Đầu tư cho chính sách xã hội là đầu tư cho phát triển

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Gỡ vướng trong quy hoạch, quản lý tài nguyên

Đề cập đến vấn đề khai thác khoáng sản, đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) cho rằng, trong thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 866 của Thủ tướng Chính phủ, hiện vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án đầu tư hạ tầng, nhất là ở những địa phương có tiềm năng khoáng sản lớn. Đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, đánh giá toàn diện cả nguyên nhân chủ quan và khách quan để có giải pháp khắc phục căn cơ, bảo đảm tính khả thi của quy hoạch.

Về công tác quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản, đất đai và nguồn nước, đại biểu nhận định hiệu quả thực hiện còn chưa cao, trong khi thiên tai diễn ra ngày càng dồn dập, gây thiệt hại nặng nề trên diện rộng. Đại biểu nhấn mạnh cần triển khai đồng bộ Luật Phòng thủ dân sự, Luật Phòng, chống thiên tai cùng các văn bản pháp luật liên quan, quán triệt phương châm phòng ngừa từ sớm, ứng phó kịp thời, khắc phục nhanh hậu quả, bảo vệ tính mạng và tài sản nhân dân, ổn định đời sống và sản xuất.

Đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Bên cạnh đó, đại biểu cũng cảnh báo “thiên tai đã đáng sợ, nhưng nhân tai cũng không kém phần nguy hiểm”, đề nghị các cơ quan chức năng tăng cường thanh tra, kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm hành vi buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, gây nguy hại đến sức khỏe cộng đồng và làm tổn hại uy tín doanh nghiệp chân chính.

Về quản lý tài nguyên, môi trường, đại biểu đề nghị có giải pháp dài hạn bảo đảm khai thác, sử dụng bền vững, nhất là an ninh nguồn nước quốc gia. Riêng với Quyết định 866, cần sớm điều chỉnh, cập nhật để phù hợp thực tiễn, tạo điều kiện cho các địa phương có khoáng sản phát triển hài hòa giữa khai thác và bảo vệ môi trường.

Đối với tỉnh Lâm Đồng, đại biểu Dương Khắc Mai kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương quan tâm giải quyết các khó khăn liên quan đến quy hoạch khoáng sản, đất đai, dân di cư tự do; đồng thời đầu tư, hỗ trợ hoàn thiện hạ tầng giao thông, nhất là các tuyến quốc lộ và cao tốc kết nối vùng, tạo động lực phát triển tương xứng với tiềm năng, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển đến năm 2045.

Giảm chi phí logistics, phát triển hạ tầng đồng bộ

Đề cập đến hạ tầng giao thông và logistics – yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh quốc gia, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) ghi nhận những bước tiến rõ rệt trong đầu tư hạ tầng, nhiều công trình hoàn thành vượt tiến độ, góp phần thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, chi phí logistics của Việt Nam vẫn ở mức cao, chiếm khoảng 17% GDP – cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu. Nguyên nhân chủ yếu do cơ cấu vận tải phụ thuộc lớn vào đường bộ, trong khi kết nối giữa các loại hình giao thông chưa đồng bộ.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu đề nghị khi sửa đổi Luật Quy hoạch, cần hướng tới xây dựng một quy hoạch tổng thể về hạ tầng giao thông, liên thông giữa các loại hình đường bộ, đường sắt, hàng không, đường thủy. Chỉ khi có quy hoạch thống nhất, việc kết nối vùng, giảm chi phí vận tải và logistics mới thực sự hiệu quả.

ĐBQH Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) phát biểu tại thảo luận tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Bên cạnh đó, đại biểu Hoàng Minh Hiếu cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên đầu tư công cho các dự án có tính kết nối cao, giải quyết "nút thắt" giao thông trọng điểm, đặc biệt tại các đô thị lớn, khu vực cảng biển và sân bay… Đối với cao tốc Bắc – Nam, cần nghiên cứu nâng tốc độ khai thác tại những đoạn đủ điều kiện an toàn để tăng hiệu quả đầu tư.

Các đại biểu Đoàn Nghệ An tham dự phiên thảo luận tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Song song với đó, đại biểu cũng đề cập đến tác động của mạng xã hội đối với trẻ em – một vấn đề xã hội đáng quan tâm. Theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu, việc trẻ em sử dụng mạng xã hội trung bình 4 giờ mỗi ngày gây ảnh hưởng lớn đến thể chất, tinh thần và kỹ năng giao tiếp... Đại biểu kiến nghị Chính phủ nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, xây dựng biện pháp quản lý phù hợp, kết hợp giáo dục kỹ năng số trong nhà trường và gia đình, nhằm bảo đảm môi trường phát triển lành mạnh cho trẻ em.

Khắc phục hạn chế trong tổ chức thực hiện

Phát biểu tại tổ, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc nhấn mạnh: trong bối cảnh quốc tế và trong nước còn nhiều khó khăn, đất nước vẫn đạt được kết quả đáng ghi nhận trên hầu hết các lĩnh vực. Kinh tế – xã hội giữ được ổn định, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch; quốc phòng, an ninh vững vàng; đối ngoại được đẩy mạnh, nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, nhiều bước đột phá đã được triển khai đồng bộ, từ đổi mới phương thức lãnh đạo đến hoàn thiện pháp luật. Quá trình sửa đổi thể chế được tiến hành linh hoạt, thể hiện tinh thần “vừa làm, vừa hoàn thiện”, không để tồn đọng, kéo dài… Tuy nhiên, đại biểu Phan Đình Trạc cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, như công tác giáo dục – đào tạo còn thiếu đồng bộ, quy hoạch chậm, còn chồng chéo, gây cản trở phát triển. Một số quy hoạch bị điều chỉnh không phù hợp, làm giảm chất lượng đô thị, gây quá tải hạ tầng và ô nhiễm môi trường.

Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc cũng cho rằng, tình trạng lãng phí trong quản lý, điều hành vẫn phổ biến, không chỉ ở vật chất mà cả trong quy trình, thủ tục hành chính, làm giảm hiệu quả công việc và niềm tin xã hội. Dù Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo nhưng kết quả chưa đạt yêu cầu. Nguyên nhân chủ yếu do khâu tổ chức thực hiện còn yếu, năng lực cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.

Để khắc phục, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền rõ ràng, bảo đảm phát huy tính chủ động của địa phương nhưng vẫn giữ nguyên tắc thống nhất quản lý nhà nước. Song song đó, cần đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cơ sở, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và nâng cao đạo đức công vụ.

Về các chương trình mục tiêu quốc gia, đại biểu cho rằng cần tăng cường phối hợp giữa các cấp, ngành để triển khai hiệu quả, tạo chuyển biến rõ nét ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi… Trong lĩnh vực tài chính, ngân sách và đất đai, Chính phủ cần đổi mới cách phân bổ, quản lý, giám sát nguồn lực, bảo đảm linh hoạt, tránh chậm trễ, đồng thời rà soát, xử lý dứt điểm các tồn đọng kéo dài.

Thích ứng nhanh, phát huy mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Quan tâm đến các chính sách xã hội, đại biểu Lâm Văn Đoan (Lâm Đồng) cho rằng: Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, cần xây dựng chuẩn nghèo giai đoạn 2026–2030 phù hợp với thực tế đời sống. “Việc xác định chuẩn nghèo phải phản ánh đúng mức sống tối thiểu, bảo đảm người nghèo thực sự được thụ hưởng chính sách hỗ trợ. Nếu chuẩn nghèo đặt quá thấp, việc giảm nghèo có thể đạt chỉ tiêu trên giấy, nhưng lại bỏ sót nhiều đối tượng yếu thế”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Lâm Văn Đoan (Lâm Đồng) phát biểu tại thảo luận tổ. Ảnh: Hải Phong

Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị Chính phủ xác định chuẩn nghèo mới dựa trên tiêu chí đa chiều, phản ánh thực chất đời sống, bảo đảm tính công bằng và bao trùm; đồng thời, cần coi đầu tư cho chính sách xã hội là đầu tư cho phát triển, hướng mạnh tới các nhóm yếu thế, vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đánh giá cao chính sách miễn học phí, song cho rằng cần chú trọng hơn tới giáo dục nghề nghiệp và đại học để nâng cao năng suất lao động, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong 3 đột phá chiến lược, thể chế và hạ tầng đã đạt nhiều kết quả, nhưng đột phá về nhân lực còn chậm, chưa tương xứng. Vì vậy, cần coi phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là trung tâm của phát triển, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.

Thảo luận tại tổ, đại biểu Y Thanh Hà Niê K’đăm (Lâm Đồng) đề nghị Chính phủ đánh giá toàn diện tình hình, chủ động điều chỉnh chính sách phát triển trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, khó lường, đặc biệt là tác động của biến đổi khí hậu. Đại biểu ghi nhận phản ứng linh hoạt của Chính phủ thời gian qua, song cũng lưu ý sự thiếu đồng bộ giữa xây dựng thể chế và tổ chức thực hiện. Nhiều quy định được ban hành đúng hướng nhưng khi triển khai còn chậm, thiếu thống nhất, chưa chuyển hóa thành hành động cụ thể.

Đại biểu Y Thanh Hà Niê K’đăm (Lâm Đồng) phát biểu tại thảo luận tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Đề cập đến mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau sắp xếp đơn vị hành chính, đại biểu cho rằng việc sáp nhập giúp tinh gọn bộ máy nhưng cũng tạo thách thức lớn về nhân lực và năng lực quản trị... Quá trình vận hành mô hình mới, các địa phương cần được hỗ trợ về chuyển đổi số, đào tạo cán bộ và hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến thuận tiện, hiệu quả.

Các đại biểu Đoàn Lâm Đồng phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu nhấn mạnh, chuyển đổi số không chỉ là đầu tư hạ tầng công nghệ, mà là quá trình thay đổi nhận thức và thói quen làm việc. Người dân cần được đồng hành, hướng dẫn cụ thể để tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến, còn cơ quan nhà nước phải nâng cao năng lực, trách nhiệm trong phục vụ Nhân dân… Bên cạnh đó, cần có hướng dẫn cụ thể về quản lý, khai thác tài sản công sau sắp xếp đơn vị hành chính, tránh lãng phí, bảo đảm sử dụng hiệu quả. Cùng đó, cơ chế phân cấp phải rõ ràng, để địa phương chủ động quyết định, thực hiện và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Diệp Anh