Đế chế trà sữa giá rẻ tạo nên loạt tỷ phú Trung Quốc

Ngày 23/4, Baicha Baidao, chuỗi trà sữa lớn thứ 3 của quốc gia tỷ dân, dự kiến bắt đầu giao dịch với tham vọng huy động hơn 300 triệu USD trong đợt niêm yết lớn nhất Hong Kong kể từ tháng 11/2023.

Mức định giá này sẽ mang lại cho Wang Xiaokun và Liu Weihong, cặp vợ chồng đồng sáng lập thương hiệu, tổng tài sản ròng là 2,7 tỷ USD, dựa trên 73% cổ phần mà họ sẽ sở hữu sau khi chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO), theo Bloomberg Billionaires Index.

Song viễn cảnh chung của thị trường này không mấy sáng sủa.

"Thị trường không còn hào phóng với ngành trà sữa như trước. Chi tiêu của người dân Trung Quốc chưa phục hồi, do đó lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành hàng tiêu dùng vẫn là một ẩn số", Kenny Ng, chiến lược gia tại Everbright Securities International (Hong Kong, Trung Quốc), cho biết.

Trà sữa từng là trào lưu bùng nổ tại Trung Quốc với nhiều lựa chọn phong phú, đáp ứng mọi sở thích. Ảnh minh họa: @smorgasburgla

Ngành công nghiệp tỷ USD

Trà sữa, thức uống xuất hiện vào cuối những năm 1980, có nguồn gốc từ Đài Loan (Trung Quốc), từng là một trào lưu bùng nổ.

Giống như Starbucks, các chuỗi thương hiệu trà sữa Trung Quốc mang đến cho khách hàng vô số lựa chọn. Trà sữa có thể được kết hợp với nhiều loại trà nền (trà đen, trà trắng, trà xanh, trà Pu'er), thêm sữa hoặc không, cùng vô vàn các loại trái cây tươi (dâu tằm, bưởi, dâu tây, cam...), các loại trân châu khác nhau (trân châu đen truyền thống, thạch thủy tinh, trân châu khoai môn...), các topping hấp dẫn (đậu đỏ, thạch hương vị, kem phô mai...), và điều chỉnh độ ngọt và đá theo ý thích.

Một số thương hiệu còn sáng tạo hơn với cách pha chế độc lạ, như thêm một chút rượu Moutai, thức uống có cồn truyền thống của Trung Quốc.

Theo một khảo sát được Minsheng Securities trích dẫn, câu trả lời phổ biến nhất cho câu hỏi "Tại sao bạn mua trà sữa?" là "Vì cuộc sống khó khăn, thêm một chút ngọt ngào khiến tôi thấy hạnh phúc."

Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế khó khăn hiện nay, thị trường trà sữa Trung Quốc đang phải vật lộn để duy trì sự ngọt ngào đó.

Từng được xem là mảnh đất màu mỡ, nơi "sinh ra" những tỷ phú, thị trường trà sữa tại Trung Quốc giờ đây đang phải đối mặt với những thách thức cam go trong bối cảnh kinh tế suy thoái.

Hàng nghìn thương hiệu đang tranh giành sự chú ý của người tiêu dùng, khiến thị trường trở nên bão hòa. Các thương hiệu yếu kém có nguy cơ sớm bị đào thải, theo Bloomberg.

Thức uống của Baicha Baidao. Ảnh: Baicha Baidao.

Các 'ông lớn' chật vật

Trong cuộc chiến giành giật thị phần, một số thương hiệu trà sữa Trung Quốc đang đi theo chiến lược giá rẻ, điển hình như Baicha Baidao.

Được mệnh danh là "Chabaidao", nghĩa là "100 vị trà", Baicha Baidao nổi tiếng với việc cung cấp các sản phẩm đa dạng với mức giá phải chăng.

Thương hiệu này bán một ly trà sữa dung tích 500 ml với giá chỉ hơn 2 USD, trong khi mức giá trung bình của thị trường là 5 USD.

Chiến lược này đã mang lại thành công cho Baicha Baidao. Được thành lập vào năm 2008 với cửa hàng đầu tiên chỉ rộng 20 m2 gần một trường trung học ở Thành Đô (Tứ Xuyên, Trung Quốc), hiện thương hiệu đã phát triển thành chuỗi sở hữu hơn 8.000 cửa hàng trên khắp Trung Quốc nhờ mô hình nhượng quyền.

Doanh thu của chuỗi cửa hàng này tăng hơn 56%, lên tới 5,7 tỷ NDT (khoảng 787 triệu USD), tính từ năm 2021, theo hồ sơ IPO của Baicha Baidao.

Thị trường trà sữa Trung Quốc còn có sự góp mặt của những "ông lớn" khác, như Mixue Bingcheng. Thương hiệu này cũng giúp 2 người đồng sáng lập trở thành tỷ phú USD.

Tập đoàn Mixue tự xưng là chuỗi đồ uống lớn thứ hai thế giới sau Starbucks tính theo số lượng cửa hàng, với hơn 32.000 cửa hàng trên khắp Trung Quốc và 4.000 cửa hàng ở 11 quốc gia khác.

Cửa hàng Mixue Bingchen ở Thượng Hải. Ảnh: Aly Song/Reuters.

Theo Bloomberg Billionaires Index, hiện thương hiệu này được định giá 23,3 tỷ NDT, giá trị tài sản ròng của mỗi nhà sáng lập lên tới 1,5 tỷ USD.

Tuy nhiên, trước nền kinh tế đang chững lại và người tiêu dùng Trung Quốc thắt chặt chi tiêu, bức tranh thị trường trà sữa cũng trở nên ảm đạm, ngày càng nhiều thương hiệu phải giảm giá bán.

Chuỗi trà sữa lớn thứ 2 Trung Quốc Guming Holdings với gần 9.000 cửa hàng và Auntea Jenny (Thượng Hải, Trung Quốc), thương hiệu xếp thứ 4, đều đã nộp hồ sơ IPO tại Hong Kong. Các "ông lớn" này hiện bán các thức uống với giá dưới 3,5 USD/ly.

Những thương hiệu trà sữa cao cấp như Nayuki Holdings, chuỗi cửa hàng với 1.800 chi nhánh cũng đang chật vật trước sự bùng nổ của các đối thủ giá rẻ. Nayuki buộc phải giảm giá xuống còn khoảng 2,5 USD/ly.

Peng Xin và Zhao Lin, cặp đôi sáng lập Nayuki đã mất danh xưng tỷ phú khi chỉ sở hữu giá trị tài sản ròng chưa tới dưới 300 triệu USD, giảm mạnh so với mức 2,2 tỷ USD vào năm 2021.

Như Phương