Hành tăm được trồng chủ yếu tại các tỉnh miền Trung, trong đó nhiều nhất tại Nghệ An và Hà Tĩnh. Loại củ này cũng được xem là đặc sản mang hương vị riêng xứ Nghệ. Tại huyện Nghi Lộc (tỉnh Nghệ An), có gần 300ha trồng hành tăm, năng suất đạt 5 tấn/ha. Đây được xem là vựa hành tăm lớn nhất tỉnh, trong đó nhiều xã có diện tích trồng hành tập trung nhiều như: Nghi Thuận, Nghi Hoa, Nghi Lâm, Nghi Kiều, Nghi Văn...
Những ngày này, người dân ở vựa hành tăm tại huyện Nghi Lộc (tỉnh Nghệ An) lại hối hả ra đồng thu hoạch củ để bán cho các thương lái. Thời điểm hiện tại, hành củ đang được các thương lái đến tận ruộng thu mua với giá cao gấp 3 lần so với ngày thường.
Tại xã Nghi Thuận (huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An), hành tăm được người dân trồng thành từng ruộng lớn. Thông thường, bắt đầu từ khoảng tháng 7 hằng năm, người dân bắt đầu xuống ruộng trồng hành. Đến tháng 2, tháng 3 năm sau, khi hành đã chín, cho nhiều củ, người dân sẽ bắt đầu thu hoạch.
Không chỉ trồng thành từng ruộng lớn riêng, nhiều người dân ở xã Nghi Thuận còn trồng hành xen lẫn với ngô. Khi ngô lớn, hành tăm cũng đã được thu hoạch bán. Hành tăm ở đây có chất lượng khác hẳn so với những nơi khác, củ hành to tròn, nhiều tinh dầu và rất thơm nên được khách ưa chuộng.
Năm nay, bà Nguyễn Thị Hoan (trú tại xã Nghi Thuận, huyện Nghi Lộc) trồng 3 sào (tương đương 1.500m2) hành tăm. Sau hơn 6 tháng chăm sóc, ruộng hành tăm của gia đình bà đã cho thu hoạch, ước tính đạt trên 1 tấn củ hành. Bà Hoan cho biết, hành tăm được các thương lái thu mua với giá khoảng 50-70 nghìn đồng/1kg. Với giá bán hiện tại, gia đình dự tính sẽ thu về khoảng 50 triệu đồng.
Tranh thủ giá hành đang ở mức cao, những ngày này, hai vợ chồng anh Nguyễn Đình Hồng (trú tại xã Nghi Thuận) lại ra ruộng để thu hoạch về bán cho các thương lái thu mua. “Đầu vụ hành tăm thường có giá cao. Có thời điểm hành tăm lên tới 200.000 đồng/kg nhưng không ai có hàng để bán. Trước Tết vừa rồi, hành có giá trên 100.000 đồng/kg. Sau Tết, hành giảm giá xuống còn 70.000 đồng/kg. Giờ phải tranh thủ thu hoạch để bán chứ ít hôm nữa, nhà nào cũng có hành thì giá lúc đó lại rất rẻ”, anh Hồng nói.
Theo anh Hồng, sở dĩ hành tăm có giá rất cao là do thời điểm hiện tại chỉ mới đầu vụ mùa. Chỉ một số ít gia đình có hành tăm thu hoạch được nên số lượng ít dẫn đến giá thu mua hành tăm cao. Khi người dân thu hoạch đại trà, lượng hành tăm cung cấp ra thị trường lớn nên giá sẽ giảm. Có khi giá giảm chỉ còn từ 20-30 nghìn đồng/1kg.
Người dân ở xã Nghi Thuận cho hay, những năm gần đây hành tăm thường được giá, giúp nông dân trồng hành có thu nhập tốt hơn nhiều so với trồng lúa, lạc. Chi phí trồng hành cũng không cao. Tuy nhiên, để trồng, chăm sóc hành mất nhiều thời gian hơn. Đặc biệt là khi thu hoạch củ mất thời gian nhiều đòi hỏi sự kiên nhẫn, chịu khó.
Khi thu hoạch, người dân phải dùng thủ công để nhổ từng bụi hành rồi nhặt từng củ ở dưới đất lên, tránh bị sót.
“Hành phải nhổ thủ công từng bụi hành rồi nhặt từng củ còn mắc kẹt ở dưới đất lên, khá mất thời gian. Mấy hôm nay, ngày nào vợ chồng tôi cũng dậy từ lúc 5h sáng ra ruộng thu hoạch đến tận trưa rồi chiều thu hoạch đến tối để kịp bán cho thương lái cho được giá”, anh Hồng nói.
Ông Trần Nguyên Hòa - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Nghi Lộc, cho biết, hành tăm hiện đang là cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập ổn định cho người dân ở một số địa phương trên địa bàn huyện. Thời gian qua, chính quyền địa phương đã hỗ trợ người dân xây dựng thương hiệu hành tăm theo tiêu chuẩn VietGap để tăng năng suất và giá trị cho cây hành tăm.
Hành tăm thường được làm gia vị để chế biến nhiều món ăn thường ngày. Vị hành tăm đặc trưng nên nhiều món ăn không thể thiếu hành tăm. Ngoài làm gia vị, trong Đông Y hành tăm còn được sử dụng như một vị thuốc để sát khuẩn, giải độc, trị cảm hàn. Chính vì công dụng rộng rãi, hành tăm rất được người dân ưa chuộng và tìm mua.
Ngọc Tú