Đẩy mạnh các hoạt động nhằm góp phần giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa

Những năm qua, các cấp, các ngành, các địa phương trong tỉnh đã thường xuyên có các hoạt động cụ thể nhằm giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc trong thực tiễn. Đặc biệt, sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1668/QĐ-TTg ngày 17/11/2008 lấy ngày 19/4 hằng năm làm "Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam", hoạt động nhằm góp phần giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa càng được đẩy mạnh.

Giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh luôn được chú trọng gìn giữ và phát huy.

Các hoạt động hưởng ứng "Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam" được ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp cùng các địa phương tổ chức với nhiều hình thức và nội dung phong phú, gắn với các hoạt động cụ thể nhằm tôn vinh, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc. Cụ thể như, phối hợp với UBND các huyện tổ chức chương trình hưởng ứng “Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam” với công bố quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia hoặc trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước "Nghệ nhân nhân dân", "Nghệ nhân ưu tú" trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Đối với hoạt động của ngành chuyên môn, chỉ tính từ năm 2008 đến năm nay, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai nhiều dự án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, như: Lễ hội Lồng tồng tại xã Bằng Vân (Ngân Sơn); Lễ Phjất Lăng của người Dao đỏ thôn Nà Vài, xã Quảng Khê (Ba Bể); Lễ 3 ngày tuổi của người Dao Sán Chí, xã Bộc Bố (Pác Nặm)... Cùng với đó, triển khai dự án bảo tồn “Lễ hội Màng của người Dao Tiền, huyện Ngân Sơn” và dự án bảo tồn “Lễ hội lồng tồng Phủ Thông, huyện Bạch Thông”.

Để góp phần bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa, giai đoạn 2018 - 2020, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai dự án bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào “Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia” đối với 03 di sản, gồm: “Lễ cấp sắc của then Tày”; “Nghề dệt thủ công truyền thống của người Tày” và “Múa khèn của người Mông ở Bắc Kạn”.

Thông qua các hoạt động, dự án "Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ở tỉnh Bắc Kạn, giai đoạn 2018 - 2020" đã tổ chức điều tra, khảo sát, đánh giá về di sản; tổ chức 09 lớp tập huấn, truyền dạy các bí quyết thực hành di sản; thành lập và duy trì hoạt động 03 câu lạc bộ hát then - đàn tính, 02 mô hình bảo tồn và thực hành nghề dệt thủ công truyền thống, 03 câu lạc bộ múa khèn; xây dựng 03 phim tài liệu có phụ đề về các di sản văn hóa phi vật thể kể trên (mỗi phim có thời lượng 30 phút). Đồng thời, sưu tầm tư liệu, hiện vật phục vụ trưng bày, giới thiệu về di sản tại Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn...

Toàn tỉnh hiện có 17 di sản văn hóa phi vật thể được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào "Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia". Cụ thể, gồm: “Múa khèn của người Mông ở Bắc Kạn”; “Chữ viết của dân tộc Dao”; “Nghi lễ quá tăng (lễ cấp sắc) của người Dao ở Bắc Kạn”; “Lễ cấp sắc của then Tày”; “Chữ Nôm của dân tộc Tày”; “Lượn slương của dân tộc Tày”; “Lễ hội lồng tồng Ba Bể”; “Nghề dệt thủ công truyền thống của người Tày”; “Lễ cầu năm mới, cầu mùa của dân tộc Dao”; “Lễ mừng sinh nhật (mừng thọ) của người Nùng”; “Lễ cấp sắc cho thầy Tào của người Tày”; “Lễ cấp sắc pụt (lẩu pụt) của người Tày”; “Nghệ thuật trang trí hoa văn trên trang phục của người Dao đỏ”; “Lượn cọi của người Tày huyện Pác Nặm”; “Hát pá dung của người Dao”; “Lễ kỳ yên của người Tày” và “Hát sli của người Nùng” xã Xuân Dương, Na Rì.

Học sinh Trường PTDT Nội trú Bắc Kạn tìm hiểu về khèn Mông.

Thực tế cho thấy, để giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc nói chung và triển khai các hoạt động cụ thể nhằm hưởng ứng "Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam" trong thời gian tới được hiệu quả hơn, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân trong việc giữ gìn bản sắc, phát huy giá trị truyền thống văn hóa. Có cơ chế đặc thù đối với những nghệ nhân, những người làm công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống ở cơ sở; khen thưởng kịp thời đối với những nghệ nhân phục dựng thành công các giá trị văn hóa của địa phương nhằm ghi nhận những cống hiến đối với sự nghiệp gìn giữ, phát huy di sản văn hóa dân tộc.

Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị cho hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch cho bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa. Xây dựng cơ chế liên kết, lồng ghép các chương trình mục tiêu, các dự án vào công tác nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị của các làng nghề thủ công truyền thống, sưu tầm các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch, tạo nhiều sản phẩm du lịch đặc trưng nhằm tạo nguồn lực vừa tôn vinh văn hóa dân tộc vừa góp phần giúp cho người dân có thêm việc làm để phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo… Đồng thời, chú trọng thành lập các câu lạc bộ dân ca, dân vũ tại cộng đồng vừa để bảo tồn, phát huy, truyền dạy cho thế hệ trẻ, vừa là kênh để tập hợp những người am hiểu, đam mê làm đầu mối trong việc thực hành, truyền dạy, khi cần có thể tập hợp để phục vụ du lịch, phục vụ hoạt động văn hóa, văn nghệ của cộng đồng, địa phương./.

Hoàng Vũ