ thuật đặt một loại stent có vỏ bọc để che phủ tổn thương cho động mạch chủ, trên thân stent được đục một lỗ để tạo đường cấp máu lên những nhánh chính nuôi não, điều trị tổn thương mà không cần mổ mở hoàn toàn lồng ngực như trước.

Đây là kỹ thuật trổ lỗ phức tạp, lần đầu tiên được thực hiện độc lập tại Viện Tim mạch - Bệnh viện TWQĐ 108, giúp bảo tồn dòng máu lên não, đồng thời tái lập dòng chảy sinh lý, về lâu dài giảm thiểu biến chứng xa.

Sau can thiệp, bệnh nhân tỉnh táo, rút ống sớm, không có dấu hiệu yếu liệt và hiện đang hồi phục tốt tại Khoa Hồi sức Tim mạch.

Hội chẩn trước khi can thiệp - Ảnh BVCC

Viện Tim mạch - Bệnh viện TWQĐ 108 hiện là 1 trong 5 trung tâm trên cả nước làm chủ kỹ thuật phức tạp này. Thành công của ca bệnh là bước tiến quan trọng trong việc làm chủ kỹ thuật đặt stent graft trổ lỗ zone 0 tại Bệnh viện, đồng thời mở ra thêm lựa chọn điều trị an toàn, hiệu quả cho các bệnh lý mạch chủ phức tạp tại Việt Nam.

Bóc tách động mạch chủ là tình trạng cực kỳ nguy hiểm, xảy ra khi thành động mạch chủ – mạch máu lớn nhất của cơ thể bị rách và tách lớp, khiến dòng máu chảy sai đường.

Các chuyên gia phân tích, thành động mạch chủ gồm 3 lớp, lóc tách khi 3 lớp “vỏ” thành mạch không gắn kết mà tách khỏi nhau. Khởi đầu từ chỗ rách ở nội mạc gọi là điểm vào dòng máu chảy tách lớp áo giữa tạo nên "lòng giả".

Ê - kíp can thiệp cho bệnh nhân - Ảnh BVCC

Lòng giả phát triển dọc theo đường đi của động mạch chủ làm hẹp, tắc hoặc đứt các nhánh của động mạch chủ. Các nhánh khi bị đứt sẽ tạo điểm vào thứ phát, dòng máu sẽ chảy trong lòng giả từ điểm nguyên phát đến thứ phát ngăn cản hình thành huyết khối trong lòng giả.

Lóc tách động mạch chủ nếu liên quan đến vị trí của động mạch chủ lên thì được gọi là type A, nếu không liên quan gọi là type B. Khoảng 50% bệnh nhân lóc tách type A tử vong trong 48 giờ đầu, số còn lại cũng hầu như không có cơ hội sống sót nếu không được phẫu thuật.

Nguyên nhân tử vong là vỡ động mạch chủ vào màng tim, nhồi máu cơ tim cấp, hở van động mạch chủ cấp và tai biến mạch máu não. Type B trong phần lớn trường hợp không cần phẫu thuật.

Stent graft trổ lỗ zone 0 - Ảnh BVCC

Bệnh thường gặp ở người trung niên, cao tuổi có tăng huyết áp. Tuy nhiên vẫn có thể xảy ra ở người trẻ do các yếu tố bẩm sinh (thành mạch yếu, dị tật tim), chấn thương hoặc lạm dụng chất kích thích. Dù hiếm gặp, bệnh tiến triển rất nhanh và có thể gây tử vong trong vài giờ nếu không được cấp cứu kịp thời.

Trên thực tế, bóc tách động mạch chủ rất dễ bị chẩn đoán nhầm với nhồi máu cơ tim vì có nhiều triệu chứng tương tự (đau ngực, khó thở, vã mồ hôi…). Nhiều trường hợp còn ghi nhận tăng chỉ số troponin trong máu, vốn là dấu hiệu gợi ý nhồi máu cơ tim khiến việc chẩn đoán phân biệt càng phức tạp.

Do đó, bác sĩ cần giàu kinh nghiệm, thăm khám kỹ lưỡng và luôn cảnh giác. Khi có nghi ngờ, chụp cắt lớp vi tính động mạch chủ (CT scan) là phương pháp quan trọng giúp xác định chẩn đoán.

Bài học rút ra, không phải cứ đau ngực là nhồi máu cơ tim; Không phải cứ trẻ, khỏe là loại trừ được bệnh lý nguy hiểm.

Yếu tố thuận lợi xuất hiện bệnh là tăng huyết áp, bệnh lý động mạch chủ, tuổi cao. Khi bị lóc tách, bệnh có biểu hiện đau như xé ngực có tính chất di chuyển, có thể đau lan ra sau lưng xuất hiện đột ngột, tính chất đau rất dễ nhầm với nhồi máu cơ tim. Bệnh nhân có thể mất hoặc yếu mạch ở tay hoặc chân.

Hãy cảnh giác với mọi cơn đau ngực - dù người bệnh còn trẻ, không bệnh nền. Các bác sĩ luôn phân tích, đánh giá mọi thông tin để phát hiện điều bất thường và quyết định kịp thời. Mỗi quyết định chuẩn xác góp phần giữ lại một sinh mạng.

Thúy Nga