ĐBQH: Chỉ áp dụng chỉ định thầu trong trường hợp thật sự cần thiết, cấp bách

Sáng nay, 24-5, Quốc hội tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5 với việc cho ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Thay mặt UBTVQH trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, quá trình thảo luận có ý kiến cho rằng Luật đã được sửa đổi nhiều lần nhưng không tránh được các kẽ hở nên vẫn xảy ra nhiều tiêu cực.

“Đề nghị không cần đấu thầu để rút ngắn được thủ tục, tiết kiệm thời gian và tránh được tiêu cực, tâm lý né tránh trách nhiệm; nghiên cứu thực hiện chào giá cạnh tranh với một số điều kiện ràng buộc cụ thể” – ông Mạnh dẫn một số ý kiến của đại biểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh báo cáo tiếp thu, giải trình dự luật

Hồi âm đại biểu, ông Mạnh thông tin, dự thảo Luật này quy định về các hình thức, phương thức lựa chọn nhà thầu được xây dựng trên cơ sở kế thừa, hoàn thiện quy định đã áp dụng ổn định, tại các Luật được ban hành từ năm 2005, 2013 và phù hợp với thông lệ quốc tế.

“Việc thực thi Luật Đấu thầu đã có tác động tích cực góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực ngân sách nhà nước, nguồn thu hợp pháp của các đơn vị sự nghiệp công lập, vốn nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các nhà cung cấp, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy nền kinh tế phát triển lành mạnh” – ông Mạnh phản ánh.

Vì thế, quan điểm của UBTVQH là không bãi bỏ các hình thức, phương thức lựa chọn nhà thầu đã được áp dụng ổn định trong thời gian qua để tránh các xáo trộn không cần thiết.

Ghi nhận thực tế trong hoạt động đấu thầu đã xảy ra một số vụ việc sai phạm, tiêu cực, dẫn đến thất thoát, thiệt hại nghiêm trọng tài sản nhà nước, ông Lê Quang Mạnh chỉ ra, các vụ việc đã được khởi tố hoặc xử lý vi phạm cho thấy, trong tổ chức thực hiện, một số tổ chức, cá nhân đã có các hành vi cố tình “thông thầu”, vi phạm điều cấm của Luật Đấu thầu, gian lận để trục lợi.

Do đó, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật này, ông Mạnh khẳng định, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã nỗ lực rà soát kỹ lưỡng, thận trọng để quy định rõ ràng, chặt chẽ hơn, nhất là các nội dung về thẩm quyền, trách nhiệm của các bên, các hành vi bị cấm và biện pháp xử lý…, từ đó tăng cường quản lý, bảo đảm tính chặt chẽ trong các quy định của Luật, góp phần hạn chế những hành vi sai phạm, trục lợi, gây thiệt hại đến tài sản công.

Quốc hội làm việc tại hội trường cho ý kiến về dự luật Đấu thầu (sửa đổi)

Liên quan đến việc chỉ định thầu, nhiều ý kiến ĐBQH cho rằng, dự thảo Luật bổ sung nhiều trường hợp chỉ định thầu, giảm trường hợp đấu thầu là không phù hợp. Các ý kiến này đề nghị quy định chặt chẽ, chỉ áp dụng chỉ định thầu trong trường hợp thật sự cần thiết, cấp bách và quy định tiêu chí cụ thể, tránh lạm dụng.

Tiếp thu ý kiến ĐBQH, UBTVQH đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý theo hướng giảm một số trường hợp chỉ định thầu, như bỏ quy định áp dụng chỉ định thầu đối với gói thầu tái định cư vì đây là công việc không phức tạp và nhiều nhà thầu có thể thực hiện được.

Đối với dự án quan trọng quốc gia, việc chỉ định thầu sẽ do Quốc hội quyết định khi phê duyệt chủ trương đầu tư của dự án.

Cơ quan tiếp thu, giải trình cũng chỉnh lý quy định về chỉ định thầu đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn theo hướng áp dụng đối với một số gói thầu có tính đặc thù, liên quan đến bản quyền tác giả hoặc phải bảo đảm tính tương thích về công nghệ.

Quy định chỉ định thầu đối với gói thầu cung cấp thuốc, hóa chất, thiết bị y tế để cấp cứu người bệnh trong trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có đủ thuốc, hóa chất, thiết bị y tế; Gói thầu mua thuốc, thiết bị y tế chỉ có duy nhất một hãng sản xuất trên thị trường do yêu cầu về giải pháp công nghệ để bao quát các trường hợp cấp bách, cấp cứu trong lĩnh vực y tế.

Cùng với đó, chính thức luật hóa quy định về hạn mức chỉ định thầu đã được áp dụng theo quy định tại Nghị định số 63/2014/NĐ-CP. Trường hợp cần điều chỉnh hạn mức chỉ định thầu để phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu quản lý nhà nước trong từng thời kỳ, Chính phủ báo cáo UBTVQH xem xét, quyết định.

Đồng thời, bổ sung một số trường hợp chỉ định thầu đang được áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt theo quy định tại Quyết định số 17/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ nhưng có đủ điều kiện để áp dụng chỉ định thầu.

Về lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, sau tiếp thu ý kiến thảo luận, UBTVQH đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý, luật hóa tối đa quy định tại Quyết định số 17/2019 của Thủ tướng Chính phủ, bổ sung quy định rõ, cụ thể hơn về trường hợp đặc biệt đối với gói thầu mua sắm thông qua các tổ chức quốc tế; Gói thầu mua sắm thuốc, vắc xin trong quá trình thử nghiệm, có yêu cầu đặc thù của nhà sản xuất về điều kiện mua, thanh toán, bảo lãnh…

Dự thảo mới cũng quy định rõ hơn về điều kiện áp dụng, thẩm quyền quyết định trường hợp đặc biệt, quy định rõ trách nhiệm, thẩm quyền quyết định phê duyệt phương án lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, theo hướng chỉ quy định một cấp phê duyệt và chịu trách nhiệm.

“Thủ tướng Chính phủ quyết định phương án lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với gói thầu có yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, biên giới lãnh thổ; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh quyết định phương án lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đối với các gói thầu thuộc phạm vi quản lý” – ông Mạnh nêu rõ.

Cạnh đó, để đảm bảo bao quát những trường hợp cấp bách, phát sinh áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, dự thảo Luật quy định Chính phủ báo cáo UBTVQH quyết định ngoài những trường hợp đã được quy định trong luật.

Hải Triều