Đầu tư từ Trung Quốc vào Việt Nam có gì?

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam trong hai ngày 14-15/4/2025. Trong khuôn khổ chuyến thăm, lãnh đạo hai bên dự kiến trao đổi về các biện pháp, phương hướng, định hướng lớn nhằm thúc đẩy quan hệ hai nước trên các lĩnh vực, trong đó có hợp tác kinh tế, đầu tư.

Báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) cho biết, Trung Quốc là một đối tác đầu tư lớn của Việt Nam. Tính đến hết tháng 3/2025, các nhà đầu tư Trung Quốc có 5.351 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký xấp xỉ 32,2 tỷ USD, chiếm trên 6,3% tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký (510,5 tỷ USD) và đứng thứ 6/150 đối tác có dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam.

Tuy vậy, quy mô dự án bình quân của nhà đầu tư Trung Quốc chỉ khoảng 6 triệu USD/dự án, thấp hơn quy mô dự án bình quân chung là khoảng gần 12 triệu USD/dự án.

Những năm gần đây, các doanh nghiệp Trung Quốc liên tục gia tăng đầu tư vào Việt Nam. Năm 2023, các doanh nghiệp Trung Quốc đã đăng ký đầu tư vào Việt Nam 4,47 tỷ USD, tăng 77,6% so với năm 2022.

Trong năm 2024, các đầu tư từ Trung Quốc có 919 dự án mới; tổng vốn đầu tư xấp xỉ 4,45 tỷ USD (tăng 3,1% so với năm 2023). Ba tháng đầu năm 2025, Trung Quốc có 251 dự án đầu tư vào Việt Nam, tổng vốn đầu tư mới và góp vốn mua cổ phần đạt gần 1,5 tỷ USD, đứng thứ 3/73 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2025.

Theo Bộ Tài chính, đầu tư của Trung Quốc thời gian qua có nhiều khởi sắc, nhiều tập đoàn lớn thương hiệu quốc tế đã đầu tư vào Việt Nam trong các lĩnh vực năng lượng mới, như: sản xuất tấm pin mặt trời, tinh thể silicon, điện gió, điện mặt trời, lưu trữ điện, xe điện, điện - điện tử…

Đặc biệt, năm 2024, các tập đoàn đầu tư phát triển hạ tầng đường sắt, đường cao tốc, cảng biển, hàng không… tích cực vào Việt Nam khảo sát cơ hội đầu tư kinh doanh.

Một số dự án quy mô lớn của các nhà đầu tư Trung Quốc có thể kể đến như Dự án Công ty TNHH Điện lực Vĩnh Tân 1 với tổng vốn đầu tư hơn 2 tỷ USD tại tỉnh Bình Thuận; Dự án Chế tạo lốp xe radian tại Tây Ninh có tổng vốn đầu tư 1 tỷ USD; Dự án Nhà máy Sản xuất sợi brotex Việt Nam, tổng vốn đầu tư 570 triệu USD tại Tây Ninh; Dự án Nhà máy Sản xuất sợi màu brotex, tổng vốn đầu tư 534 triệu USD ở Tây Ninh…

Mới đây, có 2 dự án quy mô lớn của doanh nghiệp Trung Quốc đã được động thổ xây dựng ở Bắc Ninh. Đó là Dự án Nhà máy Victory Giant Technology Việt Nam, vốn đầu tư 520 triệu USD, chuyên sản xuất bảng mạch PCB công nghệ cao; và Dự án Green Precision, vốn hơn 120 triệu USD, sản xuất linh kiện cho thiết bị điện tử tiêu dùng.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, các địa phương thu hút vốn đầu tư Trung Quốc lớn nhất bao gồm Tây Ninh (5,07 tỷ USD), Bắc Giang (2,3 tỷ USD), Bình Thuận (2,3 tỷ USD), cùng với các trung tâm công nghiệp như Bình Dương và Hải Phòng.

Hiện nay, các nhà đầu tư Trung Quốc đã tham gia đầu tư vào 19 trên tổng số 21 ngành kinh tế trong nước. Đáng chú ý, phần lớn vốn đầu tư Trung Quốc tập trung vào ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, chiếm đến 80% tổng vốn đầu tư với 2.890 dự án.

Ngoài ra, các lĩnh vực khác cũng thu hút sự quan tâm lớn từ phía nhà đầu tư Trung Quốc, bao gồm sản xuất và phân phối điện (7 dự án, chiếm 8% vốn) và kinh doanh bất động sản (103 dự án, chiếm 4,7% vốn). Các ngành còn lại cũng ghi nhận sự tham gia của các nhà đầu tư Trung Quốc, tuy nhiên ở mức độ khiêm tốn hơn.

Trung Quốc cũng đang tham gia sâu hơn vào việc phát triển kết cấu hạ tầng khu công nghiệp tại Việt Nam. Hiện có 10 dự án đầu tư hạ tầng KCN do các nhà đầu tư Trung Quốc thực hiện, với tổng diện tích hơn 2.000 ha và tổng vốn đăng ký hơn 551 triệu USD. Nhiều khu công nghiệp trọng điểm như KCN Vân Trung (Bắc Giang), Thuận Thành (Bắc Ninh) hay KCX Linh Trung (TP.HCM) mang dấu ấn đầu tư của phía Trung Quốc.

Hiện nay, Việt Nam hoan nghênh và khuyến khích các nhà đầu tư Trung Quốc mở rộng đầu tư vào những lĩnh vực trọng điểm như công nghệ cao, năng lượng tái tạo, công nghiệp phụ trợ, sản xuất linh kiện điện tử, ô tô điện, pin điện, hạ tầng thiết yếu, tài chính xanh, đô thị thông minh, khu công nghiệp sinh thái và khu thương mại tự do.

Đây là những lĩnh vực mà Trung Quốc có thế mạnh và kinh nghiệm, trong khi Việt Nam có nhu cầu lớn và tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Đồng thời, Việt Nam mong muốn các doanh nghiệp Trung Quốc đẩy mạnh hợp tác chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Như vậy, các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư khá lớn tại Việt Nam, nhưng sự hiện diện đầu tư của Việt Nam tại Trung Quốc vẫn còn khá khiêm tốn. Hiện chỉ có 36 dự án của doanh nghiệp Việt Nam tại Trung Quốc, với tổng vốn đầu tư khoảng 40,8 triệu USD - chủ yếu trong các lĩnh vực thương mại, chế biến, chế tạo và logistics.

Ngọc Hân