Để Luật Tư pháp người chưa thành niên thực sự sống động trong thực tiễn bảo vệ quyền trẻ em

Chương trình tập huấn nằm trong khuôn khổ Dự án "Tăng cường tư pháp cho người chưa thành niên tại Việt Nam, giai đoạn 2022-2026" do UNICEF hỗ trợ, đồng thời nhận được sự tài trợ của Cơ quan phòng chống ma túy và thực thi pháp luật quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

Chương trình được tổ chức theo hình thức trực tuyến kết hợp với trực tiếp, với sự tham dự của hơn 200 đại biểu là lãnh đạo Hội Luật gia các tỉnh, thành phố, lãnh đạo các Trung tâm Tư vấn pháp luật thuộc Hội Luật gia các tỉnh, thành phố trên toàn quốc; lãnh đạo, tư vấn viên, luật sư, cán bộ các Trung tâm Tư vấn pháp luật, các ban chuyên môn, các đơn vị thuộc Trung ương Hội Luật gia Việt Nam.

Phát biểu khai mạc chương trình, bà Nguyễn Thị Phương Thảo - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Đối ngoại và Hợp tác quốc tế, Hội Luật gia Việt Nam cho biết trong những năm gần đây, cùng với tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, công tác tư pháp đối với người chưa thành niên ngày càng được Đảng, Nhà nước và toàn xã hội dành sự quan tâm sâu sắc hơn.

Việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em và người chưa thành niên không chỉ là yêu cầu về nguyên tắc, mà còn thể hiện tính nhân văn, tiến bộ và cam kết của Việt Nam trong việc xây dựng một nền tư pháp vì con người, lấy phục hồi và giáo dục làm trọng tâm.

Bà Nguyễn Thị Phương Thảo - Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Đối ngoại và Hợp tác quốc tế, Hội Luật gia Việt Nam.

Ngày 30/11/2024, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Tư pháp người chưa thành niên (Luật có hiệu lực vào 01/01/2026), tạo lập một cơ sở pháp lý quan trọng cho việc hình thành và vận hành một hệ thống tư pháp thân thiện, phục hồi và lấy trẻ em làm trung tâm. Luật không chỉ quy định rõ các cơ chế xử lý chuyển hướng, các hình thức xử lý, các thủ tục tố tụng thân thiện, mà còn xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân và gia đình trong hoạt động tư pháp liên quan đến người chưa thành niên.

Theo bà Nguyễn Thị Phương Thảo, để Luật thực sự đi vào cuộc sống, trở thành "hơi thở" trong hoạt động tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, trong từng vụ việc cụ thể liên quan đến trẻ em và người chưa thành niên, điều kiện tiên quyết là đội ngũ những người trực tiếp thực hiện, trong đó có cán bộ, hội viên Hội Luật gia Việt Nam, phải nắm vững tinh thần, nội dung cốt lõi và cách tiếp cận mới của Luật; hiểu sâu, hiểu đúng để vận dụng phù hợp trong công việc.

"Hội Luật gia Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp của đội ngũ luật gia cả nước, có vai trò quan trọng trong tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, phổ biến, giáo dục pháp luật và phản biện chính sách.

Nhiều năm qua, thông qua hệ thống Trung tâm Tư vấn pháp luật và mạng lưới tư vấn viên, cộng tác viên, Hội đã trực tiếp tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, trong đó có rất nhiều trường hợp người chưa thành niên. Chính vì vậy, việc bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng về tư pháp người chưa thành viên cho đội ngũ cán bộ, hội viên của Hội là yêu cầu cấp thiết, gắn với vị trí, vai trò và chức năng của Hội", bà Thảo chia sẻ, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu của chương trình là kết nối các luật gia trên khắp cả nước, cùng hướng tới một mục tiêu: Làm cho Luật Tư pháp người chưa thành niên thực sự sống động trong thực tiễn bảo vệ quyền trẻ em.

Chương trình được tổ chức theo hình thức trực tuyến kết hợp với trực tiếp. (Trong ảnh: Các đại biểu tham dự tập huấn tại điểm cầu Hà Nội)

Nhân dịp này, bà Nguyễn Thị Phương Thảo cũng gửi lời cảm ơn UNICEF, Cơ quan phòng chống ma túy và thực thi pháp luật quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã hỗ trợ kinh phí và kỹ thuật để Hội Luật gia Việt Nam tổ chức tập huấn này.

Phát biểu tại chương trình, bà Nguyễn Thanh Trúc - Chuyên gia Bảo vệ trẻ em, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Việt Nam, đánh giá cao nỗ lực của Hội Luật gia Việt Nam trong việc đồng hành cùng UNICEF thúc đẩy hệ thống tư pháp thân thiện dành cho người chưa thành niên, lấy sự phát triển bền vững của con người làm trung tâm.

Bà Nguyễn Thanh Trúc - Chuyên gia Bảo vệ trẻ em, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Việt Nam phát biểu tại chương trình.

Theo bà Trúc, Luật Tư pháp người chưa thành niên mới được Quốc hội ban hành là bước tiến quan trọng nhằm bảo đảm mọi trẻ em liên quan đến quy trình tư pháp đều được đối xử phù hợp với lứa tuổi, nhu cầu phát triển và quyền lợi chính đáng của các em. Trong đó, việc tăng cường năng lực cho đội ngũ luật gia, đặc biệt ở cấp cơ sở, có ý nghĩa then chốt trong quá trình triển khai luật.

Đại diện UNICEF tại Việt Nam mong muốn chương trình tập huấn không chỉ giúp luật gia cập nhật kiến thức pháp lý mà còn góp phần thay đổi nhận thức, thúc đẩy thực hành các mô hình tư pháp hiện đại, toàn diện và thân thiện, bảo vệ tốt hơn đối tượng người chưa thành niên.

Các đại biểu tham dự tập huấn sôi nổi thảo luận.

Chương trình tập huấn hướng tới hai mục tiêu trọng tâm. Thứ nhất, trang bị cho cán bộ, hội viên Hội Luật gia Việt Nam những kiến thức cơ bản và cập nhật về các quy định cốt lõi của Luật Tư pháp người chưa thành niên, từ đó nâng cao năng lực phổ biến, tư vấn và thực thi pháp luật trong lĩnh vực này. Thứ hai, góp phần nâng cao nhận thức và bồi dưỡng kỹ năng cho đội ngũ luật gia trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, phù hợp với đặc thù lứa tuổi và mức độ dễ bị tổn thương của các em.

PGS.TS Phan Thị Lan Hương - Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội trao đổi kinh nghiệm giảng dạy các kỹ năng tư vấn pháp luật thân thiện với người chưa thành niên.

Trong khuôn khổ chương trình, các giảng viên sẽ tập trung trao đổi về những nội dung chính gồm: tổng quan Luật Tư pháp người chưa thành niên; cơ chế xử lý chuyển hướng; thủ tục tố tụng thân thiện đối với người chưa thành niên là bị hại, người làm chứng; và vai trò của Hội Luật gia Việt Nam trong việc triển khai và giám sát thi hành Luật Tư pháp người chưa thành niên.

Mạnh Quốc - Hoàng Nhung