Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong xây dựng hệ thống pháp luật về đảm bảo an ninh mạng

Tham dự hội thảo có đại diện một số bộ, ban ngành Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học trong lực lượng CAND và Đại diện Bộ Nội vụ Liên bang Nga tại Việt Nam, các chuyên gia, nhà khoa học của Liên bang Nga trong lĩnh vực đảm bảo an ninh mạng.

Hội thảo có sự tham gia của nhiều chuyên gia trong nước, quốc tế trong lĩnh vực đảm bảo an ninh mạng.

Đề dẫn hội thảo, Đại tá, GS.TS Nguyễn Trường Thọ, Phó Giám đốc Học viện ANND nhấn mạnh: Việt Nam hiện đang thực hiện cuộc cách mạng số với rất nhiều yếu tố thuận lợi về thể chế chính trị, kinh tế, xã hội, khoa học công nghệ. Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển và ứng dụng Internet cao nhất thế giới, đứng đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia; cơ sở hạ tầng số phát triển nhanh, Chính phủ điện tử triển khai sâu rộng.

Mặc dù vậy, các nguy cơ, thách thức về an ninh mạng cũng ngày càng phức tạp, phạm vi ảnh hưởng rộng và ngày càng chi phối, tác động đến an ninh và sự ổn định của quốc gia. Hậu quả gây ra là hết sức nghiêm trọng, xâm phạm an ninh, trật tự của mỗi quốc gia, ảnh hưởng đến hoạt động trên các lĩnh vực tài chính - ngân hàng, chính phủ số, hạ tầng số thiết yếu. Đây là một trong những mối đe dọa an ninh phi truyền thống hiện hữu hiện nay.

Đại tá, GS.TS Nguyễn Trường Thọ, Phó Giám đốc Học viện ANND phát biểu đề dẫn tại hội thảo.

Tại Việt Nam, hệ thống pháp luật về an ninh mạng đã được hình thành và từng bước hoàn thiện với các văn bản quan trọng như: Luật An ninh mạng 2018, Luật An toàn thông tin mạng 2015 và các nghị định hướng dẫn thi hành. Những quy định này đã góp phần tạo hành lang pháp lý cho công tác bảo vệ an ninh mạng, phòng chống tội phạm mạng và xử lý vi phạm, bảo vệ chủ quyền, quyền lợi quốc gia và lợi ích của người dân trong không gian mạng. Đồng thời, công tác đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao năng lực chuyên môn cho lực lượng làm công tác an ninh mạng cũng được chú trọng, tạo nền tảng cho việc triển khai hiệu quả các chính sách pháp luật.

Tất cả những nỗ lực đó thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc không ngừng hoàn thiện khung pháp lý, thích ứng linh hoạt với sự phát triển của công nghệ số và đảm bảo môi trường mạng an toàn, lành mạnh, phục vụ tốt cho phát triển kinh tế -xã hội, quốc phòng-an ninh và hội nhập quốc tế trong thời đại số. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, hệ thống pháp luật trong lĩnh vực đảm bảo an ninh mạng vẫn còn tồn tại một số bất cập và hạn chế; đặc biệt, việc hợp tác quốc tế trong đảm bảo an ninh mạng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cả trên phương diện nhận thức cũng như thực tiễn.

PGS.TS Phùng Thế Đông, Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia phát biểu tại hội thảo.

Thảo luận tại hội thảo, các đại biểu tập trung làm rõ nội hàm, đặc điểm, vai trò của pháp luật trong lĩnh vực đảm bảo an ninh mạng nói chung, của Liên bang Nga và Việt Nam nói riêng. Qua đó, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về tính hiệu quả, điểm bất cập, dự báo những vấn đề, thách thức đặt ra và giải pháp để giải quyết các mối đe dọa đối với lĩnh vực an ninh mạng; kiến nghị các giải pháp đảm bảo an ninh mạng; rút ra những khuyến nghị đối với Việt Nam, nhất là trong hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, tổ chức bộ máy, huy động nguồn lực, hợp tác quốc tế trong đảm bảo an ninh mạng.

PGS. TS Phùng Thế Đông, Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, hệ thống tài chính quốc gia đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ tấn công mạng từ các tác nhân xuyên biên giới. Trước thách thức đó, Việt Nam đã bước đầu xây dựng được một hệ thống pháp luật nhằm bảo đảm an ninh mạng trong lĩnh vực tài chính. Từ thực tiễn kinh nghiệm của các nước về xây dựng khung pháp lý đảm an ninh mạng trong lĩnh vực tài chính, ông Đông đề xuất các giải pháp hoàn thiện, trong đó nhấn mạnh việc Việt Nam cần ban hành nghị định hoặc luật riêng về an ninh mạng trong lĩnh vực tài chính; ưu tiên sớm ban hành Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân; ký kết các thỏa thuận hợp tác song phương với các trung tâm tài chính lớn để chia sẻ tình báo mạng, kỹ thuật điều tra số; cử lực lượng kỹ thuật chuyên sâu tham gia mạng lưới ứng phó sự cố khu vực ASEAN…

Ông Nguyễn Hữu Phú, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật quốc tế, Bộ Ngoại giao cũng cho rằng, hiện nay, pháp luật Việt Nam còn thiếu quy định cụ thể về xử lý dữ liệu điện tử và các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới thường từ chối cung cấp thông tin, trong khi cơ chế tương trợ tư pháp truyền thống (MLAT) lại chưa đáp ứng với tốc độ phát triển của tội phạm mạng. Từ thực tế trên, ông Phú đề xuất Việt Nam có thể nghiên cứu khả năng ký kết thỏa thuận song phương với Mỹ theo Đạo luật CLOUD Act. Việc ký kết thỏa thuận này sẽ giúp tăng hiệu quả điều tra, giảm phụ thuộc cơ chế tương trợ tư pháp truyền thống, phù hợp xu thế toàn cầu và góp phần hoàn thiện pháp luật Việt Nam về nguồn chứng cứ là dữ liệu điện tử.

Ông Nguyễn Hữu Phú, Phó Vụ trưởng Vụ pháp luật quốc tế, Bộ Ngoại giao phát biểu tại hội thảo.

Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Bộ Công an kiến nghị một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về an ninh mạng cũng như việc cần nghiên cứu bổ sung các tội danh mới, xác định các yếu tố cấu thành tội phạm, điều chỉnh khung hình phạt đối với tội phạm mạng đảm bảo tính răn đe, tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội trong lĩnh vực còn mới mẻ và liên tục thay đổi này.

Ông Valeriy Smirnov, Phó Giám đốc Quan hệ quốc tế, Viện Luật và An ninh quốc gia Liên bang Nga đã nhấn mạnh vấn đề các quốc gia phải phải thực hiện các biện pháp thích hợp để bảo vệ cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng của mình, đồng thời cần hợp tác với nhau trong việc xây dựng và thực hiện các biện pháp pháp luật cũng như những biện pháp khác để ngăn chặn việc thực hiện các hoạt động gây nguy hại cho an ninh mạng.

Bà Natalya Vasilievna Mikhailenko, chuyên gia phòng chống tội phạm công nghệ cao phát biểu tại hội thảo.

Bà Natalya Vasilievna Mikhailenko, Khoa Phòng chống tội phạm trong lĩnh vực Công nghệ cao và Viễn thông thuộc Đại học Moscow mang tên V.Ya.Kikot, Bộ Nội Vụ Nga cũng nhấn mạnh đến các nội dung về đặc tính xuyên quốc gia của tội phạm mạng cũng như yêu cầu hợp tác quốc tế trong phòng, chống loại tội phạm này.

Ông Valeriy Smirnov, Viện Luật và An ninh quốc gia Liên bang Nga phát biểu tại hội thảo.

Ngoài ra, một số chuyên gia trong lĩnh vực An ninh mạng của Liên bang Nga cũng đã chia sẻ về các cơ chế hợp tác quốc tế về an ninh thông tin, bao gồm cơ chế hợp tác giữa các quốc gia ở cấp Nhà nước và cơ chế hợp tác giữa các chuyên gia trong khuôn khổ các hiệp hội về an ninh quốc tế. Trong các cơ chế hợp tác này, Liên bang Nga đã có nhiều đóng góp quan trọng, thúc đẩy sự ra đời của Công ước Hà Nội sẽ được mở ký vào tháng 10 năm 2025 tới đây cũng như sáng kiến của Nga trong việc thiết lập một cơ chế đàm phán thương trực thống nhất về an ninh thông tin quốc tế dưới sự bảo trợ của Liên Hợp quốc.

Đặc biệt, trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, Liên bang Nga và Việt Nam cũng đã có nhiều hoạt động phối hợp để tăng cường hợp tác song phương trên toàn bộ các vấn đề đảm bảo an ninh thông tin, chống các hoạt động can thiệp nội bộ, xâm phạm chủ quyền quốc gia cũng như các hoạt động xâm phạm an ninh mạng khác…

Thiếu tướng, PGS.TS Trịnh Ngọc Quyên, Giám đốc Học viện ANND phát biểu tổng kết hội thảo.

Phát biểu tổng kết hội thảo, Thiếu tướng, PGS.TS Trịnh Ngọc Quyên, Giám đốc Học viện ANND đề nghị Ban tổ chức hội thảo tổng hợp các ý kiến của đại biểu trong nước và quốc tế phát biểu tại hội thảo và các tham luận đăng trong kỷ yếu để báo cáo lãnh đạo Bộ Công an chỉ đạo các đơn vị chức năng của Bộ tiếp tục rà soát, tham mưu xây dựng, hoàn thiện quy định pháp luật trong nước và ký kết, gia nhập các điều ước quốc tế trong lĩnh vực đảm bảo an ninh mạng.

Cùng với đó, rà soát tổng thể các văn bản quy phạm pháp luật trên lĩnh vực an ninh mạng theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; tiến tới nghiên cứu xây dựng hệ thống pháp luật chuyên ngành trong lĩnh vực an ninh mạng; phòng, chống tội phạm công nghệ cao một cách bài bản, khoa học, cân bằng giữa mục tiêu phát triển và bảo vệ, không tạo ra rào cản, bất cập trong công tác quản lý, kiến tạo không gian số phát triển bền vững, tin cậy, an toàn.

Các đại biểu trong nước và quốc tế chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo.

Giám đốc Học viện ANND cũng mong muốn bạn bè quốc tế nói chung, Liên bang Nga nói riêng sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ, ủng hộ và giúp đỡ Việt Nam trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật và hợp tác quốc tế trong đảm bảo an ninh mạng.

Huyền Thanh