Để mỗi người Việt là một phần của sự nghiệp phát triển đất nước

Thời gian qua, Ủy ban Nhà nước về NVNONN đã cụ thể hóa phong trào thi đua yêu nước như thế nào trong công tác đối với cộng đồng NVNONN?

Phong trào thi đua yêu nước luôn là động lực quan trọng thúc đẩy toàn bộ công chức, người lao động của Ủy ban Nhà nước về NVNONN phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào ta ở nước ngoài.

Ông Nguyễn Trung Kiên thay mặt Ủy ban Nhà nước về NVNONN nhận biểu trưng vinh danh tại chương trình "Vinh quang Việt Nam 2025". (Ảnh: Hải Nguyễn)

Thời gian qua, Ủy ban đã cụ thể hóa phong trào thi đua yêu nước bằng nhiều nội dung thiết thực, gắn với việc triển khai các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Bộ Chính trị và Chính phủ về công tác đối với NVNONN, với trọng tâm hướng về cộng đồng, đồng hành cùng kiều bào phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo, đổi mới, hiệu quả; khuyến khích mỗi tập thể, cá nhân chủ động, sáng tạo trong tham mưu, tổ chức các hoạt động hỗ trợ kiều bào, chăm lo cho cộng đồng; phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần đại đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, cùng đồng hành, gắn bó với sự phát triển của quê hương, đất nước.

Ủy ban cũng chú trọng thực hiện thi đua gắn với nhiệm vụ chính trị cụ thể. Hiện nay, Ủy ban đang tích cực triển khai các hoạt động khuyến khích kiều bào hướng tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, tham gia đóng góp ý kiến đối với dự thảo các văn kiện của Đại hội 14; tích cực, kịp thời kiến nghị các hình thức khen thưởng, tôn vinh các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến ở trong và ngoài nước có thành tích xuất sắc trong công tác vận động, hỗ trợ, kết nối kiều bào, gắn kết cộng đồng.

Thông qua các hoạt động hưởng ứng phong trào thi đua yêu nước, Ủy ban không chỉ khơi dậy tinh thần cống hiến, sáng tạo trong đội ngũ cán bộ mà còn tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng NVNONN, củng cố niềm tin, tình cảm gắn bó của kiều bào với Tổ quốc, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong kỷ nguyên mới.

Ủy ban đã và đang làm gì để vượt qua những khó khăn về nguồn lực, khoảng cách địa lý và sự đa dạng văn hóa trong công tác với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài?

Trong công tác đối với NVNONN nói chung, khó khăn thì có nhiều, đặc biệt trước khi Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị về công tác NVNONN được ban hành nhưng tựu chung lại có thể nhận diện như sau:

Thứ nhất, có thể thấy: Về nhân lực, đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác NVNONN ở trung ương và địa phương nhiệt huyết, có kinh nghiệm thực tế nhưng còn mỏng và thường kiêm nhiệm, kỹ năng đối ngoại nhân dân chưa đồng đều, đặc biệt trong bối cảnh phải tiếp cận cộng đồng đa dạng về quốc tịch, văn hóa và nghề nghiệp; Cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và cơ quan đại diện chưa đủ mạnh, còn phân tán và thiếu nhịp nhàng; Về nguồn tài chính, kinh phí dành cho công tác về NVNONN còn hạn chế, trong khi nhu cầu cần được hỗ trợ của cộng đồng ngày càng tăng ở nhiều lĩnh vực; Cơ sở vật chất cho các hoạt động cộng đồng ở nước ngoài còn thiếu thốn và phụ thuộc chủ yếu vào tiềm lực của cộng đồng; (v) Về nguồn thông tin và dữ liệu, hiện chưa có hệ thống cơ sở dữ liệu thống nhất, cập nhật về NVNONN; Thiếu nền tảng số chuyên biệt để kết nối, chia sẻ thông tin và hợp tác giữa kiều bào và trong nước.

Thứ hai, về khoảng cách địa lý, hiện nay có khoảng 6 triệu NVNONN sinh sống, làm việc và học tập ở hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, tập trung chủ yếu tại khu vực Bắc Mỹ, châu Âu, Đông Bắc Á....

Thứ ba, cộng đồng NVNONN hình thành qua nhiều đợt di dân từ hàng trăm năm trước. Đến nay, cộng đồng NVNONN có thành phần đa dạng và phong phú từ sinh viên, người lao động, đến doanh nhân, trí thức, chuyên gia … Xuất phát từ nhiều địa phương khác nhau ở Việt Nam và ra nước ngoài, sinh sống, học tập, làm việc ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau, chịu ảnh hưởng của đời sống, phong tục tập quán, ngôn ngữ của từng nước khác nhau, cộng đồng NVNONN có sự đa dạng về văn hóa.

Kiều bào về tham dự Xuân Quê hương 2025 tại tỉnh Hưng Yên. (Ảnh: An Bình)

Do đó, công tác của Ủy ban xuất phát từ định hướng của Đảng và Nhà nước luôn coi "người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của cộng đồng các dân tộc Việt Nam".

Ủy ban đã và đang nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm khắc phục khó khăn, phát huy tối đa nguồn lực kiều bào phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.

Thứ nhất, về nguồn lực, Ủy ban chú trọng tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác NVNONN theo hướng chuyên nghiệp, có kiến thức về đối ngoại nhân dân và khả năng làm việc trong môi trường đa văn hóa. Đồng thời, chủ động huy động, đa dạng hóa các nguồn lực tài chính bảo đảm kinh phí cho các hoạt động đối với NVNONN.

Thứ hai, về thông tin và dữ liệu, Ủy ban đang phối hợp với các cơ quan liên quan từng bước xây dựng cơ sở dữ liệu về NVNONN, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, kết nối và phục vụ công tác hoạch định chính sách. Ủy ban cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển các nền tảng số nhằm kết nối kiều bào trên toàn cầu với trong nước, tạo không gian chia sẻ, hợp tác và tham gia các hoạt động vì quê hương, đất nước.

Thứ ba, về cơ chế phối hợp, Ủy ban tăng cường vai trò điều phối, đẩy mạnh phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, bảo đảm tính thống nhất, hiệu quả và kịp thời trong công tác NVNONN.

Thứ tư, về công tác vận động và hỗ trợ cộng đồng, Ủy ban, với sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan trong nước và cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, tiếp tục đồng hành cùng các hội đoàn, tổ chức của người Việt ở nước ngoài, khuyến khích các sáng kiến hướng về quê hương, đồng thời hỗ trợ tạo dựng không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

Thứ năm, về sự đa dạng văn hóa trong cộng đồng NVNONN, Ủy ban xác định đây vừa là một thực tế khách quan, vừa là cơ hội để củng cố và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc.

Cộng đồng NVNONN hình thành qua nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau, sinh sống trong những môi trường chính trị – xã hội – văn hóa đa dạng, do đó có sự khác biệt nhất định về ngôn ngữ, phong tục, lối sống, mức độ gắn bó với quê hương và cách thức thể hiện lòng yêu nước.

Trước thực tế đó, việc thực hiện chủ trương đại đoàn kết, hòa hợp dân tộc được thể hiện theo hướng: Đề cao tinh thần dân tộc, truyền thống nhân nghĩa, khoan dung…; tôn trọng sự khác biệt, khuyến khích tinh thần đồng thuận, hướng tới những giá trị chung của người Việt Nam: Lòng yêu nước, ý chí tự cường, tinh thần hiếu học, trọng nghĩa tình và khát vọng phát triển đất nước.

Theo đó, cần đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại nhân dân nhằm tăng cường hiểu biết, gắn kết giữa các nhóm cộng đồng NVNONN, giữa kiều bào với trong nước;

Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, ngày hội Việt Nam, diễn đàn trí thức và giao lưu thế hệ trẻ được triển khai như cầu nối để lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc trong sự hòa hợp với văn hóa sở tại;

Phát huy vai trò của các hội đoàn NVNONN, coi đây là lực lượng nòng cốt trong việc kết nối cộng đồng, vận động đoàn kết, tương trợ lẫn nhau và truyền tải thông tin chính thống từ trong nước ra ngoài;

Khuyến khích và tôn vinh những đóng góp đa dạng của kiều bào, không chỉ trong lĩnh vực tri thức, khoa học, đầu tư mà còn ở các hoạt động gìn giữ văn hóa, dạy tiếng Việt, truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ ở nước ngoài. Qua đó, củng cố bản sắc Việt Nam trong thế giới đa văn hóa, góp phần làm phong phú thêm hình ảnh đất nước và con người Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Nhìn chung, mặc dù còn nhiều khó khăn và thách thức, song với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước và sự phối hợp của các cơ quan, công tác đối với NVNONN trong thời gian tới sẽ ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và phát huy mạnh mẽ tiềm năng, trí tuệ của cộng đồng NVNONN phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đại biểu tham dự Hội nghị NVNONN toàn thế giới lần thứ tư và Diễn đàn Trí thức và Chuyên gia Việt Nam ở nước ngòa vào tháng 8/2024. (Ảnh: Tuấn Anh)

Trong bối cảnh mới, công tác NVNONN có những định hướng gì nhằm chung tay của kiều bào trong các phong trào thi đua yêu nước, đặc biệt hướng tới các mục tiêu phát triển đất nước giai đoạn 2026–2030?

Bước vào giai đoạn phát triển mới của đất nước, Đảng ta đặt mục tiêu đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, Việt Nam là quốc gia hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc.

Trong tiến trình ấy, cộng đồng hơn 6 triệu người Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục được xác định là bộ phận không tách rời của khối đại đoàn kết dân tộc. Theo đó, công tác đối với NVNONN sẽ tiếp tục gắn kết chặt chẽ với các phong trào thi đua yêu nước, nhất là các phong trào hướng đến phát huy sức mạnh đại đoàn kết xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đặc biệt thực hiện chỉ đạo của Đảng Ủy Chính phủ, sắp tới Đảng Ủy Bộ Ngoại giao phối hợp với các bộ, ngành địa phương, triển khai tổng kết tổng thể, đánh giá toàn diện việc thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW và Kết luận 12-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác NVNONN nhằm đánh giá lại toàn diện, tổng thể môi trường và sự phát triển của cộng đồng NVNONN, đánh giá việc thực hiện các chủ trương chính sách đối với NVNONN; kết quả, hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm hướng tới "phát huy mọi nguồn lực, động lực trong xã hội, trong nhân dân" phát triển đất nước như lời Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo.

Nhằm khuyến khích kiều bào đồng hành cùng đất nước trong các phong trào thi đua yêu nước, Ủy ban Nhà nước về NVNONN sẽ tập trung vào 5 định hướng lớn, cụ thể:

Thứ nhất là xây dựng phong trào thi đua hướng về cộng đồng người Việt Nam trên toàn thế giới, phát huy tinh thần người Việt Nam ở đâu cũng là con Lạc cháu Hồng; khuyến khích các hội đoàn, tổ chức, cá nhân kiều bào phát động sáng kiến, mô hình đóng góp cho quê hương, lan tỏa giá trị tự hào Việt Nam - kết nối toàn cầu.

Thứ hai là tăng cường lan tỏa truyền thống, lòng yêu nước, tự hào dân tộc thông qua các hoạt động gìn giữ tiếng Việt, văn hóa, tôn vinh di sản và khơi dậy khát vọng cống hiến trong thế hệ kiều bào trẻ – thế hệ đại diện của Việt Nam trong thời đại số.

Thứ ba là khuyến khích kiều bào tham gia các chương trình phát triển trọng điểm của đất nước, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức và văn hóa.

Thứ tư là tiếp tục tổng hợp các ý kiến, đề xuất của đồng bào ta ở nước ngoài, tham mưu các cơ quan chức năng tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách và môi trường thuận lợi để kiều bào tham gia phong trào thi đua yêu nước một cách thực chất, bao gồm các chính sách về khen thưởng, ghi nhận đóng góp của kiều bào tiêu biểu, cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.

Thứ năm là ứng dụng mạnh mẽ công nghệ và chuyển đổi số trong kết nối và lan tỏa phong trào thi đua, hình thành nền tảng số kết nối người Việt toàn cầu – nơi mỗi người Việt ở nước ngoài đều có thể đăng ký, chia sẻ, tham gia các hoạt động, dự án yêu nước phù hợp với khả năng và lĩnh vực chuyên môn của mình.

Thông qua các định hướng đó, Ủy ban mong muốn góp được phần thúc đẩy các phong trào thi đua yêu nước không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu mà thực sự trở thành phong trào hành động có sức lan tỏa khắp năm châu, để mỗi người Việt dù ở đâu cũng thấy mình là một phần của sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, cùng góp sức, chung tay hiện thực hóa khát vọng đưa đất nước vào kỷ nguyên phồn vinh, hạnh phúc và thịnh vượng.

TRỌNG VŨ