Đầu tư cho công tác dân số để phát triển bền vững

Tập trung sàng lọc trước sinh

Chị Đỗ Thị Thu Thuyền ở xã Tịnh Hòa (TP.Quảng Ngãi) đang mang thai ở tuần thứ 30. Chị quyết định lựa chọn dịch vụ sàng lọc trước sinh và sơ sinh ở Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh. Tại đây, chị được tư vấn kỹ về các bệnh lý bẩm sinh thường gặp của thai nhi và tầm quan trọng của sàng lọc trước sinh nhằm kịp thời phát hiện và điều trị bệnh cho trẻ từ khi còn trong bụng mẹ.

Nhiều thai phụ đã chọn dịch vụ sàng lọc trước sinh nhằm kịp thời phát hiện và điều trị bệnh cho trẻ từ khi còn trong bụng mẹ.

Chị Thuyền chia sẻ, trong thời gian thai kỳ tôi luôn đi khám đúng lịch hẹn và làm đầy đủ các xét nghiệm chẩn đoán, sàng lọc trước sinh theo hướng dẫn của bác sĩ. Tôi nghĩ đây là những việc nên làm để con mình được sinh ra một cách khỏe mạnh. Thống kê mỗi năm tại Việt Nam có hơn 41 nghìn trẻ sinh ra bị khuyết tật bẩm sinh. Đây là nguyên nhân tử vong ở trẻ em với tỷ lệ 22%, và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trẻ sống sót có thể bị tàn phế về thể chất hoặc tinh thần suốt đời, là gánh nặng lớn cho gia đình, xã hội và quốc gia. Trong số các dị tật bẩm sinh, phổ biến nhất là các bệnh như: Down, Down, Edwards, dị tật tim, bệnh tan máu bẩm sinh và các bệnh lý di truyền, dị tật khác. Trẻ mới sinh ra bị dị tật hay các bệnh lý là điều không ai mong muốn. Trong khi đó, nhiều dị tật bẩm sinh hoàn toàn có thể điều trị được nếu được phát hiện sớm thông qua sàng lọc và chẩn đoán trước sinh.

Siêu âm thai sàng lọc trước sinh tại Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh.

Để chắc chắn trẻ được sinh ra an toàn, khỏe mạnh thì việc sàng lọc trước sinh đóng vai trò hết sức quan trọng. Bác sĩ Trần Minh Anh Vũ - Phụ trách Khoa Chẩn đoán trước sinh (Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh) cho biết, mỗi ngày khoa tiếp nhận khoảng 6 - 8 thai phụ đến làm các xét nghiệm sàng lọc trước sinh. Trong các giai đoạn của thai kỳ, thai phụ cần thực hiện các siêu âm sàng lọc hình thái thai nhi và làm các xét nghiệm cần thiết để phát hiện bất thường về nhiễm sắc thể. Trong đó, tại thời điểm thai 11 - 13 tuần 6 ngày, thai phụ cần thực hiện siêu âm đo khoảng sáng sau da gáy để biết thai nhi có nguy cơ mắc hội chứng Down hay không. Y học ngày càng phát triển, các xét nghiệm và các trang thiết bị hiện đại có thể cho kết quả chính xác để chẩn đoán và điều trị bệnh cho trẻ từ khi còn trong bụng mẹ. Hiện Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh đã triển khai các xét nghiệm, siêu âm tim thai chuyên sâu, chụp MRI thai nhi, kiểm soát tốt các thủ thuật chọc ối, sinh thiết nhau... để sàng lọc trước sinh. Mục tiêu là sẽ nâng tỷ lệ thai phụ được sàng lọc lên trên 90% và hướng đến 100% phụ nữ mang thai được sàng lọc trước sinh.

Chú trọng phát triển bền vững

Với nhiều giải pháp đồng bộ được triển khai, ngành dân số ở Quảng Ngãi đã gặt được những “quả ngọt” từ những nỗ lực không ngừng nghỉ. Tỷ lệ phụ nữ có thai được khám đủ 3 lần đạt trên 90%. Quảng Ngãi là một trong 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp. Tỷ số giới tính khi sinh năm 2023 là 110,13 bé trai/100 bé gái. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi ước giảm chỉ còn 11,5%.

Quảng Ngãi đang thực hiện nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng dân số.

Ngoài ra, tầm vóc, thể lực người dân Quảng Ngãi từng bước được cải thiện. Tuổi thọ trung bình đạt 74,5; trên 94% người cao tuổi có thẻ BHYT. Bà Nguyễn Thị Hồng, ở phường Trần Phú (TP.Quảng Ngãi) năm nay 81 tuổi, vẫn rất khỏe mạnh vì thường xuyên được chăm sóc sức khỏe. Bà Hồng chia sẻ, tuổi cao hay bị đau xương khớp và một số bệnh khác. Nhưng vì có BHYT được nhà nước hỗ trợ miễn phí, nên tôi thường xuyên đi khám, được bác sĩ tư vấn, cho thuốc điều trị và cả thuốc bổ để duy trì sức khỏe. Việt Nam vừa vượt mốc 100 triệu dân. Ngày Dân số Thế giới 11/7/2024, Việt Nam lựa chọn chủ đề “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững”. Trong 30 năm qua, nước ta áp dụng những cách tiếp cận sáng tạo để giải quyết tình trạng bất bình đẳng và thu hẹp khoảng cách về phát triển kinh tế - xã hội giữa các vùng và các nhóm dân cư. Giám đốc Sở Y tế Phạm Minh Đức cho biết, “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển” là một trong những quan điểm chỉ đạo được khẳng định trong Nghị quyết số 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới. Đầu tư cho công tác dân số không chỉ mang lại lợi ích về mặt xã hội, mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.

Ngành y tế phấn đấu có 65% trẻ sơ sinh được sàng lọc sơ sinh ít nhất 5 loại bệnh, tật bẩm sinh.

Ngành Y tế đang tập trung chỉ đạo để thực hiện nội dung này. Đặc biệt, chú trọng công tác sàng lọc trước và sau sinh, đảm bảo thai nhi và trẻ sơ sinh được phát triển tốt, hạn chế các loại bệnh có thể phát hiện sớm được, góp phần nâng cao chất lượng dân số của Quảng Ngãi. Năm 2024, ngành y tế đặt mục tiêu phấn đấu ổn định mức sinh thay thế; kiểm soát sự gia tăng tỷ số giới tính khi sinh. Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong cộng đồng, đặc biệt là nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh bền vững. Trong đó, tỷ lệ bà mẹ mang thai được tầm soát sàng lọc trước sinh ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến gồm: Down, Edwards, Patau và bệnh tan máu bẩm sinh đạt 50%. Tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc sơ sinh ít nhất 5 loại bệnh, tật bẩm sinh đạt 65%.

Bài, ảnh: THANH PHƯƠNG