Đầu tư nguồn lao động có kỹ năng, kiến tạo tương lai bền vững, toàn diện và thịnh vượng

Phiên thảo luận chuyên đề về nguồn nhân lực trong khuôn khổ Hội nghị P4G Việt Nam 2025. (Ảnh: Diệu Linh)

Ngày 17/4, trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025 tại Hà Nội đã diễn ra phiên thảo luận với chủ đề “Đầu tư vào con người - Kiến tạo đội ngũ cho nền kinh tế tương lai”.

Phiên thảo luận do Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn chủ trì, có sự tham gia của Bộ trưởng bộ Môi trường Rwanda Valentine Uwamariya, Thứ trưởng ngoại giao về các vấn đề đa phương Colombia Mauricio Jaramillo Jassir, đại diện chính phủ các quốc gia, các tổ chức quốc tế cùng đại diện một số doanh nghiệp và cơ sở giáo dục trong và ngoài nước…

Tại sự kiện, các đại biểu đã trao đổi về các giải pháp phát triển nguồn nhân lực và tạo ra một thị trường lao cạnh động tranh đáp ứng yêu cầu của quá trình chuyển đổi số và xanh trên toàn cầu.

Chuẩn bị nhân lực sẵn sàng cho tương lai xanh tại Việt Nam

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết, thời gian qua Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các ngành, nghề gắn kết với phát triển nền kinh tế tuần hoàn, tạo nền tảng cho phát triển nhân lực xanh như ban hành quy định về chuẩn chương trình đào tạo; thúc đẩy mạnh mẽ Khung trình độ quốc gia Việt Nam, đặc biệt đối với các nhóm ngành khoa học - công nghệ - kỹ thuật phục vụ Cách mạng Công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số.

Nâng cao chất lượng đào tạo một số trường đại học trọng điểm, một số ngành nghề tiên tiến, tiếp cận trình độ các nước phát triển trong ASEAN và thế giới; tăng cường kiểm định chất lượng cơ sở đào tạo và chương trình đào tạo…

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc chủ trì phiên chuyên đề. (Ảnh: Diệu Linh)

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc, trong tương lai, hệ thống giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học cần nhanh chóng cập nhật và phát triển các chương trình đào tạo mới, tập trung vào phát triển các kỹ năng và chuyên môn học thuật, phục vụ các lĩnh vực then chốt, góp phần phát triển kinh tế tuần hoàn như: công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, nông nghiệp hữu cơ, xây dựng môi trường xanh, công nghệ môi trường, quản lý chất thải, tái chế vật liệu, logistics xanh và thiết bị sản phẩm bền vững.

Đặc biệt, Việt Nam ưu tiên phát triển các ngành nghề liên quan đến năng lượng tái tạo, kỹ thuật tái chế và quản lý chất thải thông minh - những lĩnh vực sẽ đóng vai trò trụ cột trong cấu trúc kinh tế xanh tương lai. Ngoài ra, Việt Nam cũng ưu tiên hỗ trợ phát triển mô hình giáo dục - doanh nghiệp gắn kết thực tiễn tuần hoàn; tăng cường hợp tác quốc tế và tiếp cận tri thức xanh; tích cực mở rộng hợp tác với các quốc gia đã có kinh nghiệm xây dựng nền kinh tế tuần hoàn và ứng phó biến đổi khí hậu; ưu tiên đầu tư và hỗ trợ chuyển đổi nghề xanh…

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cũng chia sẻ các mô hình hợp tác thành công giữa chính phủ, doanh nghiệp, các tổ chức trong nước và quốc tế trong việc xây dựng đội ngũ nhân lực xanh; những chính sách cụ thể nhằm chuẩn bị nhân lực sẵn sàng cho tương lai xanh tại Việt Nam.

Gợi mở một số vấn đề tại phiên thảo luận, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc khẳng định, Việt Nam luôn sẵn sàng là một đối tác đáng tin cậy trong kiến trúc toàn cầu về tăng trưởng xanh; đồng thời mong muốn cùng hợp tác xây dựng chương trình đào tạo quốc tế, học liệu mở, phát triển các dự án chung đào tạo nhân lực chất lượng cao và tham gia mạng lưới giáo dục xanh toàn cầu, chia sẻ thực tiễn và bài học kinh nghiệm để cùng thúc đẩy phát triển bền vững.

Chuyển đổi xanh bao trùm, bền vững, sáng tạo, lấy con người làm trung tâm

Các đại biểu đã tập trung trao đổi các giải pháp phát triển nhân lực và thị trường lao động cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trên toàn cầu. Các ý kiến đã chia sẻ, cùng nhận diện khoảng cách giữa các ngành nghề, kỹ năng hiện có và các ngành nghề, kỹ năng mới cho quá trình chuyển đổi xanh, trong đó xác định một trong những cột trụ quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi xanh, cam kết thực hiện Net Zero vào năm 2050 là phát triển nền kinh tế tuần hoàn, dựa trên nguyên tắc tối ưu hóa tài nguyên, giảm rác thải và thúc đẩy phát triển bền vững.

Bộ trưởng Bộ Môi trường Rwanda Valentine Uwamariya. (Ảnh: Diệu Linh)

Chia sẻ về những cơ hội và thách thức trong quá trình hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi xanh, các ý kiến đồng tình với nhận định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc cần có chính sách ưu tiên đào tạo lại và chuyển đổi nghề cho lao động ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi quá trình chuyển đổi, coi đây là chìa khóa bảo đảm chuyển đổi phù hợp và không bỏ ai ở lại phía sau.

Ý kiến của các bên cũng khẳng định, giáo dục có vai trò quan trọng nhằm phát triển các ngành, nghề gắn với kinh tế tuần hoàn và đào tạo nguồn nhân lực có năng lực thích ứng và dẫn dắt quá trình chuyển đổi.

Bộ trưởng bộ Môi trường Rwanda Valentine Uwamariya nhận định, quá trình chuyển đổi xanh mở ra tiềm năng to lớn, tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách thực tế rằng sự chuyển đổi này chỉ thành công nếu đầu tư một cách có chủ đích vào chính con người - lực lượng sẽ hiện thực hóa nó.

Không chỉ đơn thuần là công nghệ mới hay cơ sở hạ tầng. Điều cốt lõi là trang bị cho người lao động kỹ năng phù hợp, tạo ra việc làm bền vững, và đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển kinh tế.

Bộ trưởng Bộ Môi trường Rwanda Valentine Uwamariya cho biết, nước này đang tiếp cận mục tiêu này bằng hành động cụ thể, triển khai các cải cách thiết thực, đặt con người vào trung tâm của quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và có khả năng chống chịu với mọi tác động.

Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam Shantanu Chakraborty. (Ảnh: Diệu Linh)

Theo Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam Shantanu Chakraborty, quá trình chuyển đổi xanh đang mở ra cơ hội tạo ra hàng triệu việc làm mới trên nhiều lĩnh vực. Năng lượng tái tạo, nông nghiệp bền vững, xây dựng xanh và bảo tồn môi trường là những lĩnh vực trọng điểm được kỳ vọng sẽ có sự tăng trưởng đáng kể. Các vai trò mới như kỹ thuật viên lắp đặt pin mặt trời, chuyên gia phân tích hiệu suất năng lượng, quy hoạch đô thị và nhà khoa học bảo tồn sẽ ngày càng trở nên quan trọng.

Trợ lý Bộ trưởng phụ trách Chính sách, Quy hoạch, Quan hệ quốc tế và Biến đổi khí hậu của Bộ Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên (DENR) Philippines Noralene M. Uy cho rằng, quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh không chỉ là câu chuyện về công nghệ hay cơ sở hạ tầng. Cốt lõi của nó là con người. Chúng ta phải đầu tư vào lực lượng lao động có kỹ năng để xây dựng một tương lai bền vững, toàn diện và thịnh vượng - nơi không ai bị bỏ lại phía sau.

Khoản đầu tư này đòi hỏi chúng ta cần tập trung vào việc hình thành một lực lượng lao động phù hợp, bằng cách xác định các khoảng trống kỹ năng hiện có và điều chỉnh hệ thống giáo dục, đào tạo nghề sao cho phù hợp với nhu cầu thay đổi của thị trường lao động.

Sự hợp tác giữa các nhà giáo dục, lãnh đạo ngành công nghiệp và các nhà hoạch định chính sách là rất cần thiết, nhằm giảm thiểu tác động của quá trình chuyển đổi lao động và chuẩn bị cho tương lai.

Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc tế quốc dân Bùi Huy Nhượng. (Ảnh: Diệu Linh)

Chia sẻ định hướng chiến lược trong phát triển chương trình đào tạo, trong việc phát triển mô hình kết nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp - đối tác, Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc tế quốc dân Bùi Huy Nhượng nhận định rằng, đầu tư cho nguồn nhân lực xanh không chỉ là cần thiết mà còn là điều kiện sống còn.

Nếu không kịp thời đầu tư vào con người vào kỹ năng và ngành nghề cho tương lai, thì quá trình chuyển đổi xanh sẽ bị chậm lại và nguy cơ bất bình đẳng mới sẽ gia tăng.

Thống nhất nhận định quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế không chỉ là việc của riêng Chính phủ, mà là của mọi công dân, đại diện các tổ chức quốc tế như UNICEF, UNESCO, UNDP và các tổ chức khác cho rằng, việc trang bị cho lực lượng lao động các kỹ năng trong việc xây dựng nền kinh tế xanh là vấn đề cần được quan tâm, trong đó cần coi trọng hơn sự tham gia của phụ nữ và trẻ em gái.

Các bên cũng khẳng định cam kết đồng hành trong chuyển đổi xanh tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, trong đó đầu tư cho con người là then chốt để kiến tạo đội ngũ cho nền kinh tế tương lai.

Việt Nam có chính sách cụ thể nhằm chuẩn bị nhân lực sẵn sàng cho tương lai xanh, thể hiện rõ tại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, trong đó xác định xây dựng hệ thống giáo dục mở, công bằng và bình đẳng, phục vụ học tập suốt đời; phấn đấu đến năm 2030 đạt trình độ tiên tiến của khu vực châu Á (tỷ lệ hoàn thành cấp Tiểu học đạt 99,7%, THCS đạt 99%, THPT đạt 95%).

Diệu Linh