Đầu tư công: Những nút thắt và giải pháp từ góc nhìn của Kiểm toán Nhà nước

Ngày 18/10, tại Hà Nội, Kiểm toán Nhà nước đã tổ chức Hội thảo chuyên đề: “Đầu tư công: Những nút thắt và giải pháp từ góc nhìn của KTNN”.

Đây là một trong 3 hội thảo chuyên đề quan trọng của diễn đàn “Thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - Những nút thắt và vai trò của KTNN” nhằm góp phần nhận diện, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của nền kinh tế, hướng tới một nền kinh tế phát triển bền vững, ổn định và nâng cao uy tín, hình ảnh của KTNN trong hoạt động giám sát, hỗ trợ, thúc đẩy quá trình phục hồi phát triển kinh tế.

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ chủ trì hội thảo. Tham gia hội thảo có khoảng 200 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương; các chuyên gia, các nhà khoa học; đại diện đại sứ quán một số nước, Ngân hàng Thế giới, các tổ chức nghề nghiệp, các công ty kiểm toán quốc tế.

Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Doãn Anh Thơ phát biểu đề dẫn hội thảo

Phát biểu đề dẫn hội thảo, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Doãn Anh Thơ nêu rõ, đầu tư công có vai trò hết sức quan trọng trong việc giúp nền kinh tế đạt được các chỉ tiêu kinh tế - xã hội đề ra trong từng thời kỳ kế hoạch.

Hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nguồn vốn đầu tư công trong thời gian qua đã được tập trung đầu tư cho các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, công trình thiết yếu của nền kinh tế, các công trình giao thông then chốt và đã mang lại nhiều kết quả, tạo tác động tích cực, lan tỏa góp phần giải quyết những yêu cầu bức thiết trong đời sống kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống nhân dân, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, mang lại kết tích cực cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.

Bên cạnh những đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, sau đại dịch Covid-19, hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam còn có những hạn chế, như: đầu tư công một số ngành, lĩnh vực, địa phương còn dàn trải; hoàn thành các dự án đầu tư chưa kịp thời so với mục tiêu đề ra; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp, đâu đó còn có trường hợp thất thoát, lãng phí trong đầu tư công…

Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, với bối cảnh khó khăn của nền kinh tế ảnh hưởng tiêu cực tới các yếu tố cấu thành tăng trưởng GDP (như tiêu dùng, đầu tư tư nhân, xuất khẩu ròng), đầu tư công đang được xác định là một trong những trụ cột, động lực thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế thì những hạn chế trên cần phải sớm khắc phục, đặc biệt tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, chậm hoàn thành công trình đưa vào khai thác sử dụng đã kéo dài nhiều năm qua.

Thực tiễn kiểm toán cho thấy, những hạn chế trong đầu tư công, nhất là việc giải ngân vốn đầu tư công chậm, không đạt kế hoạch bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân: Thể chế pháp luật chưa đồng bộ giữa Luật đầu tư công với Luật Ngân sách Nhà nước cũng như các pháp luật chuyên ngành, pháp luật hiện hành chưa bao phủ hết hoạt động đầu tư; quy trình, trình tự, thủ tục còn chồng chéo, phức tạp.

Công tác quy hoạch, đấu giá đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất còn nhiều vướng mắc, bất cập. Các cấp, các ngành chưa thực sự tích cực; vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, đâu đó vẫn còn tâm lý né tránh. Năng lực một số chủ đầu tư, nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu.

Công tác phối hợp giữa các cấp chính quyền, giữa các địa phương, giữa các bộ, ngành còn chưa chặt chẽ; công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa được tăng cường, thiếu hiệu quả...

Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Doãn Anh Thơ cho biết: Để có bức tranh tổng thể, toàn diện hơn, KTNN mong muốn được lắng nghe trực tiếp, cụ thể ý kiến chia sẻ của các quý vị đại biểu về những “nút thắt” trong đầu tư công và giải pháp trọng tâm, căn cơ nhất để nhanh chóng khơi thông dòng vốn, phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư, tạo đà tăng tưởng, thúc đẩy và phục hồi kinh tế.

Các chuyên gia, nhà quản lý trao đổi tại hội thảo chuyên đề.

Tại hội thảo, đại diện Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), KTNN chuyên ngành IV và WB đã trình bày các tham luận về “Giải ngân vốn đầu tư công - Thực trạng và giải pháp”; “Những nút thắt trong giải ngân vốn đầu tư công dưới góc nhìn của KTNN”; vấn đề “Để đầu tư công thúc đẩy tăng trưởng”.

Trong khuôn khổ hội thảo chuyên đề, tại 2 phiên thảo luận bàn tròn, các đại biểu đã tập trung thảo luận về: Vai trò của KTNN trong kiểm toán các dự án đầu tư công, góp phần làm minh bạch, bền vững nền tài chính quốc gia; các vướng mắc trong đầu tư công, giải ngân vốn đầu tư công, nguyên nhân dẫn đến các vướng mắc; các đề giải pháp và các bài học, kinh nghiệm quốc tế về quản lý, thực hiện các dự án đầu tư công, việc đảm bảo các dự án được giải ngân và hoàn thành đúng tiến độ và vai trò của các cơ quan kiểm toán tối cao trong lĩnh vực này.

Những tham luận, ý kiến tại hội thảo chuyên đề được kỳ vọng sẽ làm rõ những vấn đề, tìm ra các giải pháp có tính khả thi cao, giúp cho các cơ quan nhà nước có thêm luận cứ khoa học và thực tiễn nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý, vận hành các dự án đầu tư công để các dự án được triển khai đúng tiến độ, đảm bảo tính minh bạch, hiệu lực, hiệu quả; đồng thời giúp KTNN hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng sự kỳ vọng của Đảng, Quốc hội và Nhân dân các đại biểu tập trung tham luận, thảo luận về thực trạng, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; những nút thắt trong giải ngân vốn đầu tư công dưới góc nhìn của KTNN…

Trong khuôn khổ diễn đàn “Thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - Những nút thắt và vai trò của KTNN” còn diễn ra hội thảo chuyên đề: “Quản lý đất đai và xác định giá đất - Những bất cập từ thực tiễn và qua hoạt động kiểm toán nhà nước”, các đại biểu đã làm rõ những khó khăn, vướng mắc trong công tác quy hoạch, phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp ở các địa phương như vấn đề hạ tầng giao thông và kết nối đồng bộ; liên kết vùng; lao động và an sinh xã hội; vấn đề môi trường; ưu đãi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế; hiệu quả sử dụng đất…

Hội thảo chuyên đề “Phát triển khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp: Thực trạng, cơ hội, thách thức và vai trò của Kiểm toán nhà nước”, các đại biểu đã tập trung thảo luận những khó khăn, vướng mắc và giải pháp trong công tác quy hoạch phát triển khu kinh tế khu công nghiệp thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước; những vướng mắc khi đưa chính sách vào phát triển kinh tế cụm công nghiệp ở địa phương; vai trò của KTNN trong việc nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế.

Diễn đàn “Thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - Những nút thắt và vai trò của Kiểm toán Nhà nước” có sự đồng hành của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam).

P.V