Để danh hiệu Gia đình văn hóa ngày càng thực chất

Danh hiệu Gia đình văn hóa chỉ được trao cho những gia đình có các thành viên chấp hành các quy định của pháp luật; không bị xử lý kỷ luật tại nơi làm việc và học tập; chấp hành hương ước, quy ước của cộng đồng nơi cư trú; thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội theo quy định; tham gia bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, cảnh quan thiên nhiên của địa phương… Nói chung, có khá nhiều tiêu chuẩn được đề ra đối với gia đình văn hóa.

Nhưng thực tế cho thấy, việc bình xét danh hiệu này có lúc, có nơi vẫn còn hình thức, chưa được thực hiện nghiêm túc. Điều này dẫn đến tỷ lệ đạt danh hiệu Gia đình văn hóa cao chót vót, có địa phương đạt đến 98-100%. Không ít trường hợp, dù các thành viên trong gia đình không tham gia các hoạt động ở địa phương hay ủng hộ những phong trào chung nhưng vì chạy theo thành tích, khu dân cư vẫn xét tặng danh hiệu cho đủ… chỉ tiêu được giao hàng năm.

Để chấn chỉnh tình trạng này, Nghị định số 86/2023/NĐ-CP ngày 7-12-2023 của Chính phủ quy định về khung tiêu chuẩn và trình tự, thủ tục, hồ sơ xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” (có hiệu lực từ ngày 30-1-2024) quy định khá chặt chẽ về các tiêu chuẩn khung cho các danh hiệu này. Trong đó, về khung tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa nêu rõ, để được xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa, gia đình phải đáp ứng 3 tiêu chuẩn: gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua lao động, sản xuất, học tập, bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội của địa phương; gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh, thường xuyên gắn bó, đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ trong cộng đồng. Không xét tặng danh hiệu Gia đình văn hóa khi thành viên trong gia đình bị truy cứu trách nhiệm hình sự; không hoàn thành nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ nộp thuế; bị xử phạt vi phạm hành chính về: hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn; vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng. Bên cạnh đó, bị xử phạt vi phạm hành chính về: vi phạm quy định về trật tự công cộng; hành vi đánh bạc trái phép; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ và phòng, chống bạo lực gia đình.

Thực hiện nghiêm túc nghị định này, việc bình xét, công nhận danh hiệu Gia đình văn hóa được kỳ vọng sẽ đảm bảo đúng chất lượng, yêu cầu đề ra, góp phần vào sự phát triển bền vững của xã hội.

Minh Ngọc